Płaca minimalna – co zmieniło się od 2022 roku?

Od 1 stycznia 2022 roku płaca minimalna wynosi 3010 zł brutto. Podwyżka wyniosła zatem 210 zł brutto, w stosunku do obowiązującej kwoty 2800 zł w roku 2021. Jakie znaczenie ma ustalenie tej kwoty? Na jakie wskaźniki ma wpływ jej podwyższenie? Dodać należy, że minimalna stawka godzinowa na umowę zlecenie w 2022 roku wynosi 19,70 zł brutto. 

Jak ustala się kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Płaca minimalna za pracę jest regulowana na mocy ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Jej wysokość jest co roku przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, której to w terminie do 15 czerwca każdego roku, swoją propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia, przedstawia Rada Ministrów. Przekazuje ona między innymi informację o wskaźniku cen w roku poprzednim, o prognozowanym wskaźniku cen na następny rok, czy też informacje o wydatkach gospodarstw domowych w roku poprzednim. Wysokość minimalnego wynagrodzenia, a także wysokość minimalnej stawki godzinowej, o których mowa w ust. 3, podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do 15 września każdego roku.

Płaca minimalna a wynagrodzenie pracownika

Płaca minimalna w 2022 roku ustalona na poziomie 3010 zł oznacza, że wysokość wynagrodzenia pracownika w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższe. Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie wlicza się:

• nagrody jubileuszowej,
• odprawy pieniężnej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• wynagrodzenia z tytułu godzin nadliczbowych,
• dodatku za pracę w porze nocnej,
• dodatku stażowego.

Od 1 stycznia 2020 roku z wynagrodzenia minimalnego został także wyłączony dodatek stażowy, który otrzymują pracownicy sfery budżetowej. Była to jedna z rażących niesprawiedliwości powodująca, że pracownicy z większym stażem, w przypadku podwyższenia płacy minimalnej, nie dostawali podwyżek wynagrodzenia.

Czym jest wyrównanie płacy minimalnej?

Art. 7.1 przywołanej wyżej ustawy przewiduje, że jeżeli w danym miesiącu, z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub na rozkład czasu pracy, wynagrodzenie pracownika będzie niższe od obowiązującego wynagrodzenia minimalnego, pracownikowi przysługuje wyrównanie. Wypłaca się je łącznie z wynagrodzeniem za dany okres. Wyrównanie stanowi różnicę między wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy, do przepracowania w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy, a wysokością wynagrodzenia pracownika otrzymanego w danym miesiącu, w przeliczeniu na godzinę pracy. Zgodnie z art. 8.1 ustawy, jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, płaca minimalna jest ustalana w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy, przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia, ustalonego na podstawie niniejszej ustawy.

Na co wpływa płaca minimalna?

Wysokość minimalnego wynagrodzenia wpływa na:

• dodatek za pracę w porze nocnej – pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej, przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej, wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. W poszczególnych miesiącach, będzie się przedstawiał następująco:

• kwotę odprawy pieniężnej - odprawa pieniężna z tytułu rozwiązania umowy o pracę, z powodów niedotyczących pracowników nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2022 roku kwota ta wyniesie 45 150 zł. Pracownik otrzyma odprawę, jeżeli obowiązek jej wypłacenia przez pracodawcę wynika z zawartej umowy o pracę lub z obowiązującego w zakładzie pracy regulaminu wynagradzania. W zakładzie zatrudniającym co najmniej 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, odprawę wypłaca się w przypadku zwolnień grupowych. Dla przypomnienia zwolnienia grupowe to takie, które obejmują:

• 10 osób, w przypadku pracodawców zatrudniających mniej niż 100 osób;
• 10 % pracowników, gdy zakład pracy zatrudnia co najmniej 100 osób i mniej niż 300;
• 30 pracowników, jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 300 osób.

• odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu – które może otrzymać pracownik w wysokości nie niższej niż płaca minimalna. Równe traktowanie w zatrudnieniu, dotyczy zakazu dyskryminacji pracownika między innymi ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, wyznanie czy orientację seksualną;
• odszkodowanie za rozwiązanie umowy przez pracownika z powodu mobbingu – czyli uporczywego i długotrwałego nękanie, zastraszanie w miejscu pracy przez pracodawcę lub innego pracownika – nie może być ono niższe niż płaca minimalna;
• kwotę wolną od potrąceń – w przypadku pracowników posiadających zajęcia komornicze niealimentacyjne, kwota wolna od potrąceń wynosi 50% wynagrodzenia, przy czym kwota minimalnego wynagrodzenia jest wolna od potrąceń. Oznacza to, że niezbędnym minimum, które należy pozostawić pracownikowi do dyspozycji w przypadku zajęć komorniczych innych niż alimenty, jest płaca minimalna. W przypadku zajęć alimentacyjnych zasada ta nie ma zastosowania – komornik może potrącić 60% wynagrodzenia niezależnie od tego czy osoba zarabia wynagrodzenie minimalne. W stosunku do pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwota wolna od potrąceń ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, także w przypadku potrąceń dobrowolnych. Potwierdzenie tego faktu znajdziemy w piśmie Głównego Inspektoratu Pracy z 22 lutego 2011 roku.

Wysokość wynagrodzenia minimalnego po odliczeniu podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne w 2022 roku wyniesie ok. 2363,56 zł w przypadku osób korzystających ze zwolnienia z PIT będzie to taka sama kwota. 

Wzrost płacy minimalnej, to także wzrost kwoty przychodu, która uprawnia do prowadzenia tzw. działalności nierejestrowej, polegającej na prowadzeniu własnej działalności bez konieczności zarejestrowania firmy w CEIDG i opłacania składek ZUS. Graniczny przychód z takiej działalności jaki można osiągnąć, to połowa minimalnego wynagrodzenia brutto, czyli od 1 stycznia 2022 roku kwota 1505 zł miesięcznie.