Przedsiębiorcy wykorzystujący w prowadzonej działalności gospodarczej pojazdy, mogą mieć wątpliwości związane z tym, czy od ich zakupu oraz wydatków poniesionych na ich eksploatację odliczać podatek VAT. Wszystko zależy od tego, jakiego rodzaju pojazd podatnik posiada oraz w jakim celu jest on używany. Dlaczego po 1 kwietnia 2014 roku tak ważne stało się określenie, czy dany samochód w firmie wykorzystywany jest wyłącznie dla celów działalności? Czy podjęcie decyzji w tym temacie jest tak proste, jak się wydaje na pierwszy rzut oka?
Samochód w firmie - sprawdź, do której grupy kwalifikuje się Twoje auto!
Zmiany, które weszły w życie z dniem 1 kwietnia 2014 roku w ustawie o VAT - w ujęciu praktycznym dzielą pojazdy na 3 grupy:
I - pojazdy ze 100% odliczeniem VAT bez konieczności udowadniania, że wykorzystuje się je wyłącznie w działalności;
II - pojazdy ze 100% odliczeniem, które jednak będą wymagały od podatnika poniesienia dodatkowych trudów udowodnienia, że samochód nawet potencjalnie nie może zostać wykorzystany w celach innych niż prowadzona działalność;
III - pojazdy z 50% odliczeniem VAT, przy których zakłada się z góry, że samochód może być wykorzystywany do celów innych niż działalność i nie nakłada się na podatnika żadnych dodatkowych obowiązków ewidencyjnych czy zgłoszeniowych.
O tym, czy dany pojazd użytkowany w firmie będzie zaliczany do grupy I decydują przede wszystkim jego parametry techniczne oraz posiadane dokumenty/zaświadczenia potwierdzające te parametry. Natomiast kategorie pojazdów samochodowych należących do grupy II i III są takie same i to podatnik sam decyduje, do której grupy przyporządkować użytkowany w firmie pojazd.
I – pojazdy ze 100% odliczeniem VAT bez konieczności dodatkowego udowadniania ich wykorzystania wyłącznie do działalności
Znowelizowana ustawa o VAT dość jasno wymienia auta, których konstrukcja wyklucza użycie do celów innych niż działalność. W stosunku do tych aut ustawodawca zwalnia podatnika z obowiązku zgłaszania samochodu do urzędu oraz prowadzenia dodatkowych ewidencji przebiegu pojazdu. Natomiast wymaga od przedsiębiorcy posiadania dokumentów/zaświadczeń m.in. z okręgowej stacji kontroli pojazdów potwierdzających posiadanie wskazanych parametrów technicznych przez dany pojazd.
Pojazd | Wymagane parametry | Odliczenie VAT od zakupu | Odliczenie VAT od wydatków – serwis, części, myjnia | Odliczenie VAT od paliwa |
Samochód ciężarowy | - masa całkowita powyżej 3,5 tony | 100% | 100% | 100% |
Pojazdy samochodowe typu : a) van b) wielozadaniowy c) z otwartą częścią do załadunku | - jeden rząd siedzeń oddzielony trwałą przegrodą - zaświadczenie wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów - adnotacja w dowodzie rejestracyjnym | 100% | 100% | 100% |
Pojazdy samochodowe inne niż samochody osobowe | - kabina kierowcy z jednym rzędem siedzeń - nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków - zaświadczenie wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów - adnotacja w dowodzie rejestracyjnym | 100% | 100% | 100% |
Pojazdy specjalne: a) agregat elektryczny/spawalniczy, b) do prac wiertniczych, c) koparka, koparko-spycharka, d) ładowarka, e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych, f) żuraw samochodowy | - zgodne z wymaganiami ustawy o ruchu drogowym potwierdzone w dokumentach pojazdów | 100% | 100% | 100% |
- dwa lub 3 koła - silnik spalinowy o poj. skokowej do 50 cm3 lub - w silnik elektryczny o mocy do 4 kW - prędkość jazdy ograniczona do 45 km/h | 100% | 100% | 100% | |
Pojazdy specjalne: a) pogrzebowy, b)bankowóz - wyłącznie typu A i B. | - jeden rząd siedzeń - jeżeli posiada kilka rzędów wówczas jego dopuszczalna masa całkowita musi być większa niż 3 tony - w przypadku pojazdu pogrzebowego koniecznym jest również spełnienie dodatkowych wymogów zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich, - w odniesieniu do bankowozów powinny spełniać dodatkowe wymagania techniczne określone w załączniku 3 i 4 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne. | 100% | 100% | 100% |
Dodatkowo do tej grupy zalicza się również pojazdy samochodowe podatnika przeznaczone wyłącznie do:
a) odprzedaży,
b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,
c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
– jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
II – pojazdy wykorzystywane wyłącznie w celach działalności ze 100% odliczeniem VAT i obowiązkiem udowadniania ich wykorzystania wyłącznie do działalności
Jak już zostało wspomniane, w przypadku grupy II i III parametry samochodów są jednakowe, a o przyporządkowaniu samochodu do danej grupy decyduje sam podatnik, określając cel wykorzystania pojazdu w firmie. Wskazanie, że pojazd użytkowany jest wyłącznie do celów działalności wiąże się z:
- obowiązkiem zgłoszenia w urzędzie - druk VAT-26,
- koniecznością prowadzenia szczegółowej kilometrówki,
- ustaleniem zasad używania pojazdu w firmie.
