Składki ZUS przedsiębiorcy z uwzględnieniem wszystkich ulg

W dzisiejszych czasach wiele osób rozważa założenie własnej działalności gospodarczej. Zanim jednak podejmie się ostateczną decyzję, warto w pierwszej kolejności zadbać o poszerzenie wiedzy z zakresu kosztów, jakie w przyszłości trzeba będzie ponieść. Jednymi z takich kosztów są składki ZUS przedsiębiorcy. Tutaj pojawia się pytanie – ile będą one wynosiły w zależności od tego, jak długo przedsiębiorca prowadzi działalność? Czy występuje prawo wyboru rodzaju składek?

Składki ZUS przedsiębiorcy - podstawowe informacje

Przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom:

• emerytalnemu,
• rentowemu,
• wypadkowemu oraz
• zdrowotnemu.

Obowiązek opłacania składek powstaje wraz z dniem rozpoczęcia wykonywania działalności, a kończy się w dniu zaprzestania jej wykonywania. Przedsiębiorca musi zgłosić się do objęcia go obowiązkowymi ubezpieczeniami w terminie określonym ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń.

Osoba prowadząca działalność również może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Objęcie nim następuje od dnia określonego we wniosku, pod warunkiem, że zgłoszenie zostanie złożone w odpowiednim terminie.

Wysokość składek ZUS jest zmienna w zależności od tego, jak długo prowadzona jest działalność gospodarcza. Natomiast to, jakie składki trzeba opłacać, jest również zależne od tego, czy występują zbiegi tytułów ubezpieczeń.

Ulga na start

Wszyscy nowi przedsiębiorcy, którzy podjęli działalność gospodarczą albo podejmują ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, przez okres pierwszych 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej nie są zobowiązani do opłacania składek społecznych. To oznacza, że są zwolnieni z obowiązku opłacania ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz dodatkowo składki na Fundusz Pracy.

Zwolnienie z opłacania wyżej opisanych składek skutkuje jednak pozbawieniem przedsiębiorcy prawa m.in. do korzystania ze świadczeń chorobowych i wypadkowych. W trakcie korzystania z ZUS na start nie są również odkładane składki na emeryturę i rentę. W takim przypadku to przedsiębiorca musi odpowiedzieć sobie na pytanie, na czym bardziej mu zależy – na zmniejszeniu składek, czy na świadczeniach, jakie otrzymałby, gdyby podlegał ubezpieczeniom społecznym.

Oczywiście ulga na start nie jest obligatoryjna. Każdy przedsiębiorca może z niej zrezygnować. W takiej jednak sytuacji zobligowany jest on do przyjęcia innego schematu opłacania składek ZUS.

Preferencyjne składki ZUS

Po upływie pierwszych 6 miesięcy obowiązywania ulgi na start przedsiębiorca ma prawo skorzystać z preferencyjnych składek ZUS. Preferencja polega na obniżeniu wysokości składek na ubezpieczenie społeczne przez okres kolejnych 24 miesięcy.

Podstawa do obliczenia preferencyjnych składek ZUS nie powinna być mniejsza niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Minimalne wynagrodzenie w 2022 roku wynosi 3010 zł, w związku z czym podstawa do obliczenia standardowych preferencyjnych składek ZUS jest równa 903 zł.

W większości przypadków ta forma rozliczania się z ZUS jest uznawana za najkorzystniejszą opcją następującą po uldze na start.

Preferencyjne składki ZUS w 2022 roku przedstawia poniższa tabela.

Preferencyjne składki ZUS nie zwalniają przedsiębiorcy z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 1.

Pani Anna rok temu zakończyła współpracę ze swoim pracodawcą i zainwestowała swoje oszczędności w zakup małego hotelu nad jeziorem Śniardwy. Od 6 miesięcy jako przedsiębiorca korzysta ona z możliwości opłacania preferencyjnych składek ZUS. Pani Anna nie zdecydowała się na opłacanie dobrowolnej składki chorobowej – w związku z tym jej miesięczne składki społeczne wyniosą 263,59 zł.

Duży ZUS

Po upływie 30 miesięcy od założenia działalności lub jej wznowienia przy zachowaniu zasad określonych na początku artykułu, przedsiębiorca zobowiązany jest do odprowadzania wszystkich składek ZUS w standardowej wysokości. Jeśli nie będzie miał prawa do małego ZUS plus (składki liczone od dochodu), to konieczne będzie przejście na duży ZUS.

