Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne stanowi bolączkę wielu przedsiębiorców. Każdego roku rosną obciążenia z tym związane. Wysokie koszty ubezpieczenia przedsiębiorców stanowią znaczne obciążenie dla mniejszych z nich. Dlatego też kilka lat temu wprowadzono rozwiązanie określane jako mały ZUS Plus, które pozwala przez określony czas opłacać niższe składki na ubezpieczenie przy spełnieniu kryterium dochodowego przez przedsiębiorcę. Czy w 2023 mały ZUS dla przedsiębiorców jest dłuższy? Wyjaśniamy w artykule.
Mały ZUS Plus – dotychczasowe zasady
Aktualnie przedsiębiorca, którego przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 000 zł, może przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia firmy korzystać z preferencyjnych składek ZUS. Za miesiąc kalendarzowy przyjmuje się każdy miesiąc, w którym przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu co najmniej 1 dzień. Po upływie tych okresów ulga dotycząca możliwości opłacania niższych składek przez przedsiębiorcę przysługuje od nowa.
Uprawnionymi do skorzystania z małego ZUS Plus są przedsiębiorcy spełniający następujące warunki:
- prowadzą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych,
- uzyskali przychód z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nieprzekraczający 120 000 zł.
- rozliczali się w formie karty podatkowej i jednocześnie byli zwolnieni ze sprzedaży od podatku VAT;
- w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą krócej niż 60 dni;
- podlegali ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności;
- spełniają warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, czyli składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia;
- wykonują dla byłego bądź obecnego pracodawcy czynności wykonywane dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.
Z ulgi Mały ZUS Plus mogą skorzystać także przedsiębiorcy, którzy wcześniej korzystali ulgi na start oraz z preferencyjnych składek. Należy pamiętać, że korzystanie z mały ZUS Plus nie przysługuje w pierwszym roku prowadzenia działalności.
Dłuższy mały ZUS Plus
W związku ze zmianami wynikającymi z Ustawy z dnia 26 maja 2023 roku o świadczeniu wspierającym przedsiębiorcy, którzy aktualnie w 2023 roku korzystają z małego ZUS Plus, będą uprawnieni do dłuższego opłacania niższych składek do ZUS-u przez kolejne 12 miesięcy.
Zmiany te wchodzą w życie 1 sierpnia 2023 roku.
Przykład 1.
Czy pan Bartosz, który prowadzi sklep wędkarski, będzie mógł ponownie skorzystać w małego ZUS Plus, jeżeli jego roczny przychód w 2022 roku wyniósł 90 000 zł, a przeciętny miesięczny dochód 3500 zł i jeśli w maju 2023 roku upłynął okres 36 miesięcy, kiedy mógł korzystać z ulgi mały ZUS Plus? Tak, pan Bartosz od 1 sierpnia 2023 roku będzie mógł ponownie zgłosić do ZUS-u chęć skorzystania z tej ulgi.
Dodatkowe 12 miesięcy ulgi przysługiwać będzie przedsiębiorcy od miesiąca wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, nie wcześniej jednak niż od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone zgłoszenie chęci korzystania z tej ulgi.
Przykład 2.
Od kiedy pani Lidia, która jest zwierzęcym fryzjerem, będzie mogła ponownie skorzystać w małego ZUS Plus, jeżeli jej roczny przychód w 2022 roku wyniósł 110 000 zł, a przeciętny miesięczny dochód 5000 zł i jeśli w czerwcu 2023 roku upłynął okres 36 miesięcy, kiedy mogła korzystać z ulgi mały ZUS Plus, a ponownie zgłosiła chęć korzystania z tej ulgi w październiku 2023 roku? Pani Lidia nabędzie prawo do ulgi mały ZUS Plus od listopada 2023 roku.
Obliczenie dochodu na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składek przy małym ZUS Plus
Podstawa wymiaru składek w przypadku korzystania z ulgi mały ZUS Plus nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Przedsiębiorca ustala dochód w poprzednim roku na potrzeby obliczenia podstawy wymiaru składek w przypadku ulgi mały ZUS Plus z zastosowaniem poniższych reguł.
Przedsiębiorca rozliczający się z podatku na zasadach ogólnych na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składek w ramach ulgi mały ZUS Plus ustala wysokość dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej zgodnie z przepisami dotyczącymi podatku dochodowego od osób fizycznych.
