Wskutek przesunięcia zegarków związanych ze zmianą czasu, pracownicy wykonujący pracę na nocnej zmianie w tym dniu wypracowują o jedną nadgodzinę pracy więcej lub mniej. Jak zmiana czasu wpływa na ich wynagrodzenie za pracę?
Wynagrodzenie za pracę a zmiana czasu z zimowego na letni
W związku z przesunięciem czasu z zimowego na letni pracownicy zatrudnieni na nocnej zmianie przepracują jedną godzinę mniej niż wskazuje obowiązujący ich wymiar czasu pracy. Pracodawca jednak musi zapłacić wynagrodzenie pracownikowi za taką liczbę godzin, jaką byli zobowiązani przepracować w danym okresie rozliczeniowym zgodnie z wymiarem czasu pracy. Pracownicy nie przepracują tej godziny nie ze swojej winy, a z powodu ogólnych przepisów. Są oni gotowi do świadczenia pracy, ale doznają przeszkód z przyczyn ich niedotyczących.
Kwestia niedopracowania do pełnego wymiaru godzin z powodu zmiany czasu z zimowego na letni nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, który otrzymuje wynagrodzenie w stawce miesięcznej.
Przepisy nie określają, jak obliczyć wynagrodzenie w razie niedopracowania jednej godziny w związku z przesunięciem czasu z zimowego na letni. Niedopracowana godzina w tej sytuacji nie powinna mieć wpływu na wynagrodzenie pracownika wynagradzanego stałą stawką miesięczną.
Również w przypadku gdy pracownik jest wynagradzany stawką godzinową, powinien otrzymać wynagrodzenie za taką liczbę godzin, jaką powinien przepracować zgodnie z wymiarem czasu pracy, który go obowiązuje i liczbą godzin, jaka przypada do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. Zatem jego wynagrodzenie nie może zostać pomniejszone za niedopracowaną godzinę w związku ze zmianą czasu z zimowego na letni. Pracownik powinien otrzymać co najmniej wynagrodzenie przestojowe. Oczywiście pracownikowi można wypłacić również normalne wynagrodzenie.
W przypadku pracy w nocy podczas zmiany czasu z zimowego na letni należy wypłacić wynagrodzenie za nieprzepracowaną godzinę z powodu przesunięcia czasu. Pracownikowi nie przysługuje natomiast dodatek nocny za tę nieprzepracowaną godzinę, ponieważ pracownik faktycznie przepracuje w nocy 7, a nie 8 godzin.
Przykład 1.
W firmie pracownicy są zatrudnieni w podstawowym systemie czasu pracy ze zmienną organizacją czasu pracy. Trzecia zmiana w zakładzie rozpoczyna się o godzinie 22.00 i trwa do 6.00. Pora nocna również została określona między godziną 22.00 a 6.00.
Ze względu na przesunięcie czasu z letniego na zimowy pracownicy pracujący na 3. zmianie (w godz. 22.00–6.00) przepracują zamiast 8 godzin tylko 7. Za jedną niedopracowaną godzinę przysługuje im wynagrodzenie. Jednak pracownik otrzyma dodatek za pracę w godzinach nocnych za 7 godzin, czyli za godziny pracy, które faktycznie przypadały w porze nocnej obowiązującej w zakładzie pracy.
Inaczej wygląda kwestia nadgodzin w porze przesunięcia czasu pracy. Jeżeli pracownik nie miał zaplanowanej pracy na zmianę, która przypada w trakcie zmiany czasu pracy z zimowego na letni, a wykonuje pracę w ramach nadgodzin, to otrzyma wynagrodzenie plus dodatek za pracę w nadgodzinach za faktycznie przepracowane godziny. W przypadku pracy w godzinach nadliczbowych istotna jest bowiem liczba godzin faktycznie przez pracownika przepracowanych. Bez znaczenia jest natomiast godzina rozpoczęcia i zakończenia pracy w przypadku, gdy dochodzi do zmiany czasu z zimowego na letni.
Wynagrodzenie za pracę a zmiana czasu z letniego na zimowy
Cofnięcie zegarków o godzinę powoduje wydłużenie czasu pracy również o godzinę, przekroczenie obowiązującego pracownika w tym dniu wymiaru czasu pracy, czyli świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych. Jedną godzinę dłużej przepracują osoby, którym nocna zmiana przypadnie w porze przejścia na czas zimowy. Zostaną w pracy nie osiem, a dziewięć godzin. Standardowa norma dobowa czasu pracy dla pełnego etatu wynosi bowiem osiem godzin, natomiast pracownicy będą wykonywać pracę przez 9 godzin.
Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Jeśli pracownicy w związku ze zmianą czasu z letniego na zimowy wykonują pracę o godzinę dłużej, to dodatkową pracę należy im zrekompensować.
Praca wykonywana ponad liczbę godzin przewidzianą w harmonogramie czasu pracy, powoduje przekroczenie tzw. średniotygodniowej normy czasu pracy i konieczność wypłaty 100% dodatku do wynagrodzenia, chyba że pracownikowi zostanie udzielony czas wolny w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych. Udzielenie wolnego może nastąpić na wniosek pracownika bądź na podstawie decyzji pracodawcy. Jeśli udzielenie czasu wolnego za przepracowane nadgodziny następuje na wniosek pracownika, to oddanie czasu wolnego następuje w proporcji 1:1. Jeśli to pracodawca udziela czasu wolnego, bez wniosku pracownika, to czas ten musi być udzielony najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.
Wybranie opcji czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych powoduje utratę prawa do dodatku za wynagrodzenie za pracę ponad normę.
Dodatkowo za wszystkie godziny wykonywane w porze nocnej pracownik powinien otrzymać dodatek nocny, który przysługuje w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek ten przysługuje za 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. W przypadku zmiany czasu są przedstawiane dwa różne stanowiska. Pierwsze, w którym za dodatkową godzinę należy wypłacić dodatek za pracę w nocy. Drugie że dodatek ten przysługuje jedynie za 8 godzin i nie powinno wypłacać się go za dodatkową godzinę.
W przypadku zmiany czasu z letniego na zimowy pracodawcy powinni być świadomi że u osób pracujących w godzinach nocnych należy pamiętać o prawidłowym rozliczeniu nadgodzin i dodatku za godziny nocne. Natomiast gdy czas zmienia się z zimowego na letni to pracujący w nocy nie będą mieli obniżonego wynagrodzenia.
