Wykorzystywanie środków trwałych w prowadzonej działalności gospodarczej to temat, który dotyczy każdego przedsiębiorcy. Jak wiadomo, jego wartość ujmowana jest w kosztach podatkowych poprzez dokonywane odpisy amortyzacyjne. Całkowite zamortyzowanie wartości nie oznacza zaprzestania korzystania ze środka trwałego. Jak rozliczyć użytkowanie środków trwałych w pełni zamortyzowanych? Odpowiedź w artykule!
Odpisy amortyzacyjne w działalności gospodarczej – jak ich dokonywać?
Jak stanowi art. 22 ust. 8 ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami ustawy.
Natomiast w myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Tak ustalone stawki stosuje się do pełnego zamortyzowania środka trwałego. W następstwie całkowitego zamortyzowania wartości początkowej nie zmienia się status danej rzeczy – nadal jest to środek trwały, od którego jednak nie można już dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Ponadto użytkowanie środków trwałych w pełni zamortyzowanych w ramach działalności, nie jest w żaden sposób zabronione przez przepisy zawarte w ustawie.
Podatnik prowadzi działalność w zakresie produkcji płytek ceramicznych. W toku prowadzonej działalności korzysta z maszyn produkujących płytki. Wartość początkowa maszyn uległa całkowitej amortyzacji. Mimo to podatnik nadal może korzystać z tych urządzeń. W zakresie kwalifikacji są to nadal środki trwałe, które powinny pozostać wpisane do ewidencji ŚT.
Użytkowanie środków trwałych w pełni zamortyzowanych - jak rozliczyć ulepszenie takiego środka trwałego?
Zgodnie z treścią art. 22g ust. 17 ustawy o PIT, jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku:
- przebudowy,
- rozbudowy,
- rekonstrukcji,
- adaptacji lub modernizacji,
wartość początkową tych środków powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 10 000 zł.
Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10 000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.
Pojawia się jednak pytanie, w jaki sposób prawidłowo rozliczyć sytuację, w której ulepszeniu ulega całkowicie zamortyzowany środek trwały?
W odpowiedzi wskazać należy, że okoliczność, iż w całości umorzono wartość początkową, nie ma w tym przypadku znaczenia. W tym zakresie obowiązują zasady ogólne, co oznacza, że w wyniku ulepszenia podwyższeniu ulega dotychczasowa wartość początkowa środka trwałego. Od ulepszonego środka trwałego można dokonywać odpisów amortyzacyjnych, stosując przyjętą metodę oraz stawkę amortyzacyjną. Podatnicy muszą jednak pamiętać, że odpisów od ulepszonego środka trwałego dokonuje się z uwzględnieniem dotychczasowej amortyzacji.
Przykład 2.
Podatnik posiada całkowicie zamortyzowany środek trwały w postaci samochodu, którego wartość początkowa to 30 000 zł. Podatnik stosował roczną stawkę amortyzacyjną w wysokości 20%. Obecnie poniósł on wydatek na ulepszenie samochodu o wartości 15 000 zł. W rezultacie rozliczenie odpisów amortyzacyjnych wygląda następująco:
Wartość początkowa środka trwałego po ulepszeniu – 45 000 zł
Wysokość miesięcznego odpisu amortyzacyjnego – 45 000 x 20 % : 12 = 750 zł
Dotychczasowa wartość umorzona w wyniku amortyzacji – 30 000 zł
Wartość środka trwałego podlegającego amortyzacji – 15 000 zł
W konsekwencji podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych w wysokości 750 zł przez 20 kolejnych miesięcy aż do całkowitego zamortyzowania dokonanego ulepszenia (20 x 750 zł = 15 000 zł.)
Użytkowanie środków trwałych w pełni zamortyzowanych a skutki podatkowe przy sprzedaży
Na zakończenie warto również rozważyć, jakie skutki podatkowe wywołuje podjęcie decyzji o sprzedaży środka trwałego, który został w całości zamortyzowany.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Należy podkreślić, że zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, dokonanych od tych środków i wartości.
W przypadku sprzedaży środka trwałego należy uwzględnić w rozliczeniu dokonane odpisy amortyzacyjne. Jeżeli zatem środek trwały został w całości zamortyzowany, to podatnik przy sprzedaży nie odliczy żadnych kosztów podatkowych związanych z nabyciem takiego środka trwałego.
Przykład 3.
Podatnik posiada samochód wykorzystywany w działalności gospodarczej, który został w całości zamortyzowany. Suma odpisów amortyzacyjnych w całości pokrywała wartość początkową, tj. 25 000 zł. Obecnie podatnik planuje sprzedaż samochodu za cenę 30 000 zł. Biorąc zatem pod uwagę treść art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, rozliczenie takiej transakcji wygląda następująco:
30 000 zł (przychód ze sprzedaży) – 25 000 zł (wartość początkowa środka trwałego) + 25 000 zł (suma odpisów amortyzacyjnych) = 30 000 zł
Oznacza to, że podatnik zapłaci podatek z tytułu sprzedaży środka trwałego od 30 000 zł.
