Coraz więcej podatników prowadzących działalność gospodarczą (nie tylko deweloperzy i biura nieruchomości) dokonuje zakupu nieruchomości gruntowej na cele firmowe. Po zakupie zastanawiają się, na jaki cel przeznaczyć dany grunt, gdyż możliwe są trzy opcje jego wykorzystania. Jednym z nich jest potraktowanie gruntu, jako towaru handlowego i jego dalsza sprzedaż. Takie przeznaczenie gruntu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej rodzi określone konsekwencje podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Warto, zatem mieć świadomość możliwości, ale i obciążeń jakie niesie ze sobą nabycie gruntu jako towaru handlowego.
Nabycie gruntu jako towaru handlowego - jak zakwalifikować zakupiony grunt?
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą po nabyciu nieruchomości gruntowej sam podejmuje decyzję, na jaki cel miałaby być przeznaczona.
Od tego jak zaklasyfikuje dalsze użycie (po zakupie) gruntu w ramach prowadzenia działalności gospodarczej będzie zależało ujęcie go w kosztach uzyskania przychodów.
Druga kwalifikacja gruntu to jego przeznaczenie na inwestycje, czyli czerpanie pożytku z przyrostu jego wartości na różne sposoby (oczekiwanie na powiększenie wartości gruntu, najem, grunt, jako lokata, inne).
Ostatnia kwalifikacja gruntu to jego nabycie z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży. Takie zakwalifikowanie zakupionego gruntu oznacza, że będzie on stanowić u podatnika prowadzącego działalność gospodarczą towar handlowy.
Warto odnotować, że kwalifikacja nabycia gruntu będzie zależna również od tego, co jest przedmiotem działalności gospodarczej podatnika. Na ten przykład można wyszczególnić tutaj firmy (nie tylko deweloperów), które zajmują się handlem nieruchomościami, u których grunt będzie stanowił towar handlowy.
Pozostałe firmy, mające na celu zakup jednego lub kilku gruntów celem dalszej odsprzedaży będą miały także możliwość zakwalifikowania takiego gruntu lub gruntów, jako towar handlowy. Ci ostatni podatnicy, będą musieli pamiętać o tym, aby zaktualizować (rozszerzyć) w CEIDG przedmiot swojej działalności o sprzedaż gruntów.
Czym jest towar handlowy?
Za towar handlowy należy rozumieć wyrób, który jest przeznaczony do dalszej odsprzedaży, ale w stanie nieprzetworzonym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Czy nabycie gruntu jako towaru handlowego może być wydatkiem firmowym?
W art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztem uzyskania przychodów są wszelkie wydatki służące:
-
osiąganiu przychodów,
-
zachowaniu bieżących przychodów,
-
zabezpieczeniu bieżących i przyszłych źródeł przychodów.
- a jednocześnie niewystępujące w katalogu wyszczególniającym wydatki niestanowiące kosztów firmowych (art. 23 ust. 1 ustawy o PIT).
Zakup gruntu traktowanego jako towar handlowy ze środków własnych podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej będzie stanowił wydatek firmowy stanowiący koszt uzyskania przychodów. Towar handlowy zostaje nabyty celem dalszej odsprzedaży tak, więc przyczynia on się zarówno do osiągania, zachowania czy zabezpieczenia źródła przychodów.
W jakim momencie należy ująć koszty działalności gospodarczej?
W myśl art. 22 ust. 6 b ustawy o PIT za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników prowadzących PKPiR uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
Ponadto w myśl art. 22 ust. 4,5,6 oraz 10 ustawy o PIT koszty zakwalifikowane, jako firmowe, podatnik potrąca wyłącznie w roku ich poniesienia. Koszty firmowe dzieli się na bezpośrednio związane z przychodami i pośrednio związane z przychodami.
Koszty bezpośrednio związane z przychodami odnosi się (ujmuje) do okresu (roku podatkowego), w którym przychody te zostały osiągnięte nawet, jeżeli koszty te zostały poniesione po zakończeniu roku podatkowego, ale do dnia do złożenia tego rocznego zeznania (PIT-36, PIT-36L).
Jeżeli natomiast koszty bezpośrednie będą poniesione po dniu złożenia zeznania rocznego wówczas podatnik ujmie je następnym roku, czyli już po dniu złożenia zeznania rocznego.
Z kolei koszty pośrednio związane z przychodami podatnik rozliczy w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy i jednocześnie nie można określić, jaka część dotyczy jednego i drugiego roku to należy rozliczyć je proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (np. polisy ubezpieczeniowe).
Nabycie gruntu jako towaru handlowego przeznaczonego na dalszą odsprzedaż będzie stanowiło koszt bezpośrednio związany z przyszłym przychodem, zatem koszt ten z definicji powinien być ujęty w roku podatkowym, w którym nastąpi sprzedaż gruntu.
Prawodawca wymienia jednak wydatki na zakup gruntu, jako koszty wyłączone z firmowych.
Czy wydatki na nabycie gruntu jako towaru handlowego stanowią koszty uzyskania przychodów?
W art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów.
Wydatek na nabycie gruntu w firmie będzie natomiast kosztem uzyskania przychodu w momencie rozliczenia jego sprzedaży a więc w sytuacji ustalenia dochodu z odpłatnego zbycia gruntu stanowiącego środek trwały w działalności bez względu na czas ich poniesienia.
Należy w tej sytuacji rozgraniczyć przede wszystkim sytuację, w której grunt stanowi środek trwały. W tym przypadku wydatek na jego nabycie nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, ale wydatkiem będzie wartość początkowa gruntu wynikająca z ewidencji środków trwałych w okresie (miesiącu), w którym nastąpi jego sprzedaż, jako środka trwałego.
Odmienną sytuacją od powyższej będzie przypadek, w którym podatnik prowadzący działalność gospodarczą nabywa grunt celem dalszej odsprzedaży a więc traktuje go, jako towar handlowy zgodnie z przedmiotem swojej działalności.
W takich okolicznościach zakup gruntu wraz z pozostałymi kosztami towarzyszącymi temu zakupowi będzie stanowić wartość towaru handlowego, który należy ująć bezpośrednio w kosztach w PKPiR w miesiącu zakupu gruntu.