Wszystkie dodatkowe obowiązki nałożone na podatnika mają pomóc w udowodnieniu, że samochód nie jest używany w celach innych niż związanych z prowadzoną działalnością. Co istotne, na podstawie wyjaśnień ministerstwa można uznać, że chodzi nawet o wykluczenie potencjalnej możliwości. Dlatego też w przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność we własnym mieszkaniu i posiada jedno auto - wprowadzone jako firmowe, to zakwalifikowanie go do pojazdów używanych wyłącznie do celów działalności (ze 100% odliczeniem VAT) organ podatkowy z pewnością będzie mógł zakwestionować.
Pojazd | Dodatkowe parametry | Odliczenie VAT od zakupu samochodu | Odliczenie VAT od wydatków – serwis, części, myjnia | Odliczenie VAT od paliwa |
masa całkowita poniżej 3,5 tony | 100% | 100%
| 100%
| |
Motocykl, skuter | - silnik spalinowy o pojemności skokowej ponad 50 cm3, - dwukołowy lub z bocznym wózkiem – wielośladowy, | 100% | 100%
| 100%
|
Pojazd samochodowy | - liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg, b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg, c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg; - świadectwo homologacji | 100%
| 100% | 100%
|
Pojazd samochodowy | - liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg, b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg; | 100%
| 100% | 100%
|
Inne pojazdy samochodowe, które nie spełniają parametrów art. 86a ust. 9 i nie mogą zostać zakwalifikowane jako konstrukcyjnie przeznaczone wyłącznie do działalności | masa całkowita poniżej 3,5 tony | 100%
| 100% | 100%
|
III – pojazdy z 50% odliczeniem VAT bez konieczności wypełniania dodatkowych obowiązków
Podatnicy, którzy nie chcą narażać się urzędom, a ponadto nie mają czasu na dodatkową “biurokrację” zrezygnują ze 100% odliczenia VAT na rzecz 50%. Przy tym nie będą zobowiązani do dodatkowego udowadniania, że wykorzystują samochód wyłącznie do działalności. Dodatkowo, co do zasady pozostałe 50% nieodliczonego VAT będzie kosztem, ale w podatku dochodowym. A więc nie będzie pomniejszało podatku należnego VAT, ale zmniejszy zobowiązanie z tytułu PIT. Zgodnie bowiem z art. 23. ust. 1 pkt 43 kosztem uzyskania przychodów jest:
podatek naliczony (...) - w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Pojazd | Dodatkowe parametry | Odliczenie VAT od zakupu samochodu | Odliczenie VAT od wydatków – serwis, części, myjnia | Odliczenie VAT od paliwa od 1.04.2014 do 30.06.2015 | Odliczenie VAT od paliwa po 1.07.2015 |
Samochód osobowy | masa całkowita poniżej 3,5 tony | 50% | 50%
| Brak
| 50%
|
Motocykl, skuter | - silnik spalinowy o pojemności skokowej ponad 50 cm3, - dwukołowy lub z bocznym wózkiem – wielośladowy, | 50% | 50% | Brak
| 50%
|
Pojazd samochodowy | liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg, b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg, c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg; - świadectwo homologacji | 50%
| 50% | 50%
| 50%
|
Pojazd samochodowy | - liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi: a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg, b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg, c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg; | 50% | 50% | Brak | 50% |
Wprowadzone od 1 kwietnia 2014 roku zmiany są znaczące dla każdego przedsiębiorcy. Kto bowiem w dzisiejszych czasach nie używa samochodu w firmie? Bardzo istotną kwestią, jest podjęcie decyzji o tym, do której z grup zakwalifikować używane w firmie auto. Po ustaleniu tego faktu podatnik będzie musiał:
- dopilnować aktualności badań technicznych - jeżeli konstrukcja samochodu wykorzystywanego w firmie zgodnie ze znowelizowaną ustawą o VAT wyklucza jego użytek do celów innych niż prowadzona działalność;
- dopilnować zgłoszenia auta w urzędzie oraz na bieżąco prowadzić kilometrówkę - gdy podjęta zostanie decyzja o wykorzystaniu samochodu wyłącznie do celów działalności;
- pamiętać o zmianie zasad odliczeń VAT (50%) - jeżeli zdecyduje się na mieszane wykorzystanie auta.