0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Sprzedaż udziałów – forma, konstrukcja umowy, zasady opodatkowania

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Dynamika sposobu i zakresu prowadzenia działalności gospodarczej wymaga niekiedy podjęcia decyzji zmierzających do pozbycia się posiadanych udziałów w spółce i rozpoczęcia kolejnego etapu w biznesowych zmaganiach. Sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga podjęcia przez strony transakcji szeregu czynności w określonej kolejności i odpowiedniej formie. W jaki sposób zrobić to zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych tak, aby czynność była ważna? Odpowiedź znajduje się poniżej.

Sprzedaż udziałów – forma czynności

Zgodnie z art. 180 § 1 ksh zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w uchwale z 6 czerwca 2012 roku (III CZP 22/12): „W postępowaniu o wpis w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego danych wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, posiadających samodzielnie lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego (art. 38 pkt 8 lit. c ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym, jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1184 ze zm.), sąd rejestrowy może żądać przedstawienia umowy, na podstawie której nastąpiło przeniesienie w tej spółce udziału lub jego części (art. 180 ksh)”.

Wobec powyższego zawarcie umowy musi nastąpić na piśmie, ponieważ sąd rejestrowy może tego zażądać od jej przedstawienia. Co prawda przepis wskazuje, że umowa jedynie powinna zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, jednakże zawarcie umowy w takiej formie zapewnia pewność obrotu gospodarczego.

Ważne jest również zwrócenie uwagi na samą treść umowy spółki i zawarte tam zastrzeżenia w kwestii możliwości zbycia udziałów przez wspólnika. Zgodnie z art. 182 § 1 ksh zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części oraz zastawienie go umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

Stosownie do art. 182 § 1 ksh umowa spółki z o.o. może ograniczyć zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części nie tylko poprzez uzależnienie takiej czynności prawnej od zgody spółki. Ograniczenie możliwości rozporządzania udziałami w spółce z o.o. może polegać również na ustanowieniu „innego sposobu ograniczenia” w rozporządzaniu udziałami w rozumieniu art. 182 § 1 ksh, w tym prawa pierwokupu albo prawa pierwszeństwa nabycia udziałów.

Co istotne, ograniczenia w zbywaniu udziałów mogą polegać również na wskazaniu określonych kategorii osób, które mogą być nabywcami, np. tylko wspólnicy, osoby posiadające określony zawód, umiejętności, wykształcenie, płeć, określone wartości majątkowe, osoby posiadające określone zezwolenia, koncesje. Ograniczenie może stanowić także warunek zamieszkania w danej miejscowości, zapłata określonej ceny nabycia, zezwolenie wszystkich wspólników, zgromadzenia wspólników, zezwolenie ze strony spółki przy wymaganej kwalifikowanej większości głosów itp.

Umowa (statut) spółki nie może wprowadzać takich uregulowań, które w istocie umożliwiałyby praktycznie, również poprzez brak dostatecznej precyzji, zablokowanie wspólnikowi możliwości zbycia udziałów w spółce.

Zgoda zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na zbycie udziałów może być wyrażona w drodze pisemnej uchwały podjętej przez wspólników w sposób określony w art. 227 § 2 ksh.

Oczywiście stosownie do art. 182 § 1 ksh umowa spółki z o.o. może ograniczyć zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału nie tylko poprzez uzależnienie takiej czynności prawnej od zgody spółki. Ograniczenie możliwości rozporządzania udziałami w spółce z o.o. może polegać również na ustanowieniu „innego sposobu ograniczenia” w rozporządzaniu udziałami w rozumieniu art. 182 § 1 ksh, w tym prawa pierwokupu albo prawa pierwszeństwa nabycia udziałów.

