Przedsiębiorcy, którzy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składnik majątku o wartości początkowej przekraczającej 3 500 zł i zamierzają używać go krócej niż rok, mogą jego wartość zaliczyć w całości do kosztów uzyskania przychodów. Problem pojawia się w sytuacji, gdy okres użytkowania przekroczy rok. Sprawdź, jak przebiega ujawnienie środka trwałego!
Czym jest amortyzacja?
Amortyzacja to prawny wyraz zużycia obiektów majątkowych, których wartość nabycia nie zostaje zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Funkcją amortyzacji jest rozłożenie w czasie kosztu poniesionego przez podatnika przez okres dłuższy niż rok podatkowy.
Zgodnie z ustawami o podatku dochodowym amortyzacji podlegają, co do zasady:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia i środki transportu, a także
inne przedmioty.
Trzeba zaznaczyć, że amortyzowane składniki majątku muszą stanowić własność lub współwłasność podatnika. Mogą być nabyte lub wytworzone we własnym zakresie. Konieczne jest jednak, aby były one kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia ich do używania. Przewidywany okres używania nie może być krótszy niż rok.
Przykład 1.
Przedsiębiorca prowadzący działalność budowlaną zakupił kruszarkę do gruzu o wartości 10 000 zł. Była mu ona potrzebna do wykonania konkretnych prac, po ich wykonaniu zamierza ją sprzedać. Przewiduje, że będzie jej używał około 2 miesięcy. W takiej sytuacji może zaliczyć zakup jednorazowo do kosztów.
Ujawnienie środka trwałego
Jednak jeżeli podatnicy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składniki majątku o wartości początkowej przekraczającej 3 500 zł, lecz ze względu na przewidywany przez nich okres używania równy lub krótszy niż rok nie zaliczą ich do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, a faktyczny okres ich używania przekroczy rok, podatnicy są obowiązani, w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:
zaliczyć te składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, przyjmując je do ewidencji w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia,
zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych,
stosować stawki amortyzacji, o których mowa w pkt 2, w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych,
wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok i naliczoną kwotę odsetek wykazać w zeznaniu rocznym; odsetki od różnicy, o której mowa w pkt 2, są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku zaliczenia wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku o wartości początkowej przekraczającej 3 500 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie zaliczenia tych składników do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych przed upływem roku od dnia ich nabycia lub wytworzenia, w tym przypadku odsetki nalicza się do dnia zaliczenia ich do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Jeżeli różnica jest wyższa od kosztów danego miesiąca, nierozliczona nadwyżka kosztów pomniejsza koszty w następnych miesiącach.
Przykład 2.
Przedsiębiorca prowadzący działalność budowlaną, zakupił kruszarkę do gruzu o wartości 10 000 zł 20 czerwca 2015 roku. Była mu ona potrzebna do wykonania konkretnych prac, po ich wykonaniu zamierza ją sprzedać. Przewiduje, że będzie jej używał około 2 miesięcy. W takiej sytuacji może zaliczyć zakup jednorazowo do kosztów.
Jednak w międzyczasie przedsiębiorca dostał kolejne prace, do których będzie mu potrzebna kruszarka. 19 lipca 2016 roku upłynął rok od rozpoczęcia używania kruszarki na potrzeby firmy, należy skorygować koszty i ujawnić środek trwały. W takim przypadku należy dokonać następujących czynności:
w sierpniu zaliczyć kruszarkę do środków trwałych (w cenie nabycia – 10 000 zł);
zmniejszyć koszty uzyskania przychodów w lipcu.
do 20 sierpnia wpłacić do urzędu skarbowego kwotę odsetek.
Wsteczne ujęcie środka trwałego w ewidencji
Należy zaznaczyć, że przepisy ustaw o podatku dochodowym nie przewidują możliwości "wstecznego" wprowadzenia środków trwałych/wartości niematerialnych do ewidencji. Praktyki takiej nie akceptują także organy podatkowe.
Potwierdził to np. Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w interpretacji z 18 października 2006 r., nr 1471/DPD1/423/106/06/UMK, stwierdzając:
(...) niektóre środki trwałe zostają wprowadzone do ewidencji również z opóźnieniem, tj. po miesiącu, w którym rozpoczęto użytkowanie danego środka trwałego. (...) Bez znaczenia w przedmiotowej sprawie pozostaje fakt, iż stosowany przez Spółkę system księgowy umożliwia wprowadzenie danego środka trwałego z datą wcześniejszą - datą rozpoczęcia eksploatacji środka trwałego. Gdyby przyjąć stanowisko Spółki zaprezentowane we wniosku, ww. art. 16d ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w stosunku do Spółki byłby praktycznie przepisem martwym. Nigdy bowiem ze względu na możliwości systemu komputerowego nie wystąpiłby w Spółce przypadek późniejszego wprowadzenia środka trwałego do ewidencji, pomimo że faktyczny moment zaewidencjonowania następowałby w miesiącach następnych po miesiącu, w którym dany środek trwały przyjęto do używania. Biorąc powyższe pod uwagę, w sprawie przedstawionej we wniosku ma miejsce ujawnienie środka trwałego. Tym samym amortyzacja powinna być dokonywana począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym ujawniono ten środek, tj. dokonano faktycznej czynności jego wprowadzenia do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (…).
