Utrata prawa do preferencyjnej stawki CIT w wysokości 9% w istotny sposób wpływa na sytuację podatkową jednostek, które dotychczas korzystały z tej ulgi. W jaki sposób powinna przebiegać korekta podatku w związku z utratą prawa do 9% stawki CIT po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego?
Stawki podatku CIT
Obowiązujące w Polsce na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stawki CIT wynoszą:
- 19% podstawy opodatkowania;
- 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł (dodatkowe okoliczności uniemożliwiające stosowanie 9% stawki określone zostały w art. art. 19 ust. 1a-1e).
Przy czym wyjątek od tej zasady stanowi podatek od osiągniętego przez podatnika kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, który zgodnie z art. 24d ust. 1 ustawy o CIT wynosi 5% podstawy opodatkowania.
Utrata prawa do preferencyjnej stawki CIT - przekroczenie w trakcie roku obrotowego limitu przychodów
Podatnicy rozpoczynający działalność w pierwszym roku podatkowym oraz mali podatnicy, po spełnieniu określonych wyżej warunków są zatem uprawnieni do ulgi w postaci stosowania stawki podatku CIT znacznie niższej niż podstawowa stawka obowiązująca podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnicy ci mogą obliczać zaliczki na podatek dochodowy przy zastosowaniu preferencyjnej stawki podatku wynoszącej 9% za miesiące lub kwartały, w których ich przychody osiągnięte od początku roku podatkowego nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. Począwszy od następnego miesiąca lub kwartału, podatnicy są obowiązani do stosowania podstawowej stawki podatku wynoszącej 19%.
„Podatnicy rozpoczynający działalność, z zastrzeżeniem art. 19 ust. 1a, w pierwszym roku podatkowym oraz mali podatnicy, z zastrzeżeniem art. 19 ust. 1c, mogą obliczać zaliczki przy zastosowaniu stawki podatku określonej w art. 19 ust. 1 pkt 2 za miesiące lub kwartały, w których ich przychody osiągnięte od początku roku podatkowego nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2.000.000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. Począwszy od następnego miesiąca lub kwartału, podatnicy są obowiązani do stosowania stawki podatku, o której mowa w art. 19 ust. 1 pkt 1”.
Należy mieć na uwadze, że przekroczenie w trakcie roku obrotowego limitu przychodów uprawniającego do stosowania 9% stawki CIT automatycznie odbiera podatnikowi prawo do stosowania preferencyjnej stawki CIT jeszcze przed zakończeniem roku obrotowego. W praktyce oznacza to, że jednostka, przekraczając w trakcie roku limit, ma obowiązek stosowania podstawowej stawki podatku w wysokości 19% w miesiącu lub kwartale, w którym przekroczony zostanie limit przychodów wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro przeliczonej po odpowiednim kursie i zaokrągleniu.
Przykład 1.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, mająca status małego podatnika, jest uprawniona do stosowania preferencyjnej stawki podatku CIT wynoszącej 9% za 2024 rok. Spółka zajmuje się produkcją sprzętu AGD. W październiku 2024 roku przekroczyła ona limit przychodów uprawniający do stosowania 9% stawki CIT. Od kiedy powinna stosować podstawową stawkę podatku CIT?
Spółka powinna stosować podstawową stawkę podatku CIT od momentu przekroczenia limitu przychodów, czyli już od października 2024 roku. Oznacza to, że od tego miesiąca przychody osiągnięte po przekroczeniu limitu są opodatkowane według podstawowej stawki 19%, a nie preferencyjnej stawki 9%.
Należy podkreślić, że podatnik, przekraczając w trakcie roku limit przychodów uprawniający go do stosowania preferencyjnej stawki CIT, nie ma obowiązku wstecznego korygowania zaliczek opłacanych za poprzednie miesiące/kwartały do momentu przekroczenia limitu. Podatnik ten po przekroczeniu limitu jest jednak zobligowany do naliczenia i wpłacenia zaliczek na podatek według 19% stawki w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek należnych za poprzednie kwartały, które ustalone były jeszcze w wysokości 9% stawki. Należy podkreślić, że z brakiem obowiązku korygowania zaliczek opłacanych przez podatnika za poprzednie miesiące/kwartały do momentu przekroczenia limitu nie powstanie także obowiązek płatności odsetek. Zaliczki te zostały bowiem ustalone w prawidłowej wysokości, a podatnikowi przysługiwało wówczas prawo do płatności zaliczek według preferencyjnej stawki CIT wynoszącej 9%, co potwierdza interpretacja indywidualna (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.268.2021.1.MK) z 2 września 2021 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Prawo do zastosowania za rok podatkowy stawki 9% na mocy art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT przysługuje jedynie w sytuacji, gdy przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły 2 000 000 euro. Jeśli wskazane przychody w danym roku podatkowym przekroczą tę wartość, to podatek za cały rok podatkowy wyniesie 19% podstawy opodatkowania. Bez znaczenia pozostaje to, czy podatnik odprowadzał w trakcie roku zaliczki na podatek w wysokości 9%, czy 19% podstawy opodatkowania.
Utrata prawa do preferencyjnej stawki CIT a korekta po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego
Jak zostało wyjaśnione powyżej, w sytuacji przekroczenia w trakcie roku limitu przychodów uprawniającego do stosowania 9% stawki CIT nie powstanie obowiązek płatności odsetek od zaległości podatkowych w związku z zaliczkami ustalonymi i opłaconymi przez podatnika przed przekroczeniem limitu. Odsetki od zaległości podatkowych mogą jednak powstać w związku z błędnym zastosowaniem 9% stawki CIT (zamiast 19%) przy ustalaniu wysokości zaliczek na podatek dochodowy za miesiące/kwartały, począwszy od miesiąca/kwartału, w którym został przekroczony limit przychodów uprawniający do stosowania preferencyjnej 9% stawki CIT. Odsetki od zaległości podatkowych mogą powstać także w wyniku korekty zeznania wynikającej z zastosowania błędnej stawki podatku CIT za dany rok.
Sposób ewidencji w księgach rachunkowych korekty związanej z utratą prawa do 9% stawki CIT po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego uzależniony jest od tego, czy jednostka uzna błąd za istotny, czy też nieistotny. Zagadnienie to omówione zostanie w artykule: Korekta za lata ubiegłe w księgach rachunkowych w związku z nieprawidłowym zastosowaniem 9% stawki podatku.
Przykład 2.
Spółka z o.o. z przykładu 1 w wyniku błędu działu księgowego do końca 2024 roku stosowała 9% stawkę podatku, pomimo przekroczenia limitu przychodów uprawniającego do korzystania z preferencyjnej 9% stawki CIT. Co więcej, spółka złożyła zeznanie za 2024 rok i sporządziła sprawozdanie finansowe bez uwzględnienia zmiany stawki, począwszy od października 2024 roku. Spółka wykryła błąd po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. W jaki sposób dokonać korekty?
Spółka powinna skorygować zeznanie roczne za 2024 rok i zapłacić powstałe odsetki od zaległości podatkowych. Sposób ujęcia w księgach rachunkowych korekty związanej z utratą prawa do 9% stawki CIT po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego zależy od tego, czy jednostka uzna ten błąd za istotny, czy nieistotny.