Wysokość składek ZUS przedsiębiorców, którzy prowadzą swój biznes od co najmniej 30 miesięcy, jest obliczana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w danym roku. W 2022 r. przeciętne wynagrodzenie zostało określone na poziomie 5922 zł.

Podstawę wymiaru składek ZUS dla przedsiębiorcy stanowi 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – w 2022 r. jest to kwota równa 3553,20 zł.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyliczana na tych samych zasadach jak w przypadku wyżej opisanych składek preferencyjnych.

Mały ZUS plus

Rejestracji małego ZUS plus może dokonać również przedsiębiorca, który:

• kończy okres opłacania preferencyjnych składek ZUS,
• wznawia prowadzenie działalności gospodarczej,

uwzględniając warunki niezbędne do spełnienia w celu przypisania się do tego typu składek ZUS.

Do małego ZUS nie mogą zgłosić się przedsiębiorcy, którzy:

• prowadzili działalność gospodarczą w roku poprzednim krócej niż 60 dni,
• korzystali z opodatkowania w formie karty podatkowej (i są jednocześnie zwolnieni z VAT),
• byli w trakcie korzystania z preferencyjnych składek ZUS, 
• realizowali pracę na rzecz byłego pracodawcy,
• osiągnęli w roku poprzednim przychody przekraczające limit 120 tys. zł.

Rejestracji do małego ZUS plus można dokonać do końca stycznia przy rozpoczęciu korzystania z ulgi od 1 stycznia lub w ciągu 7 dni, jeśli termin rejestracji jest inny.

Jeżeli jedynym tytułem do obowiązkowych składek społecznych jest prowadzona przez przedsiębiorcę działalność gospodarcza, gdzie wyliczona podstawa wymiaru składek ZUS jest mniejsza niż minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku kalendarzowym, to w takim przypadku ma on dodatkowo prawo do tego, by nie opłacać składek na Fundusz Pracy.

Należy pamiętać, że składki ZUS od dochodu mogą być opłacane maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności (należy zsumować okres korzystania z ulgi składki od przychodu oraz składki od dochodu) oraz że korzystając z tej możliwości rozliczania się z ZUS, w dalszym ciągu występuje obowiązek opłacania składki na ubezpieczenia zdrowotne.

Opłacanie tylko składki zdrowotnej

Zdarzają się również sytuacje, w których u przedsiębiorcy dochodzi do zbiegu tytułów ubezpieczeń – wtedy ma on prawo skorzystać z opcji opłacania tylko składki zdrowotnej.

W praktyce oznacza to, że dana osoba spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi z dwóch lub więcej tytułów, czyli np. pracuje na etacie i prowadzi działalność gospodarczą.

W odniesieniu do prowadzenia własnej działalności gospodarczej, gdy dodatkowo:

• jest się zatrudnionym na etacie i uzyskuje się zarobki równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu na dany rok kalendarzowy lub
• pobiera się emeryturę/rentę rodzinną, lub
• pobiera się zasiłek macierzyński,

to jako przedsiębiorca można podlegać wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Co więcej, przedsiębiorca może zostać zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z jednego z tytułów w przypadku łączenia prowadzenia działalności gospodarczej oraz realizacji zadań w ramach umowy zlecenie (przy założeniu, że czynności realizowane w ramach tej umowy mają inny charakter niż usługi świadczone w działalności). Jednakże to czy przedsiębiorca zostanie zwolniony z tego obowiązku, zależne jest m.in. od podstawy opłacania składek oraz wysokości uzyskiwanych sum wynagrodzenia z umów zlecenie.

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne zależna jest od formy opodatkowania, o czym więcej można przeczytać tu: Składka zdrowotna osób prowadzących działalność

Niezależnie od tego, czy dopiero rozpoczyna się prowadzenie swojej pierwszej działalności gospodarczej, czy jest się wieloletnim, doświadczonym przedsiębiorcą, warto aktualizować swoją wiedzę w zakresie ubezpieczeń, czyli tego jakie składki ZUS należy opłacać. Nowe ulgi oraz rozwiązania mogą pomóc zaoszczędzić polskim przedsiębiorcom na składkach ZUS. Jest to możliwe, jeżeli spełnią oni określone w ustawach warunki oraz jeżeli dopilnują wszelkich innych formalności związanych z przerejestrowaniem się w ZUS.