Zdarzają się sytuacje, kiedy pracownica powracająca z długiego urlopu z tytułu sprawowania osobistej opieki and dzieckiem w pierwszych dniach pracy przedkłada pracodawcy zwolnienie lekarskie (ZUS ZLA). W takim przypadku mogą wystąpić mieć wątpliwości odnośnie tego, jakie składniki przyjąć do wyliczenia podstawy świadczenia za czas niezdolności do pracy. W artykule przedstawione zostanie jak naliczyć wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym.
Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek choroby
Wysokość wynagrodzenia chorobowego różni się w zależności od powodu nieobecności w pracy. Pracodawca wypłaca wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy na skutek:
- choroby trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia – trwającej łącznie 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. W tej sytuacji pracownikowi należy się 80% wynagrodzenia lub więcej, jeżeli u pracodawcy obowiązuje wyższe wynagrodzenie za okres choroby;
- wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w okresie ciąży w okresie przypadającym wskazanym w punkcie wyżej. W tym wypadku pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia;
- poddania się niezbędnym badaniom i czynnościom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów przypadającym wskazanym w punkcie poprzednim. Tu również pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia chorobowego?
Wysokość wynagrodzenia chorobowego ustala się w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacane za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła choroba. Jeżeli dany pracownik ma krótszy staż pracy, wysokość wynagrodzenia chorobowego wylicza się za przepracowane miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy.
Co ważne, przez „wynagrodzenie” należy rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne.
Wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym
Wymiar urlopu wychowawczego dla jednego z rodziców wynosi zwykle 35 miesięcy. Pracownicy decydujący się na niego zwykle wykorzystują ten urlop przez długi okres. Jak już wspomniano, podstawę wymiaru świadczeń chorobowych oblicza się w oparciu o przeciętny miesięczny przychód uzyskany w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym stwierdzono niezdolność do pracy. Problem z ustaleniem takiej podstawy będzie zatem występował, gdy na rok przed chorobą pracownik nie wykonywał pracy zarobkowej i nie otrzymywał przez to pensji. W takiej sytuacji zastosowanie znajdzie art. 37 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej ustawy zasiłkowej).
1. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi:
1)wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości;
2) wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień;
3) kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.
Przykład 1.
Pani Klaudia złożyła wniosek o urlop wychowawczy na okres 18 miesięcy. Wynagrodzenie w umowie opiewało na kwotę 5000 zł. Po powrocie do pracy 6 maja 2024 roku warunki płacowe nie uległy zmianie. Pracownica w tym samym miesiącu otrzymała zwolnienie lekarskie na 10 dni. Ile będzie wynosiło wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym?
W związku z tym, że niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego, podstawę wynagrodzenia chorobowego będzie stanowiła kwota 5000 zł pomniejszona o 13,71% składek społecznych za pracownika, czyli 4314,50 zł.
Wynagrodzenie chorobowe należy obliczyć następująco:
4314,50 zł / 30 = 143,82 zł
143,82 x 80% = 115,06 zł
115,06 zł x 10 dni = 1150,60 zł.
Od tej kwoty należy również odjąć podatek dochodowy oraz składkę zdrowotną.
Może zdarzyć się również sytuacja, kiedy pracownik korzysta z urlopu wychowawczego krócej niż przez 12 miesięcy. Wtedy w razie niezdolności do pracy powstałej po zakończeniu wychowawczego do ustalenia przyjmuje się wynagrodzenie za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc choroby, z wyłączeniem wynagrodzenia za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych (art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Uzupełnieniu podlega wynagrodzenie za miesiące, w których przepracowana została co najmniej połowa obowiązującego zatrudnionego czasu pracy.
Przykład 2.
Pani Joanna jest zatrudniona na cały etat, pracuje od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie. Złożyła u pracodawcy wniosek o urlop wychowawczy od 15 listopada 2023 roku do 14 maja 2024 roku. 16 sierpnia pracodawca otrzymał zwolnienie lekarskie. Jakie miesiąca przyjąć do ustalenia przeciętnej miesięcznej podstawy wymiaru chorobowego?
Do podstawy chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie za miesiące:
- sierpień, wrzesień, październik 2023 roku;
- maj (po uzupełnieniu), czerwiec i lipiec 2024 roku.
Okres od listopada 2023 do kwietnia 2024 roku będzie wyłączony z wyliczeń, ponieważ pracownica przepracowała w tych miesiącach mniej niż połowa obowiązującej ją normy czasu pracy.
Warto tu również wspomnieć o osobach, których zarobki są na poziomie minimalnego wynagrodzenia. Co roku wraz z minimalnym wynagrodzeniem zmienia się również najniższa kwota świadczeń, jakie pracownicy otrzymują za czas choroby. W przypadku osób zatrudnionych na część etatu kwota tych świadczeń zmniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Przykład 3.
Pani Iwona jest zatrudniona na ½ etatu, a jej wynagrodzenie ustalone jest na poziomie minimalnym. W 2024 roku zdecydowała się na wykorzystanie rocznego urlopu wychowawczego. W sierpniu 2024 roku powróciła do pracy i po kilku dniach przedstawiła zwolnienie lekarskie. Ile wyniesie wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym?
W związku z tym, że pani Iwona otrzymuje wynagrodzenie minimalne, którego wysokość po powrocie do pracy jest inna niż przed wychowawczym, pracodawca jest zobligowany zastosować najniższą podstawę świadczeń obowiązującą w roku powrotu pracownicy do pracy.
Aby obliczyć wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym, trzeba mieć na uwadze, że nie jest to standardowa sytuacja. Wysokość świadczeń zależy od tego, przez jaki okres pracownik sprawował opiekę nad dzieckiem oraz tego, jak po powrocie kształtuje się jego wynagrodzenie.
