Mały ZUS dla małych firm – kto skorzysta na zmianach?

Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne to danina, którą przedsiębiorcy zobowiązani są uiszczać co miesiąc. Przedsiębiorcy mogą korzystać w takich ulg jak: ulga na start, składki preferencyjne, mały zus dla małych firm. Od stycznia 2022 roku obowiązują następujące terminy do przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek:

• do 5. dnia następnego miesiąca – dla jednostek i zakładów budżetowych;
• do 15. dnia następnego miesiąca – dla płatników posiadających osobowość prawną, dotyczy to m.in. spółek akcyjnych, spółek z o.o., spółdzielni, stowarzyszeń i fundacji;
• do 20. dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek, chodzi tu o przedsiębiorców opłacających wyłącznie składki na własne ubezpieczenia, przedsiębiorców i inne podmioty nieposiadające osobowości prawnej zatrudniające innych ubezpieczonych, w tym spółki osobowe (spółka: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, jednoosobowa spółka z o.o.).

Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy przekazać deklarację rozliczeniową (ZUS DRA) oraz imienne raporty miesięczne (np. ZUS RCA, ZUS RSA).

Mały ZUS dla małych firm – kto zapłaci mniej?

Niższe składki, zależne od osiąganych przychodów (tzw. mały ZUS dla małych firm), będą mogły uiszczać osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 120 000,00 zł (warunki obowiązujące od 1 lutego 2020 r.).

Jak już zostało wspomniane, wysokość składek będzie uzależniona od osiąganych przychodów, jednak nie może być niższa niż tzw. mały ZUS dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą.

Z ulgi będzie można korzystać w okresie trzech lat w ciągu pięciu lat prowadzenia firmy. Oznacza to, że po upływie trzech lat preferencji przedsiębiorca przez kolejne dwa lata zobowiązany będzie do opłacania dużego ZUS-u. Po upływie tego okresu może po raz kolejny skorzystać z małego ZUS-u dla małych działalności gospodarczych.

Przypomnijmy, że aktualnie wszyscy przedsiębiorcy opłacają stałe kwoty składek, zależne od okresu prowadzenia firmy, a w razie potrzeby mogą zadeklarować wyższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Przez pierwsze pół roku prowadzenia działalności przysługuje zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a przez kolejne dwa lata tzw. preferencyjny ZUS. Z wymienionych preferencji mogą skorzystać osoby, które:

• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Jaki jest cel wprowadzonych zmian?

Mały ZUS dla małych firm ma na celu ułatwić prowadzenie biznesu w Polsce osobom osiągającym stosunkowo niskie przychody. Dzięki temu przewiduje się, że więcej osób zdecyduje się na założenie działalności gospodarczej, co w efekcie ma przyczynić się do zwiększenia przedsiębiorczości i pobudzenia aktywności zawodowej Polaków.

Trzeba jednak mieć na uwadze, że niższe składki skutkują niższymi zasiłkami i emeryturą. Wprowadzone zmiany oznaczają zatem także mniejsze wydatki finansowane z budżetu państwa. Z pewnością wielu przedsiębiorców skorzysta ze zmian, co polepszy ich bieżącą sytuację finansową, jednak warto mieć na uwadze, że nowe przepisy nie dla każdego będą korzystne, szczególnie patrząc na nie z szerszej perspektywy przedsiębiorcy.

Jakie są konsekwencje opłacania niższych składek ZUS?

Niższe składki społeczne oznaczają również niższe świadczenia. Przedsiębiorcy objęci dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, w razie wystąpienia niezdolności do pracy otrzymają niższy zasiłek chorobowy. Oczywiście nie ma to dużego znaczenia w przypadku przeziębienia czy krótkiej choroby, jednak w razie, gdy choroba się przedłuża, może się okazać, że brak bieżących przychodów z działalności oraz niski zasiłek chorobowy nie będą wystarczające na utrzymanie przedsiębiorcy i dojście do zdrowia.

Na niższe składki społeczne odprowadzane do ZUS-u powinny również uważać kobiety planujące powiększenie rodziny. Od wysokości składki chorobowej, której podstawa jest tożsama z podstawą pozostałych składek na ubezpieczenia społeczne, zależy wysokość zasiłku macierzyńskiego. Z uwagi na dość długi okres wypłacania tego świadczenia, nawet pozornie niewielkie różnice w składkach, mogą przyczynić się do odczuwalnego obniżenia wysokości zasiłku z tytułu urodzenia dziecka.

Obniżone składki dla osób rejestrujących działalność w 2024 roku

Przedsiębiorcy rozpoczynający prowadzenie działalności w 2024 roku w pierwszej kolejności będą mogli skorzystać z półrocznego zwolnienia ze składek społecznych, a następnie przez dwa lata opłacać preferencyjny ZUS (po spełnieniu odpowiednich warunków). Po upływie tego czasu, w przypadku nieprzekroczenia wyznaczonego limitu przychodów, będzie im przysługiwać prawo do małego ZUS u plus (opłacania składek społecznych proporcjonalnych do osiąganych dochodów).

Czy wszystkie składki będą niższe?

Mały ZUS plus dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalnej, rentowej, chorobowej i wypadkowej). Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie ustalana zgodnie z formą opodatkowania.

Różne źródła przychodów a mały ZUS dla małych firm

Wprowadzane w ostatnich latach zmiany w zakresie składek dla przedsiębiorców są wsparciem wyłącznie dla części osób prowadzących firmy. Częstym przypadkiem jest bowiem uzyskiwanie przychodów z różnych źródeł, czyli np. równoczesne prowadzenie jednoosobowej działalności i praca na etacie. W razie wystąpienia tzw. zbiegu tytułu do ubezpieczeń, przedsiębiorcy zazwyczaj zwolnieni są z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z obu tytułów, jednak co do zasady składka na ubezpieczenie zdrowotne uiszczana jest z każdego tytułu. Jeżeli zatem osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę chce spróbować swoich sił w biznesie i uzyskać dodatkowy dochód, niezależnie od tego, czy działalność przynosi małe, czy duże zyski, a nawet w razie wystąpienia straty, taki przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania składki zdrowotnej z każdego z tytułów odrębnie.