Ordynacja podatkowa zobowiązuje osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą do sporządzania i przekazywania informacji do właściwych organów m.in. albo na wezwanie organu albo samoczynnie z własnej inicjatywy, co wynika z obowiązujących przepisów prawa.
Przedsiębiorca prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, jest zobligowany bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o prowadzonej ewidencji. Mowa tu o jednolitym pliku kontrolnym za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Jakie są konsekwencje karno skarbowe nieprzekazywania JPK do właściwego organu?
Jednolity plik kontrolny
Jednolity plik kontrolny to z praktycznego punktu widzenia to plik zawierający szereg informacji o przedsiębiorcy. Dla przykładu są to dane z ksiąg rachunkowych, z wyciągów bankowych, ewidencje o fakturach VAT, dane z podatkowej księgi przychodów i rozchodów i inne. Plik taki zgodnie z powyższym zapisem ustawy należy przesyłać do organu w konkretnym terminie, ustawodawca zobowiązał podatnika do przekazywania dokumentu, w tym przypadku konkretnie JPK co miesiąc, wyszczególniając datę 25 dnia każdego miesiąca.
Terminy
Przedsiębiorca powinien pamiętać, że jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej.
Przykład 1
25 grudnia przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, a kolejny dzień, czyli 26 grudnia to również święto, czy zatem jeśli przedsiębiorca wyśle JPK dopiero 27 grudnia czy ustawowy termin zostanie zachowany?
Tak, przedsiębiorca nie powinien mieć żadnych wątpliwości, skoro bowiem zgodnie z ustawąo dniach wolnych od pracy, zarówno 25 grudnia jak i 26 grudnia jest dniem wolnym od pracy, to nawiązując do regulacji wynikającej z ordynacji podatkowej stanowiącej o terminach, powołując się na art.12 o.p., to w tym przypadku termin przesuwa się na następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, a zatem tym dniem będzie 27 grudnia. Z kolei, jeśli 27 grudnia byłby sobotą, to termin ten nadal podlega „wydłużeniu” i zostanie przesunięty na poniedziałek 29 grudnia.
Konsekwencje karno skarbowe nieprzekazywania JPK
Odnosząc się do konsekwencji obowiązku składania JPK, to należy stwierdzić, że skoro istnieje obowiązek przekazywania powyższych informacji w systemie miesięcznym to brak przekazania ich organowi musi skutkować konsekwencjami dla podatnika – przedsiębiorcy. Ustawodawca jest z założenia racjonalny, zatem jeśli nakłada na przedsiębiorcę jakieś konkretne obowiązki, to niewywiązanie się z nich musi powodować jakieś dolegliwości.
W tym celu analizie została poddana ustawa kodeks karny skarbowy. Zgodnie z art. 80 § 1 w/w ustawy - Kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. Literatura przedmiotu pozwala uznać, że informacjami podatkowymi „są wszelkie wymagane przez prawo informacje o zdarzeniach mających znaczenie dla ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. W przeciwieństwie np. do deklaracji lub zeznań podatkowych uzyskiwanych od samych podatników nie są to oświadczenia wiedzy dotyczące zdarzeń mających znaczenie dla powstania i wysokości zobowiązania podatkowego”.
Z popełnieniem czynu mamy do czynienia niezależnie czy zobowiązany przedsiębiorca w ogóle nie przekazał wymaganych informacji podatkowych, czy też przekazał je jednak po wyznaczonym terminie. Czyn popełnia się poprzez zaniechanie wypełnienia wymaganego obowiązku, zatem jeżeli JPK zostanie przesłany do właściwego organu, ale tydzień po terminie, można już mówić o realizacji znamion w/w czynu.
Kontrola
Odpowiednia komórka analityczna organu dokonuje kontroli spełnienia obowiązku złożenia wymaganej informacji. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości komórka przesyła informacje do Naczelnik Urzędu Skarbowego, który zobowiązany jest poinformować stronę o wszczęciu postępowania wyjaśniającego. Z praktyki wynika, że Naczelnik Urzędu Skarbowego wzywa do zrealizowania obowiązku i przesłania zaległych JPK. Brak reakcji ze strony przedsiębiorcy będzie skutkowało wydaniem postanowienia o wszczęciu dochodzenia o czyn określny w art. 80 § 1 kks. Jeśli dochodzenie wykaże po analizie materiału dowodowego, że doszło do popełnienia czynu, Organ wyda postanowienie o przedstawieniu zarzutów.
