W toku prowadzonej działalności gospodarczej zdarzają się okoliczności wpływające na konieczność zmiany przeznaczenia pojazdu użytkowanego w firmie, u którego został ujęty jednorazowy odpis amortyzacyjny. W przypadku podatku VAT ustawodawca przewidział taką sytuację w trybie art. 90b ustawy o VAT. Jednak jakie konsekwencje takiej zmiany wystąpią na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych?
Amortyzacja jednorazowa
Jednorazowy odpis amortyzacyjny stanowi możliwość ujęcia w pełnej wysokości składnika majątku powyżej 3 500zł za pomocą jednego odpisu kosztowego. W myśl art. 22k ust. 7 ustawy o pdof podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 klasyfikacji środków trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.
Ponadto jednorazowy odpis amortyzacyjny przedsiębiorca może dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Jednorazowy odpis amortyzacyjny a zmiana konstrukcji pojazdu
Weźmy pod uwagę sytuację, w której przedsiębiorca, który zakupił samochód ciężarowy w miesiącu przyjęcia do używania dokonał jednorazowy odpis amortyzacyjny i ująć pełną wartość samochodu w koszty firmy. Należy tutaj zwrócić uwagę na to, że w momencie dokonywania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego samochód spełniał warunki do zaklasyfikowania go jako ciężarowego. Zgodnie z powyższym w chwili ujęcia pełnej wartości pojazdu w koszty przedsiębiorca miał do tego prawo i z niego skorzystał. Dwa lata później w związku z rozszerzeniem działalności gospodarczej przerobił powyższy pojazd w taki sposób, że ten przyjął charakter samochodu osobowego.
Zmiana przeznaczenia samochodu a konieczność korekty kosztów
Jeżeli przedsiębiorca miał prawo i prawidłowo zastosował jednorazowy odpis amortyzacyjny, to zmiany w konstrukcji pojazdu nie wpłyną na konieczność zmiany metody amortyzacji oraz nie spowodują konieczności skorygowania dokonanego jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.
Potwierdza to także stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 09.03.2010r. o sygn. ITPB1/415-945/09/PSZ.
Wycofanie składnika majątku niebędącego środkiem trwałym przed upływem roku
Inną sytuacją jednorazowego ujęcia w koszty firmy może być przypadek, gdzie przedsiębiorca przekazuje swój samochód prywatny (osobowy) na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Jednakże zamierza korzystać z danej pojazdu dla celów firmowych krócej niż 12 miesięcy a następnie z powrotem przekazać go na cele osobiste. Samochód ten nie będzie ujęty w ewidencji środków trwałych. Przedsiębiorca zaliczył jednorazowo jego wartość w kosztach firmy.
Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej wydatku na nabycie ww. składnika majątku, jest możliwe jeżeli przedsiębiorca wykaże, że składnik ten będzie faktycznie wykorzystywany w tej działalności i przyczyni się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Jeżeli dany samochód będzie służył celom osobistym, to wydatek na jego nabycie nie będzie mógł stanowić kosztu uzyskania przychodów. Ciężar udowodnienia, że zakupu nie dokonano w celach osobistych, jak również wykazania związku poniesionych wydatków z działalnością gospodarczą oraz ich wpływu na wysokość osiągniętych przychodów ciąży na przedsiębiorcy.
Tego samego zdania jest Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 07.01.2015r. o sygn. IPPB1/415-1174/14-2/KS.
Przekazanie na cele osobiste wycofanego uprzednio przed upływem roku samochodu osobowego
Odmiennie niż we wcześniejszym przypadku należy rozpatrzyć kategorię korekty jednorazowego ujęcia w kosztach wartości pojazdu. Przedsiębiorca używając dany samochód osobowy krócej niż rok i przed jego upływem wycofując go z działalności gospodarczej z przeznaczeniem na cele osobiste będzie zobligowany do korekty wcześniej ujęty jednorazowy odpis amortyzacyjny danego pojazdu.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o pdof za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych - w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.
Zgodnie z powyższym wykorzystywanie do celów osobistych zużywającego się stopniowo rzeczowego składnika majątku w postaci samochodu osobowego niezaliczonego do środków trwałych, wykorzystywanego w działalności gospodarczej poniżej jednego roku, powoduje konieczność korekty kosztów uzyskania przychodów o kwotę wydatków poniesionych na jego nabycie, które wcześniej zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Trudno znaleźć bowiem uzasadnienie na to, że wydatek na nabycie danego samochodu osobowego zużywającego się stopniowo będzie poniesiony w celu uzyskania przychodów, skoro składnik ten może zostać przed upływem 1 roku wycofany z działalności gospodarczej i przeznaczony na cele osobiste podatnika.
W podobnym tonie wyraża się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 07.01.2015r. o sygn. IPPB1/415-1174/14-2/KS.
