Przedsiębiorcy używają w prowadzonej działalności gospodarczej środków trwałych, które są przez nich amortyzowane. Niejednokrotnie zdarza się, iż dokonywana jest przez nich sprzedaż środka trwałego przed upływem roku od rozpoczęcia ich używania. W takiej sytuacji powstaje pytanie, czy należy przekwalifikować środek trwały na towar i dokonać korekty odpisów amortyzacyjnych?
Przedmiot amortyzacji
W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu ich zużycia (odpisy amortyzacyjne). Natomiast amortyzacji podlegają, co do zasady:
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
-
maszyny, urządzenia i środki transportu, a także
-
inne przedmioty.
Trzeba zaznaczyć, iż amortyzowane składniki majątku muszą stanowić własność lub współwłasność podatnika. Mogą być nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, jednak konieczne jest, aby były kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia ich do używania. Przewidywany okres używania nie może być krótszy niż rok, a przedmioty te muszą być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą lub też oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Okres używania, stawkę oraz metodę amortyzacji środków trwałych przedsiębiorca ma obowiązek określić przed wprowadzeniem ich do ewidencji.
Jak widać, jednym z warunków uznania składnika majątku za środek trwały jest okres jego użytkowania, który nie powinien być krótszy niż rok. Jednak to do podatnika należy decyzja o tym, jak długo składnik majątku będzie wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Odpisy amortyzacyjne od środka trwałego
W myśl art. 22i ust. 1 ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych.
Przepisy nie dają wskazówek, czym kierować się, przewidując długość okresu użytkowania. Ocena ta może opierać się na subiektywnych przewidywaniach. Jeżeli podatnik przyjmie, że okres używania składnika majątku będzie dłuższy niż rok, wówczas ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonane zgodnie z przepisami stosownej ustawy o podatku dochodowym.
Sprzedaż środka trwałego przed upływem roku
Zatem zbycie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych przed upływem roku od ich nabycia nie powoduje wstecznego przekwalifikowania tych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Brak jest w takich sytuacjach podstaw prawnych do ich przekwalifikowania, tj. uznania ich za towary handlowe. W konsekwencji nie zachodzi również konieczność skorygowania zaliczonych wcześniej do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w okresie faktycznego wykorzystywania ww. urządzeń jako środków trwałych w prowadzonej działalności gospodarczej.
Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż podatnik nie ma obowiązku skorygowania dokonanych już odpisów amortyzacyjnych.
Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem może być pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 sierpnia 2016 r., sygn. IBPB-1-2/4510-73/16-1/MW, w którym możemy przeczytać:
„(…) art. 16 ustawy o CIT nie zawiera postanowień, które zakazywałyby bądź wyłączały z kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonane od środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, które zostały zbyte przed upływem przewidywanego okresu ich używania, przekraczającego rok.
Zatem, zbycie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przed upływem roku od ich nabycia, nie powoduje wstecznego przekwalifikowania tych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Powyższe znajduje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych. Jako przykładowe można wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 listopada 2014 r., znak: IBPBI/2/423-1026/14/AP, w której organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że:
W opisanym zdarzeniu przyszłym brak jest obowiązku korekty dokonanych odpisów amortyzacyjnych od danej/danych WNiP, zbytej/zbytych przed upływem roku od jej nabycia (…)”.
Przychód ze zbycia środka trwałego a koszty
Przychód z działalności gospodarczej powstaje m.in. na skutek odpłatnego zbycia środków trwałych (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT). Z kolei kosztem uzyskania przychodu jest w takim przypadku wartość netto danego środka trwałego, obliczona jako różnica pomiędzy wartością początkową a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych (art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).
Jak wynika z powyższego przepisu, niezamortyzowana wartość środka trwałego stanowi koszt uzyskania przychodów przy określeniu dochodu z odpłatnego zbycia składnika majątku w momencie sprzedaży.
Przykład 1.
Podatnik nabył maszynę do grawerowania z myślą, iż będzie użytkował ją przez kilka lat. Po zakupie wprowadził ją do ewidencji środków trwałych i zaczął amortyzować. Jednak z uwagi na rozwój firmy musiał kupić maszynę bardziej wydajną. Dlatego też postanowił sprzedać poprzednią przed upływem roku. W takiej sytuacji nie należy przekwalifikować środka trwałego na towar i korygować kosztów. Należy rozliczyć sprzedaż na zasadach ogólnych. Kosztem uzyskania przychodu w przypadku sprzedaży środka trwałego przed upływem roku od dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych jest niezamortyzowana wartość tego środka trwałego.
