Import usług, to czynności które dokonują nie tylko czynni, lecz także zwolnieni podatnicy VAT. Okazuje się, że taka okoliczność generuje określone obowiązki po stronie podatników zwolnionych z VAT. W poniższym artykule szczegółowo przyjrzymy się obowiązkom o charakterze ewidencyjnym.
Na czym polega import usług?
Na wstępie zastanówmy się, na czym polega import usług. Czynność ta została opisana w art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, gdzie przeczytać można, że przez import usług rozumie się przez to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca.
Konieczne jest w dalszej kolejności odniesienie się do przepisów regulujących miejsce świadczenia usług.
Sięgnijmy do art. 28b ustawy VAT, który podaje, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
W rezultacie jeżeli mówimy o świadczeniu usług pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, to w myśl zasady ogólnej miejscem jej świadczenia jest kraj siedziby usługobiorcy.
Podmiot zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu importu usług
Poznaliśmy już reguły odnoszące się do sposobu ustalania miejsca świadczenia. Teraz należy przejść do przepisów regulujących podmiot zobowiązany do rozliczenia podatku.
W tym przypadku konieczne staje się sięgnięcie do art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT, gdzie wskazano, że podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego jest podmiot nabywający usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
-
usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4;
-
usługobiorcą jest w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, podatnik, o którym mowa w art. 15 lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
Zasadniczo zatem podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca usługi.
Zwróćmy uwagę, że powyższy przepis stanowi o podatnikach, o których mowa w art. 15 ustawy VAT. Przepis ten odnosi się zarówno do podatników czynnych, jak i zwolnionych z VAT.
To zatem oznacza, że podatnikiem z tytułu importu usług będzie również podatnik zwolniony z VAT. Dotyczy to zarówno podatników zwolnionych podmiotowo, jak i tych korzystających ze zwolnień przedmiotowych.
Jedną z podstawowych różnic pomiędzy podatnikami czynnymi a zwolnionymi jest to, że pierwsza grupa ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Różnica ta objawia się również na etapie importu usług, ponieważ podatnik czynny jest zobowiązany do zapłaty podatku należnego z tego tytułu i jednocześnie ma prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Natomiast podatnik zwolniony z VAT ma obowiązek odprowadzić podatek należny, lecz nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego. Podatnik zwolniony może jedynie wartość nieodliczonego podatku VAT ująć w kosztach uzyskania przychodu, co wynika z art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT.
W tym miejscu należy także podkreślić, że import usług nie jest czynnością, która korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 113 ust. 1 ustawy VAT. Przywołany przepis zwalnia z opodatkowania sprzedaż do limitu 200 000 zł w poprzednim roku podatkowym. Natomiast jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Jak widać, w katalogu tym nie wymieniono importu usług.
Import usług - obowiązki ewidencyjne podatnika zwolnionego z VAT
Przechodząc do meritum problemu, należy wskazać, że podatnik zwolniony z VAT, który dokonuje importu usług, ma obowiązek złożenia z tego tytułu deklaracji podatkowej VAT-9M.
Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 9 ustawy VAT deklarację tę należy złożyć w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu powstania obowiązku podatkowego. Zawiera ona w swojej treści pola przeznaczone do wpisania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego. W tym przypadku obowiązują polskie stawki podatkowe. Deklaracja przewiduje także rozróżnienie w zależności od tego, czy import usługi miał miejsce od podatnika podatku od wartości dodanej (kraje UE), czy od podatnika innego niż podatnik podatku od wartości dodanej (kraje trzecie). Termin złożenia deklaracji VAT-9M jest jednocześnie terminem płatności podatku.
Deklaracja jest składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika.
Przykład 1.
Podatnik zwolniony z VAT 20 lutego zakupił w Irlandii usługę reklamową. Tego rodzaju usługi są opodatkowane na zasadach ogólnych określonych w art. 28b ustawy VAT, co oznacza, że miejscem opodatkowania jest Polska. Podatnik zwolniony z VAT jest zatem zobligowany do złożenia deklaracji VAT-9M w terminie do 25 marca. Jest to również termin zapłaty podatku należnego z tego tytułu. Podatnik zwolniony z VAT nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Jak podaje art. 97 ust. 3 pkt 1 ustawy VAT, w związku z importem usług, do których zastosowanie ma art. 28b ustawy VAT, u podatników zwolnionych z VAT powstaje konieczność zarejestrowania się jako podatnik VAT-UE. Takiej rejestracji dokonuje się przy pomocy formularza VAT-R.
Warto pamiętać, że rejestracji na potrzeby VAT-UE należy dokonać jeszcze przed pierwszym importem usług.
Ponadto musimy także zauważyć, że rejestracja na potrzeby VAT-UE w żaden sposób nie przekreśla możliwości dalszego korzystania ze zwolnienia od VAT.
Na zakończenie warto wskazać, że import usług nie jest czynnością, która obligowałaby do składania informacji podsumowującej. Taki obowiązek aktywuje się po stronie podmiotów świadczących usługi, do których ma zastosowanie art. 28b ustawy VAT.
Jak widać z przedstawionych regulacji, podatnik zwolniony z VAT ma wiele obowiązków powstałych z tytułu importu usług. W zakresie powinności o charakterze ewidencyjnym jest to konieczność składania deklaracji VAT-9M oraz rejestracja do VAT-UE.
