Środki trwałe - co warto o nich wiedzieć

Definicja

Zgodnie z art. 3 ust. 15 Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. za środki trwałe uznajemy rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Oznacza to, że środek trwały nie może być zużyty w ciągu jednego cyklu produkcyjnego i musi generować korzyści ekonomiczne (w związku z czym nie może być niekompletny bądź uszkodzony).

W związku z tym do środków trwałych zaliczane są:

• nieruchomości (w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego)
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne
• ulepszenia w obcych środkach trwałych
• inwentarz żywy

Metody wyceny

Podczas ustalania wartości początkowej środka trwałego należy zastosować się do przepisów, określonych w art. 22g Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym za wartość początkową środków trwałych przyjmujemy:

• w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia
• w razie częściowo odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu z tytułu świadczenia w naturze (wartość początkowa = cena nabycia + wartość obniżona)
• w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia
• w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości
• w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną:
  - wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne - jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany (odpowiednio zasadę tę stosuje się w przypadku składnika majątku wnoszonego w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki niebędącej osobą prawną przez wspólnika, który składnik ten otrzymał w następ
  • w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia
  stwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną bądź wystąpienia z takiej spółki)
  - wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany (odpowiednio zasadę stosuje się w przypadku składnika majątku wnoszonego w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki niebędącej osobą prawną przez wspólnika, który składnik ten otrzymał w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną bądź wystąpienia z takiej spółki
  - wartość rynkowa - jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład, będącego osobą fizyczną, jest niemożliwe i przedmiot wkładu nie był wykorzystywany przez wnoszącego wkład w prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych przez wspólnika we własnym zakresie
• w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej (z wyjątkiem majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej, który uprzednio został wniesiony do tej osoby prawnej jako wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części) ustaloną przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

Metody amortyzacji

Pojęciem amortyzacji określa się proces zużycia środka trwałego, wyrażony w wartości pieniężnej. Metody amortyzacji dzielimy na: liniową, degresywną, indywidualną oraz jednorazową (przyśpieszoną). Metodę amortyzacji należy wybrać w momencie przyjęcia środka trwałego i nie podlega ona zmianie, choć istnieją możliwości zwiększenia lub zmniejszenia stawek amortyzacyjnych.

Metoda liniowa polega na równomiernym rozłożeniu wartości środka trwałego w czasie, wobec czego zakłada, że użytkowany obiekt zużywa się równomiernie podczas całego okresu eksploatacji. Stawki amortyzacyjne znaleźć można w Załączniku nr 1 do Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie, można te stawki podwyższać w przypadku: budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych (współczynnik do 1,2) lub złych (współczynnik do 1,4); maszyn, urządzeń i środków transportu (z wyjątkiem morskiego taboru pływającego) używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej (współczynnik do 1,4) oraz dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grup 4 - 6 i 8 KŚT, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu (współczynnik do 2,0).

W metodzie degresywnej zakłada się, że przydatność ekonomiczna majątku trwałego maleje w miarę jego użytkowania. W związku z tym, odpisy amortyzacyjne w początkowych latach użytkowania są wyższe niż w kolejnych. zastosowanie tej metody amortyzacji jest możliwe w odniesieniu do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3 - 6 i 8 KŚT oraz środków transportu z wyjątkiem samochodów osobowych. Pierwszy odpis amortyzacyjny liczy się wg stawek podanych w wykazie, podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0. Wysokość tej stawki pozostaje niezmienna, zmienia się natomiast podstawa - odpisów dokonuje się w oparciu o wartość początkową środka trwałego pomniejszoną o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne.

Amortyzacja indywidualna polega na zastosowaniu stawek indywidualnych ze względu na wprowadzenie środka trwałego używanego bądź też ulepszonego.

Metoda amortyzacji jednorazowej może być stosowana w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich dotyczy środków trwałych o wartości mniejszej niż 3500 zł, które można od razu zaliczyć w koszty. Druga sytuacja jest związana z pomocą de minimis, zgodnie z którą określone podmioty gospodarcze (mali podatnicy i osoby rozpoczynające działalność) mogą zastosować amortyzację jednorazową do łącznej kwoty 50 000 EUR.

Środki trwałe nie podlegające amortyzacji

Do środków trwałych nie podlegającym amortyzacji zaliczyć można za ustawodawcą:

• grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów
• budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu
• dzieła sztuki i eksponaty muzealne
• wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:
  - kupna
  - przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami roz. 4a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonuje korzystający
• składniki majątku nieużywane na skutek zaprzestania działalności, w której były wykorzystywane, przestaje się je amortyzować od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności

  Polecamy:

  Środki trwałe - co warto wiedzieć