Mechanizm uszczelniania systemu podatkowego za pomocą ulgi na złe długi w PIT i CIT tym razem ma przynieść korzyści dla podatników. Zgodnie z brzmieniem przepisów wierzyciel będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o wartość nieuregulowanej wierzytelności po upływie 90 dni od terminu płatności wskazanego na fakturze, odpowiednio w zaliczce oraz zeznaniu rocznym. Zaliczka na PIT a ulga na złe długi – w jaki sposób je stosować, o tym poniżej!
Ulga na złe długi w PIT i CIT – co to takiego?
1 stycznia 2020 roku weszły w życie przepisy ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, mające służyć ograniczeniu lub całkowitemu wyeliminowaniu złych praktyk stosowanych dotychczas przez wielu podatników – mianowicie wydłużania terminu zapłaty, często z przyczyn nieuzasadnionych. Ustawa wprowadza ulgę na złe długi, która w przypadku braku zapłaty za fakturę zobowiązuje nabywcę towaru/usługi do zwiększenia podstawy opodatkowania, natomiast sprzedawcy umożliwia pomniejszenie podstawy opodatkowania.
Na mocy obecnie obowiązujących przepisów art. 14 ust. 1 ustawy o PIT podstawę opodatkowania stanowią kwoty należne, nawet jeśli fizycznie nie zostały otrzymane lub postawione do dyspozycji sprzedawcy. Zatem brak otrzymania zapłaty nie zwalnia podatnika z opodatkowania transakcji, w przypadku gdy ta fizycznie miała miejsce. Takie brzmienie przepisów umożliwiało podatnikom występującym w roli nabywcy dokonywanie zakupów i ujmowanie ich w kosztach, niezależnie od tego, czy zapłacili sprzedawcy za fakturę, czy też nie, sprzedawca natomiast zobowiązany był do zapłaty podatku od wartości transakcji.
Ulga na złe długi w PIT i CIT wprowadza w tym zakresie pewne uproszczenie – w przypadku gdy nabywca nie ureguluje zobowiązania wynikającego z faktury zakupu w terminie 90 dni od upływu terminu płatności na niej wskazanej, będzie zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania o wartość nieuregulowanej wierzytelności. Z kolei sprzedawca, który nie otrzyma zapłaty w ww. terminie, będzie miał możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania.
Ulga na złe długi w PIT i CIT – warunki zastosowania
Przepisy wprowadzające ulgę na złe długi w myśl art. 26i ust. 10 ustawy o PIT mogą być zastosowane, w przypadku gdy spełnione są łącznie poniższe warunki:
- dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
- od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
- transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zaliczka na PIT a ulga na złe długi
Możliwość skorzystania z ulgi na złe długi występuje już na etapie wyliczania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego, o ile podatnik uzyska dochód, który będzie możliwy po pomniejszenia. Zgodnie z przepisami podstawa obliczenia zaliczki może zostać:
- pomniejszona o zaliczaną do przychodów wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta, w terminie 90 dni, licząc od upływu terminu wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie. Zmniejszenia dokonuje się odpowiednio w zaliczce wyliczanej za okres, w którym upłynął 90. dzień – po stronie sprzedawcy;
- powiększona o zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność nieuregulowaną lub niezbytą, w terminie 90 dni, licząc od upływu terminu wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie. Zwiększenia dokonuje się odpowiednio w zaliczce wyliczanej za okres, w którym upłynął 90. dzień – po stronie nabywcy.
- powiększyć stratę po stronie wierzyciela;
- zmniejszyć stratę po stronie dłużnika
– odpowiednio w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od terminu płatności wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie.
W przypadku uregulowania lub zbycia wierzytelności zarówno sprzedawca (wierzyciel), jak i nabywca (dłużnik) zobowiązani są do ujęcia wierzytelności w wyliczanej zaliczce za okres, w którym zobowiązanie zostanie uregulowane lub zbyte, odpowiednio zwiększając podstawę opodatkowania uprzednio pomniejszoną o wartość nieuregulowanej wierzytelności po stronie wierzyciela, lub zmniejszając podstawę opodatkowania, uprzednio powiększoną o wartość nieuregulowanej wierzytelności po stronie dłużnika.
Przykład 1.
Pan Jarosław prowadzący firmę usługową 3 stycznia 2020 roku wystawił firmie X fakturę za świadczone usługi w kwocie 7 tys. zł netto z terminem zapłaty 15 lutego 2020 roku. Kontrahent nie uregulował zobowiązania we wskazanym terminie oraz przekroczył 90 dni od terminu zapłaty wskazanego na fakturze. Zgodnie z powyższym w rozliczeniu za maj pan Jarosław będzie mógł skorzystać z ulgi na złe długi w wartości nieopłaconej faktury.
Przykład 2.
Pani Ilona prowadząca działalność 10 stycznia 2020 roku wystawiła fakturę na kwotę 15 tys. zł z terminem płatności 29 lutego. Nabywca nie uregulował zobowiązania w terminie 90 dni od upływu terminu płatności wskazanego na fakturze. Zgodnie z powyższym pani Ilona uzyskała prawo do skorzystania z ulgi na złe długi w zaliczce za maj. Jednak za okres ten podatniczka uzyskała dochód w wysokości 5 tys. zł, w związku z czym pozostałą wartość niewykorzystanej ulgi na złe długi będzie mogła zastosować w kolejnych okresach rozliczeniowych roku podatkowego, w którym uzyskała do niej prawo.
Ulga na złe długi w PIT i CIT a COVID-19
Z uwagi na pandemię koronawirusa MF wprowadziło przepisy zmieniające dotychczasowe funkcjonowanie ulgi na złe długi. Zmiany dotyczą skrócenia okresu umożliwiającego zastosowanie ulgi z 90 dni na 30. Zgodnie z art. 30 pkt 4 ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, czyli tzw. Tarczą Antykryzysową 4.0, wprowadzono w ustawie o PIT art. 52w: „Prawo do zmniejszenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki, o którym mowa w art. 44 ust. 17 pkt 1, przysługuje w 2020 roku począwszy od okresu rozliczeniowego, w którym upłynęło 30 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, do okresu rozliczeniowego, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta”.
