Odliczenie VAT w świetle przepisów
Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT, pod warunkiem wykorzystania nabytych towarów i usług do czynności opodatkowanych. Przedsiębiorca może zatem skorzystać z danego prawa, jednak nie jest do niego zobowiązany. Jeśli podatnik zdecyduje się na nieodliczenie podatku VAT, nie będzie mógł go uwzględnić w kosztach firmowych, ponieważ co do zasady podatku od towarów i usług nie klasyfikuje się jako koszt uzyskania przychodu (art. 23 ust.1 pkt 43 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ustawodawca wprowadza jednak wyjątek - podatek może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, gdy nie przysługuje prawo do jego odliczenia oraz nie powiększa wartości początkowej wartości materialnej i prawnej lub wartości środka trwałego.
Przykład 1.
Ustawa o podatku od towarów i usług nie pozwala na odliczenie VAT od usług noclegowych. W tym przypadku kosztem uzyskania przychodu jest nabycie takich usług w wartości brutto transakcji.
Odliczenie VAT - terminy
Możliwość odliczenia VAT z tytułu nabycia towarów lub usług co do zasady przysługuje w okresie, w którym po stronie sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy, jednak nie wcześniej niż w okresie, w którym podatnik (nabywca) otrzymał fakturę, bądź też w jednym z dwóch kolejnych. W przypadku rozliczenia miesięcznego termin ten obejmie w praktyce trzy miesiące, rozliczenie kwartalne pozwoli na odliczenie podatku w trakcie trzech kwartałów (przedsiębiorca może mieć na to nawet 9 miesięcy).
Gdy przedsiębiorca zapomni w tym czasie odliczyć naliczony podatek, utraci ten przywilej, ale nie będzie ponosić z tego tytułu żadnych konsekwencji podatkowych. W tym przypadku faktura powinna być zaksięgowana w wartości netto bezpośrednio do księgi przychodów i rozchodów, a nieodliczony podatek VAT nie będzie stanowił kosztu uzyskania przychodów.
Kiedy podatek VAT może być kosztem uzyskania przychodu?
Jak już zostało wspomniane, nieodliczony podatek może stanowić koszt dla przedsiębiorcy, w przypadku, gdy nie przysługuje mu prawo do jego odliczenia oraz nie powiększa on wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej (art. 23 ust.1 pkt 43 u.p.d.o.f.)
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, przy nabyciu samochodu osobowego podatnik może wybrać jedną z dwóch opcji pozwalających na odliczenie VAT - 100%, pod warunkiem wykorzystywania tylko na cele działalności i przy spełnieniu dodatkowych formalności, lub 50%, jeśli podatnik nie chce prowadzić dodatkowych ewidencji. W drugim przypadku 50% naliczonego, ale nieodliczonego podatku VAT co do zasady zwiększy wartość początkową samochodu, podlegającą amortyzacji.
