Samozatrudnienie - jakie przyjmuje formy?
Według prawa podatkowego można wyróżnić dwie formy samozatrudnienia podatnika: pozarolniczą działalność gospodarczą i działalność wykonywaną osobiście. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych każda z tych form jest traktowana jako osobne źródło przychodu. Oznacza to, że samozatrudnienie może być rozliczane w ramach jednego z tych źródeł. Przedsiębiorca musi też już na samym początku zdecydować jaką formęopodatkowania wybierze. Wybór opcji opodatkowania powinien być dostosowany do profilu prowadzonej działalności.
Samozatrudnienie - wybór sposobu opodatkowania
Podział na dwie formy samozatrudnienia pozwala na wybór korzystnej formyopodatkowania. Gdy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, może skorzystać z możliwości ryczałtowego opodatkowania dochodu stawką 19% lub z ryczałtu ewidencjonowanego. Natomiast jeśli przedsiębiorca wybrał formę działalności wykonywanej osobiście, może być opodatkowany na zasadach ogólnych. Oznacza to, że stawka podatku będzie wynosić, w zależności od uzyskanego dochodu, 18%, 30% lub 40 %. W tym przypadku można również skorzystać z ryczałtowego rozliczania kosztów w wysokości 20%, a w zakresie praw autorskich nawet w wysokości 50%. Jest to korzystna opcja przy świadczeniu usług, które nie wymagają dużych nakładów finansowych w porównaniu do uzyskiwanych przychodów.
Gdy przedsiębiorca zdecyduje już jaka formaopodatkowania jest dla niego najkorzystniejsza, powinien złożyć odpowiedni wniosek w ściśle określonych terminach. Jeżeli takiego wniosku nie złoży, automatycznie będzie opodatkowany na zasadach ogólnych, czyli według skali 19%, 30% lub 40%. Jeżeli przedsiębiorca chciałby korzystać z opodatkowania podatkiem liniowym w wysokości 19%, musi pamiętać, że nie jest to możliwe, gdy uzyska on z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy za czynności, które wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub w obecnym roku podatkowym w ramach stosunku pracy. To samo dotyczy przychodów uzyskanych z tytułu prawa do udziału w zysku spółki w ramach spółdzielczego stosunku pracy.
Terminy zgłoszeń
Podatnicy, którzy wybrali opodatkowanie podatkiem liniowym mają obowiązek zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego w terminie do 20 stycznia roku podatkowego. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał w trakcie roku podatkowego, podatnik powinien dostarczyć zgłoszenie najpóźniej w dzień uzyskania pierwszego dochodu. Zgłoszenie o rezygnacji z tej formy opodatkowania również należy dostarczyć do 20 stycznia roku podatkowego. Jeżeli przedsiębiorca ma zamiar korzystać z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym, zgłoszenie o wyborze tego sposobu opodatkowania dostarcza do 20 stycznia roku podatkowego. Jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, to obowiązuje go termin do dnia poprzedzającego otwarcie firmy, najpóźniej do dnia uzyskania pierwszego dochodu. Te same zasady dotyczą również opodatkowania kartą podatkową. Należy też pamiętać, że podatnik, który jest opodatkowany konkretną formą podatku i nie wybrał innej formy opodatkowania do 20 stycznia roku podatkowego, przyjmuje się, że wykonuje działalność opodatkowaną nadal w tej formie.
Rozliczenie przedsiębiorcy
Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek w ciągu roku wpłacać zaliczki na podatek w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych lub podatku w przypadku ryczałtu i karty podatkowej. Po zakończeniu roku podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych według skali muszą złożyć zeznania podatkowe PIT-36, podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych stawką liniową 19%: PIT-36L, a podatnicy ryczałtu: PIT-28. Jeżeli przedsiębiorca jest opodatkowany w formie karty podatkowej, nie ma obowiązku składania zeznania rocznego, ale deklaracji o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, która jest zapłacona i odliczona od karty podatkowej. Deklarację tę składa się na formularzu PIT-16A.
W przypadku działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, podatnik może skorzystać tylko z opodatkowania według skali. Dotyczy to przychodów uzyskiwanych od:
- osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą
- osoby prawnej
- jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej
- właściciela nieruchomości, w których lokale są wynajmowane, ewentualnie zarządcy lub administratora działającego w jego imieniu, jeżeli podatnik wykonuje usługi tylko związane z tą nieruchomością.
Z działalności wykonywanej osobiście rozlicza się również przychody z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej, publicystycznej, z tytułu uprawiania sportu, udziału w konkursach w dziedzinie nauki, kultury i sztuki, dziennikarstwa i przychody sędziów z prowadzenia zawodów sportowych.
Rozliczenie samozatrudnienia przy działalności wykonywanej osobiście nie dotyczy przychodów uzyskiwanych z umów zawieranych przez podatnika w ramach prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, z umów o zarządzenie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich i umów o podobnym charakterze.
Osoby wykonujące działalność osobiście powinny rozliczyć się z podatku poprzez formularz PIT-37. Jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, nie musi pobierać zaliczki od podatku dochodowego z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej, publicystycznej oraz na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło.
Polecamy:
