Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej, jak i wspólnicy spółek osobowych ponoszą odpowiedzialność za niezgłoszenie w odpowiednim terminie wniosku o upadłość. By zgłosić taki wniosek we właściwym momencie, trzeba wiedzieć, kiedy zachodzą podstawy do ogłoszenia upadłości danego podmiotu gospodarczego. Jakie czynniki muszą wystąpić, aby wniosek o ogłoszenie upadłości był zasadny? Czym jest niewypłacalność oraz jakie są przeciwwskazania do ogłoszenia upadłości? Odpowiadamy w poniższym artykule.
Ogłoszenie upadłości - utrata zdolności wykonywania zobowiązań
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.
Podstawą do ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność danego podmiotu gospodarczego.
Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Uznaje się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Jeżeli opóźnienie w wykonywaniu przez dany podmiot gospodarczy zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące – podmiot ten jest niewypłacalny.
Przykład 1.
Spółka X zatrudniała około 15 pracowników. Od sierpnia 2009 r. zaprzestała trwale regulować zobowiązania składkowe wobec ZUS. Pod koniec 2011 r. sytuacja finansowa spółki znacznie pogorszyła się ze względu na utratę kilku kontrahentów, w tym jednego kluczowego. Spółka nie miała jednak zaległości w stosunku do kontrahentów, a zobowiązanie wobec ZUS zostało rozłożone na raty. Do 15 stycznia 2012 r. spółka nie uregulowała wobec Spółdzielni Y w całości faktury VAT nr X z 2 stycznia 2012 r. w pełnej kwocie 5 944,27 zł, a zapłaty tej faktury po 15 stycznia 2012 r. pozostało 972,50 zł. Następnie spółka zaprzestała trwale regulować kolejne należności wobec wymienionej Spółdzielni Y. Na 15 stycznia 2012 r. spółka posiadała wymagalne i nieuregulowane zobowiązania wobec dwóch wierzycieli: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 395 995,07 zł oraz wobec Spółdzielni Y w kwocie 972,50 zł. W tym dniu spółka stała się niewypłacalna, a osoby zobowiązane do jej reprezentacji obciążał obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Zobowiązania pieniężne, które przekraczają wartość majątku
Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Jeżeli przez 24 miesiące trwa stan, w którym zobowiązania pieniężne danego podmiotu gospodarczego przekraczają wartość majątku tego podmiotu – podmiot ten jest niewypłacalny.
Do majątku danego podmiotu nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości. Do zobowiązań pieniężnych z kolei nie wlicza się zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach.
Sposób, w jaki należy ustalać wartość ww. składników i zobowiązań, nie jest odgórnie wskazany. Przepisy przewidują jednak pewną zasadę interpretacyjną.
Uznaje się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Zobowiązania przekraczają wartość majątku, jeżeli przez 24 miesiące w bilansie zobowiązania przekraczają wartość aktywów, przy czym z zobowiązań wyłącza się rezerwy na zobowiązania oraz zobowiązania wobec jednostek powiązanych.
Sąd może jednak mimo to oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
Na skróty
Rozliczaj wygodnie swoją firmę online!
- Księgowość - Fakturowanie - CRM
- Wysyłka elektroniczna deklaracji VAT i JPK
- Kadry i płace zintegrowane z e-ZUS
Załóż bezpłatne konto
Zacznij bezpłatny 30 dniowy okres próbny bez żadnych zobowiązań!
Moment zgłoszenia wniosku o upadłość
Dłużnik jest obowiązany do zgłoszenia w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.
Od powstania stanu niewypłacalności dłużnik ma 30 dni na zgłoszenie do sądu wniosku o upadłość.
Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
Zobowiązany do zgłoszenia wniosku jest ten, kto w danym podmiocie gospodarczym ma prawo prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania.
Osoby zobowiązane do zgłoszenia wniosku o upadłość ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku we właściwym terminie, chyba że nie ponoszą winy.
Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności, jeżeli wykażą, że w terminie tym otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda powstała na skutek niezgłoszenia wniosku o upadłość w terminie obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika.
Jeżeli wniosek o upadłość nie zostanie złożony w terminie – osoby zobowiązane do jego złożenia odpowiadają wobec wierzyciela spółki za szkodę, która powstała w wyniku niezłożenia takiego wniosku. Uznaje się, że ta szkoda jest równa wartości długu, jaki ma podmiot gospodarczy do danego wierzyciela, który wnosi powództwo.
Przesłanki negatywne ogłoszenia upadłości
Pomimo zaistnienia przesłanek do zgłoszenia wniosku o upadłość sąd nie ogłosi upadłości danego podmiotu gospodarczego, jeżeli zaistnieje jedna z przesłanek negatywnych uniemożliwiających upadłość tego podmiotu.
Do ogłoszenia upadłości nie wystarczy, że dany podmiot gospodarczy stanie się niewypłacalny w rozumieniu przepisów Prawa upadłościowego. Sąd może oddalić taki wniosek pomimo spełnienia pozytywnych przesłanek do ogłoszenia upadłości, w sytuacji, gdy wystąpią przeciwwskazania do ogłoszenia upadłości, o których mowa w przepisach.
W przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez wierzyciela, sąd oddali taki wniosek, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
Jeżeli wierzyciel zgłosił wniosek o upadłość Twojego przedsiębiorstwa, możesz bronić się przed ogłoszeniem jego upadłości, dowodząc, że Twój dług jest w całości sporny.
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości również, gdy:
-
majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów;
-
majątek dłużnika jest obciążony np. hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Jeżeli
majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, sąd nie ogłosi upadłości. Sąd może postąpić tak również, jeżeli majątek dłużnika jest obciążony w takim stopniu, że jego pozostała część nie wystarcza na pokrycie takich kosztów.
Jeżeli jednak zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy, albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania, a okoliczności sprawy wskazują, że zastosowanie przepisów o bezskuteczności i zaskarżaniu czynności upadłego doprowadzi do uzyskania majątku o wartości przekraczającej przewidywaną wysokość kosztów – upadłość może zostać ogłoszona nawet w dwóch powyżej opisanych przypadkach.