Ograniczenia w zbywaniu udziałów mogą polegać na wskazaniu określonych kategorii osób, które mogą być nabywcami, np. tylko wspólnicy, osoby posiadające określony zawód, umiejętności, wykształcenie, płeć, określone wartości majątkowe, osoby posiadające określone zezwolenia, koncesje. Ograniczenie może stanowić także warunek zamieszkania w danej miejscowości, zapłata określonej ceny nabycia, zezwolenie wszystkich wspólników, zgromadzenia wspólników, zezwolenie ze strony spółki przy wymaganej kwalifikowanej większości głosów itp.

Sprzedaż udziałów – oświadczenia stron w umowie

Przed zawarciem umowy sprzedaży udziałów konieczna jest weryfikacja stanu prawnego udziałów i ich ewentualnego obciążenia prawami osób trzecich, takich jak np. zastaw, objęcie udziałów egzekucją.

Jako przykłady oświadczeń stron można wskazać:

  1. Strony ustalają, że wszystkie udziały są sprzedawane ze wszystkimi przysługującymi im prawami, w szczególności z prawem głosu i innymi prawami majątkowymi i korporacyjnymi, a prawo własności udziałów wraz z ww. prawami przechodzi na rzecz nabywcy z chwilą zawarcia umowy.

  2. Zbywca oświadcza, że zgodnie z posiadaną wiedzą:

  1. informacje zawarte we wszystkich załącznikach do umowy sprzedaży udziałów są rzetelne, pełne i aktualne, a do dnia jej zawarcia nie zostały podjęte żadne niezarejestrowane jeszcze w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego uchwały przez wspólników spółki w przedmiocie zmiany umowy spółki, podwyższenia kapitału zakładowego spółki lub umorzenia udziałów bez zmiany umowy spółki;

  2. wszystkie udziały w kapitale zakładowym spółki zostały w prawidłowy sposób objęte lub nabyte przez zbywcę, jak też wkłady na pokrycie całego kapitału zakładowego spółki zostały wniesione; ponadto, uprawnienia majątkowe i niemajątkowe związane z udziałami przysługują wyłącznie zbywcy i nie zostały w żaden sposób ograniczone lub wyłączone ani też przeniesione na osoby trzecie;

  3. z udziałami nie są związane żadne niespełnione świadczenia na rzecz spółki;

  4. w odniesieniu do udziałów nie toczy się żadne postępowanie przed sądem powszechnym ani arbitrażowym, organem administracji państwowej, ani też organem spółki;

  5. wszystkie udziały są wolne od wad prawnych oraz nie ciążą na nich żadne zobowiązania, w szczególności są one wolne od jakichkolwiek praw lub roszczeń osób trzecich, w tym również praw z tytułu zastawu, zastawu rejestrowego lub użytkowania; nie zostały również podjęte żadne działania celem ustanowienia takich praw na rzecz osób trzecich;

  6. zbywca nie jest stroną żadnej umowy, której prawidłowe wykonanie uniemożliwiałoby, utrudniało lub opóźniało wykonanie umowy sprzedaży udziałów.

Powyższe oświadczenia stanowią jedynie przykłady możliwych do wprowadzenia do umowy sprzedaży udziałów postanowień. Ich odpowiednie zawarcie w umowie i sformułowanie uzależnione jest od woli stron.

Oczywiście poza oświadczeniami w umowie musi zostać wskazana cena sprzedaży, data zawarcia, prawidłowo oznaczone strony.

Podatek PIT 

Zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o PIT od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Podatnik dokonuje swego rodzaju samoopodatkowania. Sam składa deklarację, gdzie wskazywana jest wysokość podatku.

W razie zaniżenia wartości sprzedawanych udziałów, zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o PIT, jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Podatek VAT

Zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

  1. spółkach,

  2. innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

W związku z tym sprzedaż na gruncie podatku VAT jest neutralna.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

W kwestii podatku od czynności cywilnoprawnych to sprzedaż udziałów podlega opodatkowaniu. Stawka podatku wynosi 1%. Obowiązek podatkowy spoczywa na kupującym.

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów