Praktycznie każda firma boryka się z nieuczciwymi kontrahentami. Z pomocą w takich sytuacjach może przyjść tzw. ulga na złe długi. Z jednej strony ona przewiduje uprawnienie podatnika do korekty podatku należnego w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, a jednocześnie z drugiej strony nakłada na nabywcę obowiązek dokonania stosownej korekty podatku naliczonego z nieuregulowanych faktur. Podatnicy mają wątpliwości, czy można zastosować ją do transakcjim które obejmuje odwrotne obciążenie.
Odwrotne obciążenie a niezapłacone faktury
Sprzedawca, który dokonał dostawy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 11 i 14 do ustawy o VAT, potwierdza ten fakt wystawieniem faktury uproszczonej oznaczonej wyrazami „odwrotne obciążenie”, która nie zawiera stawki ani kwoty VAT (art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT).
W przypadku nabycia towaru od dostawcy krajowego z faktury oznaczonej "odwrotne obciążenie" należy opodatkować ten zakup i wykazać podatek, tzn. zarówno jako podatek należny, jak i jako podatek naliczony w deklaracji. Oczywiście podatek naliczony ujmujemy wówczas, jeśli w związku z nabyciem tych towarów podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Jeżeli wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni, wierzyciel może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Przy czym korekta może dotyczyć również części należności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. Z kolei art. 89a ustawy o VAT pozwala wierzycielowi na zmniejszenie zarówno podstawy opodatkowania, jak i podatku należnego, jeżeli spełnione są następujące warunki:
-
dostawa towaru lub świadczenie usług są dokonane na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
-
na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni ,
b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego lub w trakcie likwidacji
-
od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Ulga na złe długi a odwrotne obciążenie
Zgodnie z ustawowymi zapisami nieściągalność należności może być uznana za uprawdopodobnioną po 150 dniach od upływu terminu płatności. Istotne jest również to, że skorzystanie z ulgi na złe długi jest w obecnym stanie prawnym prawem, a nie obowiązkiem wierzyciela.
Jak wskazano, podatnicy świadczący usługi czy dokonujący dostaw towarów objętych odwrotnym obciążeniem, wystawiają faktury bez podatku VAT. Dlatego też należy uznać, iż nie mają oni możliwości korzystania z ulgi na złe długi. Podatek należny z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju nie występuje bowiem u takich podatników, a więc nie istnieje przedmiot korekty ulgi na złe długi.
Stanowisko takie potwierdził Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2014 r., sygn. PT8/033/29/249/WCH/14/RD-87172, gdzie możemy przeczytać:
(…) Nabycie usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i towarów z załącznika nr 11 ustawy o VAT kreuje wyjątkowy mechanizm rozliczania podatku VAT (revers charge). W wyniku jego zastosowania podatnik - nabywca sam nalicza podatek należny, który równocześnie jest dla niego podatkiem naliczonym. Tak więc, w odniesieniu do nabycia ww. usług i towarów z załącznika nr 11 nabywca nie dokonuje odliczenia kwoty podatku wynikającej z faktury dokumentującej nabycie. Cała operacja rozliczenia podatku naliczonego z należnym odbywa się według dokumentów wewnętrznych kupującego. W tym miejscu należy dodatkowo zaznaczyć, że również sprzedający wystawiając fakturę bez kwoty podatku nie skorzysta z ulgi określonej w art. 89a ustawy o VAT. (…)
Z uwagi na powyższe należy więc stwierdzić, że w stosunku do transakcji nabycia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych oraz zakupu towarów z załącznika nr 11 ustawy o VAT, nie znajdzie zastosowania art. 89b ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym dłużnik w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (…).
