Posiadam wierzytelność, którą z uwagi na trudności w wyegzekwowaniu postanowiłem sprzedać za cenę poniżej jej wartości pierwotnej. Jak rozliczyć sprzedaż wierzytelności własnych?
Tomasz, Koszalin
W przypadku sprzedaży wierzytelności za cenę niższą od nominalnej Pana kosztem będzie poniesiona strata.
Sprzedaż wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu VAT.
Wierzytelność to prawo majątkowe, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Wierzyciel może przenieść ją na osobę trzecią. Sprzedaż wierzytelności pozwala mu na przynajmniej częściowe odzyskanie pieniędzy z wierzytelności, których płatność jest odroczona lub których nie jest w stanie samodzielnie wyegzekwować.
Przelew wierzytelności uregulowany jest w art. 509-517 Kodeksu cywilnego i polega na przeniesieniu jej przez wierzyciela na osobę trzecią. Może nastąpić m.in. w wyniku umowy sprzedaży zawartej między wierzycielem i osobą trzecią. Kwestia opodatkowania takiej umowy VAT jest niejasna.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny.
Tym samym skutki podatkowe zbycia wierzytelności dla zbywającego wierzyciela zależą od tego, czy wartość zbywanych wierzytelności została wcześniej zaliczona do przychodów jako przychód należny, czy też nie.
Jeżeli zbywana wierzytelność została zarachowana jako przychód należny, wtedy w momencie dokonania sprzedaży wierzytelności ma Pan prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę poniesioną z tytułu jej sprzedaży. W takiej sytuacji cena, jaką zapłaci nabywca, nie stanowi jego przychodu, gdyż wierzytelność już wcześniej była uwzględniona w podstawie opodatkowania.
Ponadto takie uregulowania oznaczają, iż do kosztów uzyskania przychodów może zostać zaliczona strata z tytułu sprzedaży wierzytelności pod warunkiem, że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny. W konsekwencji im mniejsza cena sprzedaży wierzytelności, tym wyższa strata stanowiąca koszt uzyskania przychodu.
Przykład 1.
Firma X sprzedała towary za 5000 zł, kwotę też zaliczała do przychodów opodatkowanych jako przychód należny. Kontrahent firmy nie uregulował jednak swojego zobowiązania. Dlatego też firma X postanowiła dokonać sprzedaży wierzytelności za kwotę 2000 zł. Dokonując rozliczenia, firma X nie wykaże przychodu ze sprzedaży wierzytelności, ponieważ została ona potraktowana jako przychód w dacie wymagalności. Stratę na powyższej transakcji w wysokości 3000 zł firma X może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Sprzedaż wierzytelności własnych - interpretacje
Warto dodać, że przepisy nie określają ceny minimalnej, za jaką można zbyć wierzytelność, dlatego też należy uznać, że to podatnik decyduje, za jaką kwotę ją sprzeda. Również organy podatkowe nie kwestionują sprzedaży za symboliczną kwotę. Stanowisko to potwierdził Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w piśmie z 6 lipca 2006 r., nr 1472/ROP1/423-165-214/06/AJ, gdzie możemy przeczytać:
(…) W opinii Podatnika kosztem uzyskania przychodu przy sprzedaży wierzytelności za 1% wartości nominalnej, zaliczonych uprzednio jako przychód, jest strata ze sprzedaży wierzytelności liczona jako różnica pomiędzy wartością zarachowanego przychodu a ceną jej sprzedaży.
Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie podziela w tym zakresie stanowisko Spółki wyrażone we wniosku (…).
Podatek należny VAT wchodzący w skład wierzytelności nieściągalnej, która przy spełnieniu odpowiednich warunków może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
Takie stanowisko potwierdził, Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w piśmie z 16 marca 2004, nr 1 MUS-1471/PD/423/50/04, w którym możemy przeczytać:
(…) strata ze sprzedaży wierzytelności, zaliczonej uprzednio zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy p.d.o.p. do przychodów należnych – jest kosztem uzyskania przychodu. Zalicza się do niego wyłącznie wierzytelność w kwocie netto, tj. bez podatku VAT, gdyż nie jest on przychodem należnym. Wynika to z przepisu art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy p.d.o.p.,w myśl którego do przychodów nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług (…).
Podatek VAT
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Sprzedaż wierzytelności własnych nie stanowi ani dostawy towaru, ani świadczenia usługi. Dlatego też należy uznać, iż jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu VAT.
Stanowisko takie potwierdzają organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-387/12-3/MP, w której czytamy:
(…) czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi). W konsekwencji, transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnych pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca w ramach ww. transakcji nie występuje w roli podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy (…).
Sprzedaży wierzytelności nie potwierdza się fakturą.