Przedsiębiorca korzystający ze zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i niekorzystający ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług roczny dochód z działalności gospodarczej na potrzeby ulgi mały ZUS Plus ustala, mnożąc roczny przychód z działalności gospodarczej, czyli wartość sprzedaży bez kwoty tego podatku przez współczynnik 0,5, a otrzymany wynik zaokrąglając do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Przedsiębiorca rozliczający się w formie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych na potrzeby ulgi mały ZUS Plus roczny dochód z działalności gospodarczej ustala, mnożąc roczny przychód z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przez współczynnik 0,5, a otrzymany wynik zaokrąglając do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Przedsiębiorca rozliczający składki na swoje ubezpieczenia społeczne oraz składki osób z nim współpracujących do kosztów uzyskania przychodu, ustalając roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, oblicza, dodając kwoty tych składek zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Podstawa wymiaru składek – mały ZUS Plus
Podstawę wymiaru składek na potrzeby ulgi mały ZUS Plus ustala się w ten sposób: na początek należy ustalić przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym poprzez podzielenie rocznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym przez liczbę dni jej prowadzenia w poprzednim roku, a następnie pomnożenie przez 30. Otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa. Przeciętny miesięczny dochód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym należy następnie pomnożyć przez współczynnik 0,5, przy czym i tu otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa. W ten sposób obliczona zostanie podstawa wymiaru składek na potrzeby ulgi mały ZUS Plus. W ostatnim kroku konieczne jest porównanie otrzymanej podstawy wymiaru składek do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok. Jeśli otrzymana podstawa jest niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, podstawa wymiaru składek będzie wynosiła 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, ponieważ nie może być niższa. Tak samo, gdy podstawa wymiaru składek jest wyższa niż kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok, podstawa wymiaru składek jest równa kwocie 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok.
Przykład 3.
Jaka będzie podstawa wymiaru składek dla pani Grażyny rozliczającej się według skali podatkowej uprawnionej do ulgi mały ZUS Plus, jeżeli roczny dochód z działalności gospodarczej w 2022 roku wyniósł 98 425,20 zł, a pani Grażyna prowadziła działalność przez cały rok? (98425,20 / 365) × 30 = 8089,74 zł; następnie 8089,74 zł × 0,5 = 4044,87 zł. Podstawa wymiaru składek jest w tym przypadku wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w 2022 roku, tj. 3553,20 zł, dlatego też obowiązująca panią Grażynę podstawa wymiaru składek wynosi 3553,20 zł.
Przykład 4.
Jaka będzie podstawa wymiaru składek dla pani Beaty rozliczającej się według skali podatkowej uprawnionej do ulgi mały ZUS Plus, jeżeli roczny dochód z działalności gospodarczej w 2022 roku wyniósł 36113,81 zł, a pani Beata prowadziła działalność przez cały rok? (36113,81 / 365) × 30 = 2968,26 zł; następnie 2968,26 zł × 0,5 = 1484,13 zł. W tym przypadku podstawa wymiaru składek wyniesie 1484,13 zł.
Przykład 5.
Jaka będzie podstawa wymiaru składek dla pana Marka rozliczającego się według ryczałtu, który jest uprawniony do ulgi mały ZUS Plus, jeżeli roczny dochód z działalności gospodarczej w 2022 roku wyniósł 25600,06 zł, a pan Marek prowadził działalność przez cały rok? (25600,06/ 365) × 30 = 2104,11zł; następnie 2104,11zł × 0,5 = 1052,06 zł. W tym przypadku podstawa wymiaru składek wyniesie 1052,06 zł.
Przykład 6.
Jaka będzie podstawa wymiaru składek dla pani Grażyny rozliczającej się według ryczałtu uprawnionej do ulgi mały ZUS Plus, jeżeli roczny dochód z działalności gospodarczej w 2022 roku wyniósł 25001,22 zł, a pani Grażyna prowadziła działalność przez cały rok? (25001,22/ 365) × 30 = 2054,89,11 zł; następnie 2054,89 zł × 0,5 = 1027,45 zł. W tym przypadku obliczona podstawa wymiaru składek jest niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2023 roku, tj. 1047,00 zł. Dlatego też obowiązująca podstawa wymiaru składek wynosi 1047,00 zł.
Skutki dla przedsiębiorcy związane z korzystaniem z małego ZUS Plus
Przedsiębiorcy korzystający z ulgi mały ZUS Plus powinni mieć na uwadze, że kwota, od której opłacają składki, wpływa na wysokość przysługujących im świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w tym:
- wysokość zasiłku chorobowego,
- wysokość zasiłku opiekuńczego,
- wysokość zasiłku macierzyńskiego.
Podsumowanie
Podsumowując, w tych trudnych czasach dodatkowa możliwość korzystania z niższych składek na ZUS dla przedsiębiorców prowadzących działalność na mniejszą skalę powinna zostać oceniona na plus. Ważne, aby osoby, które przed wejściem w życie nowych regulacji utraciły prawo do ulgi, pamiętały o konieczności ponownego zgłoszenia się w celu korzystania z niej przez dodatkowe 12 miesięcy. Co więcej, niewykluczone, że w najbliższym czasie limit czasowy co do korzystania z małego ZUS Plus zostanie zniesiony, ponieważ taki projekt jest przedmiotem prac legislacyjnych.
