Przedsiębiorcy często nie chcą rejestrować się jako podatnicy podatku od towarów i usług. Zwolnienie podmiotowe i pośrednictwo w sprzedaży są korzystne, szczególnie dla mniejszych podmiotów świadczących usługi. Takie zwolnienie oznacza, że usługi nie są opodatkowane podatkiem VAT, co zwiększa konkurencyjność na rynku. Czy usługi pośrednictwa są nim objęte? Sprawdź!
Zwolnienie podmiotowe
Jak wynika z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jest to zwolnienie podmiotowe z VAT uwarunkowane limitem wartości sprzedaży wynoszącym 200.000 zł.
Do wartości sprzedaży, o której mowa powyżej, nie wlicza się:
1) wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
1a) sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
- transakcji związanych z nieruchomościami,
- usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41,
- usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Na mocy art. 113 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku kwotę limitu zwolnienia z VAT wyliczamy więc proporcjonalnie.
Przekroczenie kwoty limitu zwolnienia z VAT
Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT mają obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży. Zgodnie bowiem z art. 109 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Dzięki prowadzonej ewidencji możliwe jest ustalenie momentu, w którym wartość sprzedaży przekroczy kwotę uprawniającą podatnika do stosowania zwolnienia z VAT.
Zgodnie z art. 113 ust. 5 ustawy o VAT, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 200 000 zł, to zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę. Analogicznie w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Przykład 1.
Pan Mieczysław prowadzi działalność gospodarczą od 2024 roku. W poprzednim roku nie przekroczył kwoty zwolnienia z VAT. W 2025 roku rozszerzył działalność i znacząco zwiększył swoją sprzedaż. Do marca 2025 roku uzyskał kwotę sprzedaży w wysokości 180 000 zł. W kwietniu 2025 roku dokonał sprzedaży w wysokości 42 000 zł na rzecz nowego kontrahenta. Jaką kwotę sprzedaży z dokonanej transakcji należy opodatkować podatkiem VAT?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej podmiotowo z VAT przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 200 000 zł, to zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę. Oznacza to, że pan Mieczysław powinien opodatkować podatkiem VAT pełną kwotę sprzedaży z faktury. Ponadto wszystkie następne transakcje podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Pan Mieczysław musi również złożyć VAT-R do właściwego urzędu skarbowego w celu dokonania rejestracji do VAT, prowadzić ewidencję sprzedaży i zakupów zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, terminowo przesyłać pliki JPK_V7 oraz dokonywać zapłaty podatku należnego z nich wynikającego.
Zwolnienie podmiotowe i pośrednictwo w sprzedaży
Jak to wyżej opisaliśmy, podatnicy tracą zwolnienie przedmiotowe po przekroczeniu określonej w ustawie kwoty sprzedaży. Podatnicy świadczący usługi pośrednictwa mogą mieć wątpliwości, czy również oni mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego. W celu odpowiedzi na to pytanie należy podkreślić, że ustawodawca w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług wskazał, które usługi i towary sprzedawane przez podatnika muszą być opodatkowane bez względu na wielkość sprzedaży.
Zwolnienia podmiotowego z VAT nie stosuje się do podatników:
- dokonujących dostaw:
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
- budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
- terenów budowlanych,
- nowych środków transportu,
- następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
- hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
- motocykli (PKWiU ex 45.4);
- świadczących usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym factoringu;
- nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Analiza powyższych przepisów wskazuje, że podatnicy świadczący usługi pośrednictwa mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Jednak nie zawsze jest to opłacalne. W wielu przypadkach osiągają oni niewielki dochód (marżę), tym samym opodatkowanie podatkiem VAT może okazać się korzystnym rozwiązaniem.
Przykład 2.
Pani Oliwia prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w której ramach pośredniczy w sprzedaży ekskluzywnych akcesoriów do wnętrz, takich jak designerskie lampy i unikalne dekoracje ścienne. Współpracuje z jednym kontrahentem – producentem tych produktów. Jej rola polega na pozyskiwaniu nowych klientów oraz zachęcaniu ich do zakupu oferowanych akcesoriów. Pani Oliwia nie kupuje towarów na własny rachunek, a jedynie działa jako pośrednik, doprowadzając do zawarcia umowy między klientem a producentem. Pani Oliwia otrzymuje od swojego kontrahenta wynagrodzenie o charakterze prowizyjnym udokumentowane fakturą wystawioną przez nią na podstawie zestawienia miesięcznego transakcji sprzedaży, w których pośredniczyła. Czy może ona skorzystać ze zwolnienia z VAT, wykonując opisane powyżej usługi pośrednictwa w sprzedaży ekskluzywnych akcesoriów do wnętrz?
Tak, pani Oliwia może skorzystać ze zwolnienia z VAT, świadcząc usługi pośrednictwa w sprzedaży ekskluzywnych akcesoriów do wnętrz. Zgodnie z ustawą o VAT, przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, jeśli ich roczny obrót nie przekracza 200 000 zł. W przypadku działalności polegającej na pośrednictwie w sprzedaży i wynagrodzeniu prowizyjnym nie ma wykluczenia z możliwości skorzystania z tego zwolnienia. Ważne jest jednak, aby pani Oliwia monitorowała wartość swoich prowizji, gdyż po przekroczeniu limitu ma obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT. Jeżeli bowiem wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 200 000 zł, to zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