Brak reakcji ze strony przedsiębiorcy
Warto tutaj podkreślić częste zapytanie, w zakresie tego, co się stanie, jeśli przedsiębiorca nie będzie odbierał korespondencji, nie będzie wstawiał się na wezwania organu? Czy organ może postawić przedsiębiorcy zarzuty bez jego obecności?
Zgodnie z przepisami prawa organ ma możliwość zastosować wobec takiego przedsiębiorcy postępowanie w stosunku do nieobecnych. Takie postępowanie można stosować, kiedy wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości, a także gdy nie mamy do czynienia z sytuacją, iż oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju.
Art. 173 § 1kks stanowi, iż przeciwko sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przebywającemu stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju, postępowanie toczyć się może podczas jego nieobecności. Za zastosowaniem takiej procedury w dużej mierze przemawiają względy praktyczne, w szczególności chodzi tutaj o adekwatną reakcję karną, szybkość postępowania czy minimalizacje kosztów postępowania z punktu widzenia rzecz jasna organu postępowania. W takich przypadkach organ często zwraca się także o wyznaczenie podejrzanemu obrońcę z urzędu. Wtedy to obrońca z urzędu czuwa z mocy prawa i na mocy ciążących na nim obowiązków nad przebiegiem postępowania. W przypadku skierowania wniosku o ukaranie do sądu, obrońca jest informowany o wszystkich czynnościach, ma prawo zgłaszania wniosków dowodowych i podejmowania wszystkich innych czynności na korzyść oskarżonego.
Wyrok nakazowy
Jeśli sąd uzna, że materiał dowodowy jest na tyle klarowny, może wydać wyrok nakazowy. Przesłanką wydania przez Sąd na posiedzeniu wyroku nakazowego w sprawach o wykroczenia, w których wystarczające jest wymierzenie nagany, grzywny albo kary ograniczenia wolności. Sąd orzeka bez udziału stron. Orzekanie w postępowaniu nakazowym może nastąpić, jeżeli okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Wydając wyrok nakazowy, sąd uznaje za ujawnione dowody dołączone do wniosku o ukaranie.
Od wyroku nakazowego, który przesyłany jest do strony a także w przypadku ustanowionego obrońcy z urzędu (albo z wyboru, jeśli stron samodzielnie takiego ustanowiła), przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie 7 (siedmiu) dni od doręczenia tego wyroku. W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc; sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. Przepisy nie nakładają szczególnej formy sporządzenia sprzeciwu ani tego co powinien on zawierać. Wystarczy, iż strona wskaże, że sprzeciwia się wydanemu wyrokowi, co już pozwoli osiągnąć skutek utraty mocy wyrokowi nakazowemu. Wydaje się jednak logiczne, aby jeśli strona posiada dowody przemawiające na swoją korzyść właśnie w tym momencie je powołać. Prowadzenie postępowania będzie wówczas miało sens.
Zagrożenie karne jakie zostało przewidziane dla tego czynu to kara grzywny do 120 stawek dziennych. Co do zasady Sąd wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa - 720. W przypadku wyroku nakazowego można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości 200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą. Sąd ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. Podejście do każdego obwinionego ma charakter indywidualny.
Analiza powyższego przypadku pokazuje, że konsekwencje karno-skarbowe nieprzekazywania jednolitych plików kontrolnych do właściwego organu, mogą być poważne, gdyż poza tym, że grożą przedsiębiorcy konsekwencje finansowe, to zawsze jest to dodatkowy stres czy czas poświęcony załatwieniu takiej sprawy.
Podstawa prawna:
-
art. 23, art. 80 § 1, art. Art. 173 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz.U.2020.19 t.j.);
-
art. 82 z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.2019.900 t.j.).
