Analiza wydawanych w ostatnim czasie interpretacji indywidualnych prowadzi do wniosków, że obecnie organy podatkowe prezentują odmienne niż dotychczas stanowisko co do sposobu ustalenia przychodu w zakresie otrzymanych przez członków zarządu prezentów. Czy prezent dla członka zarządu to darowizna? Szczegóły na ten temat w poniższym artykule.
Przychody członków zarządu
W pierwszej kolejności należy wskazać, że przychody członków zarządu są na gruncie podatku PIT kwalifikowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Z art. 13 pkt 7 ustawy PIT wynika bowiem, że do tego źródła należy zaliczyć przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.
Zasadniczo zatem są to przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy PIT.
W tym źródle przychodów będą kwalifikowane wszelkie przysporzenia majątkowe, a więc zarówno wynagrodzenie pieniężne, świadczenia w naturze, jak i świadczenia nieodpłatne (jak np. udostępnienie firmowego lokalu na potrzeby prywatne członka zarządu).
W kontekście możliwości określenia przychodu należy zaznaczyć, że inaczej będzie kwalifikowane nieodpłatne świadczenie na rzecz członka zarządu, jeżeli przybierze postać darowizny.
W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego (kc) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Na gruncie prawa podatkowego darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT przepisy tejże ustawy nie mają zastosowania do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Prezent dla członka zarządu to darowizna – stanowisko Dyrektora KIS
W omawianym zagadnieniu nie sposób pominąć treści wyroku TK z 8 lipca 2014 roku (sygn. akt K 7/13).
Wynika z niego, że „to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy podnieść podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają. Kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku”.
TK w wyroku wskazuje wprost, że gdyby się zdarzyło, iż pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn.
W ocenie Dyrektora KIS wyrażonej w interpretacji z 12 maja 2023 roku (nr 0113-KDIPT2-3.4011.189.2023.1.GG) powyższy wyrok ma zastosowanie nie tylko do świadczeń przekazywanych pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, lecz także do zleceniobiorców lub członków zarządu osiągających przychody z działalności wykonywanej osobiście. Dyrektor KIS wskazał:
„Skoro w realiach opisanej sprawy otrzymanie przez Państwa pracowników, członków Rady Nadzorczej i członków Zarządu, prezentów i upominków nie będzie wynikało ani z zawartych umów o pracę, regulaminów, uchwał, ani innych aktów wewnętrznych funkcjonujących u Państwa, a ponadto nie będzie stanowiło wynagrodzenia za świadczoną przez wskazane wyżej osoby pracę, to co do zasady wartość tych prezentów i upominków nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód ze stosunku pracy i działalności wykonywanej osobiście.
Darowizna przez Państwa drobnych prezentów i upominków, która nie będzie dodatkową formą gratyfikacji za wykonaną pracę, co do zasady będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn”.
W konsekwencji, jeżeli obdarowanie członków zarządu prezentami:
- stanowi formę gratulacji, uhonorowania ważnych okazji w ich życiu;
- nie jest elementem wynagrodzenia, do którego zapłaty spółka jest zobowiązana na podstawie zawartej umowy;
- ma charakter dobrowolny, tzn. spółka nie jest zobowiązana do takiego świadczenia na podstawie zapisów umownych ani innych porozumień
– to co do zasady prezent podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
W konsekwencji z uwagi na wyłączenie z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość wręczanych członkom zarządu prezentów nie stanowi dla nich przychodu z działalności wykonywanej osobiście.
Organy podatkowe wskazują, że prezent przekazany członkowi zarządu przez spółkę jako dobrowolne świadczenie należy uznać za darowiznę niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem PIT, lecz podatkiem od spadków i darowizn.
Zasady rozliczania darowizny przez członków zarządu
Przyjmując taki sposób rozumienia przepisów, członek zarządu staje się podatnikiem podatku od spadków i darowizn jako nabywający rzecz lub prawo majątkowe. W przypadku darowizny obowiązek podatkowy powstaje w dacie jej otrzymania.
Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru SD-3. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
To oznacza, że nie może skorzystać z żadnych zwolnień od podatku w zakresie podatku od spadków darowizn. Może jedynie skorzystać z kwoty wolnej od podatku wynoszącej obecnie 5733 zł.
Instytucja minimum wolnego od podatku oznacza, że nabycie rzeczy i praw majątkowych od jednego podmiotu do tego minimum nie podlega podatkowi. Natomiast przekroczenie powyższych kwot (ustalanych osobno dla każdego darczyńcy) powoduje opodatkowanie.
Ponadto przy obliczeniu podatku znajduje zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tego samego podmiotu wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku.
Przykład 1.
Z okazji swoich 50. urodzin członek zarządu otrzymał od spółki z o.o. zegarek o wartości 8000 zł. Przekazanie zegarka było wyrazem dobrej woli spółki i nie wynikało z żadnych zapisów umownych. W jaki sposób członek zarządu powinien rozliczyć otrzymany prezent?
W takim przypadku staje się on osobą obdarowaną i jako podatnik jest zobligowany do złożenia deklaracji SD-3 w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Nadwyżka ponad kwotę wolną będzie podlegać opodatkowaniu zgodnie ze stawką 12%. Członek zarządu otrzyma w tym zakresie decyzję podatkową ustalającą kwotę podatku z 14-dniowym terminem płatności.
Zgodnie z podpisaną już ustawą nowelizującą treść ustawy o podatku od spadków i darowizn od 1 lipca 2023 roku doszło do znacznego podwyższenia kwot wolnych od podatku w każdej grupie podatkowej.
