W obrocie gospodarczym przedsiębiorcy coraz częściej korzystają z możliwości dokonywania transakcji z zagranicznymi kontrahentami. Przy czym warto zauważyć, że nie ograniczają się jedynie do krajów Wspólnoty Europejskiej. Zmiany w przepisach o podatku od towarów i usług przyniosły ze sobą wiele kontrowersji w kwestii obowiązku podatkowego oraz zasad odliczeń. Jak wygląda sytuacja w przypadku importu usług?
Kiedy występuje import usług?
Ogólna definicja importu usług została zamieszczona w przepisach ogólnych Ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 9 jest to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Zatem obowiązek rozliczenia podatku VAT od danej transakcji będzie miał w większość przypadków nabywca usługi.
Warto zwrócić uwagę, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby transakcja została uznana za import usług, a mianowicie:
- usługodawcą powinien być podatnik, który nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia firmy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- natomiast, w przypadku usług związanych z nieruchomościami - art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
- usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, która dokonała lub jest zobowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w pozostałych przypadkach:
- podatnik posiadający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- osoba prawna niebędąca podatnikiem, posiadająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która jest zarejestrowana lub zobowiązana do rejestracji zgodnie z art. 97 ust. 4.
Art. 97 ust. 4 ustawy o VAT Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podmiot, który dokonał zawiadomienia zgodnie z ust. 1, jako podatnika VAT-UE. |
Innymi słowy, jeżeli przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w Polsce dokonuje importu usług - to ma obowiązek z tego tytułu naliczyć oraz odprowadzić podatek VAT w kraju prowadzenia działalności.
Import usług a podstawa opodatkowania
W odniesieniu do importu usług nie ustanowiono odrębnych przepisów odnośnie określenia podstawy opodatkowania. Należy zatem odnieść się do zasady ogólnej, zawartej w art. 29a ustawy o VAT. Zgodnie z ustępem pierwszym podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę jaką usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy z tytułu świadczenia usług. W szczególności są to.:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku VAT,
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
UWAGA! Wedle art. 30c ust. 1 za import usług nie uznaje się sytuacji, gdy wartość usługi została wliczona do podstawy opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub wartość usługi, ponieważ na podstawie odrębnych przepisów, zwiększa wartość celną importowanego towaru. |
Obowiązek podatkowy - zasada ogólna
Tak jak w przypadku ustalania podstawy opodatkowania, przy ustalaniu momentu powstania obowiązku podatkowego należy mieć na uwadze zasady ogólne. W związku z tym należy się kierować przepisami zawartymi w art. 19a ustawy o VAT, zgodnie z którymi obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania usługi. Natomiast, w przypadku usług wykonywanych częściowo - usługę uznaje się również za wykonaną w odniesieniu do części, dla której określono zapłatę.
W sytuacji, gdy przedmiotem transakcji są usługi wykonywane w sposób ciągły, dla których ustalane są następujące po sobie terminy płatności - uznaje się je za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się dane płatności. Dla usług ciągłych świadczonych przez okres dłuższy niż jeden rok podatkowy, obowiązek podatkowy powstaje z upływem każdego roku podatkowego, jeżeli w związku z ich świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności.
Ważną kwestią jest również wcześniejsze uiszczenie zapłaty jeszcze przed faktycznym wykonaniem usługi, gdyż obowiązek podatkowy powstaje wraz z uregulowaniem zobowiązania.
Zasady dokumentowania importu usług
Od stycznia 2014 r. z przepisów została usunięta definicja faktury wewnętrznej, a co za tym idzie, podatnicy od tego momentu mają dowolność w kwestii dokumentowania transakcji dotyczących importu usług. Otrzymując fakturę od zagranicznego kontrahenta podatnik zobowiązany jest dokonać odpowiednich wyliczeń w celu ustalenia podstawy opodatkowania VAT. Obecnie przedsiębiorca może przeprowadzić te czynności na stworzonym przez siebie dowolnym dokumencie wewnętrznym lub wykonać odpowiednie obliczenia bezpośrednio na otrzymanej od sprzedawcy fakturze.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Innym rozwiązaniem, dopuszczalnym przez ustawodawcę, jest dokonanie stosownych przeliczeń według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Stosując dane rozwiązanie przy przeliczaniu waluty innej niż euro, należy stosować kurs wymiany każdej z nich względem euro.
Prawo do odliczenia podatku VAT od importu uslug
Co do zasady podatnik wykorzystujący nabyte usługi do czynności opodatkowanych, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w okresie powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca.
Ważne jest jednak, aby podatnik spełnił warunki uprawniające go do odliczenia. Zobowiązany jest bowiem do wykazania kwoty podatku należnego z tytułu importu usług w deklaracji podatkowej, w której należy go rozliczyć.
Jeżeli natomiast, podatnik nie dokona odliczenia podatku naliczonego z tytułu importu usług w okresie powstania obowiązku podatkowego, wówczas ma taką możliwość w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych.
