W zakresie dokonanej przez podatnika wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów możliwe jest zastosowanie bardzo korzystnej stawki wynoszącej 0% VAT. Jest to jednak możliwe wyłącznie przy założeniu spełnienia warunków przewidzianych w ustawie. W artykule przedstawiamy, kiedy dokumentowanie WDT ze stawką 0% jest możliwe!
Dokumentowanie WDT ze stawką 0% - warunki
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0% pod warunkiem, że:
- podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi;
- podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy ma w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;
- podatnik, składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.
Jak widać, jednym z obligatoryjnych warunków jest w tym wypadku posiadanie przez sprzedawcę dowodów, że towary zostały wywiezione z Polski i dostarczone do nabywcy z innego kraju UE.
Na podstawie art. 42 ust. 3 ustawy o VAT dowodami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:
- dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi);
- specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
Natomiast na mocy art. 42 ust. 11 ustawy o VAT w przypadku gdy dokumenty, o których mowa powyżej, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności:
- korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
- dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;
- dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;
- dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
Unijne domniemanie dostarczenia towarów
Rozporządzenie wykonawcze 282/2011 do unijnej Dyrektywy VAT wprowadziło od 1 stycznia 2020 roku domniemanie dokonania WDT. Takie domniemanie dostarczenia dokumentów występuje, jeżeli podatnik ma następujące dokumenty:
Dokumenty, o których mowa w tym rozporządzeniu to:
w przypadku gdy towary zostały wysłane lub przetransportowane przez sprzedawcę:
- co najmniej 2 niebędące ze sobą w sprzeczności dowody odnoszące się do wysyłki lub transportu towarów, takie jak: podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów, które zostały wydane przez 2 różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy, albo
- jakiekolwiek pojedyncze dowody spośród wymienionych powyżej wraz z jakimikolwiek pojedynczymi niebędącymi ze sobą w sprzeczności dowodami, takimi jak: polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów bądź dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów; dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, np. notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia; poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim, potwierdzające wysyłkę lub transport, które zostały wydane przez 2 różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy;
w przypadku gdy towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę bądź przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, podatnik powinien mieć dokumenty, o których wspomniano wcześniej i dodatkowo pisemne oświadczenie nabywcy potwierdzającego, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę bądź przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów.
Objaśnienia podatkowe w zakresie wzajemnych relacji przepisów VAT i rozporządzenia unijnego
Celem rozwiania powstałych wśród podatników wątpliwości MF zdecydował się na wydanie Objaśnień podatkowych z dnia 17 grudnia 2020 roku w sprawie dokumentowania WDT.
Z treści objaśnień wynika, że skorzystanie przez podatnika z domniemania przewidzianego w rozporządzeniu 282/2011 nie oznacza automatycznie, że dokonana przez niego dostawa towarów będzie korzystała ze zwolnienia (stawki 0%) dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Aby podatnik mógł skorzystać ze zwolnienia (stawki 0%), muszą zostać spełnione również pozostałe warunki określone w art. 42 ust. 1 ustawy o VAT.
Przykład 1.
Podatnik z Polski sprzedał towar na rzecz przedsiębiorcy z Niemiec nieposiadającego numeru VAT UE. Podatnik posiada podpisany przez obie strony list przewozowy. W takim przypadku dostawa korzysta z unijnego domniemania dostarczenia towarów, jednak nie są spełnione warunki określone w art. 42 ust. 1 ustawy o VAT, zatem nie jest w tym przypadku możliwe zastosowanie zerowej stawki VAT dla WDT.
Dalej w objaśnieniach możemy przeczytać, że z uwagi na ujednolicenie zasad regulujących dokumentowanie WDT na obszarze całej Unii Europejskiej podatnik może posługiwać się dokumentami określonymi w rozporządzeniu 282/2011 i w tym zakresie korzystać z domniemania przewidzianego w tym przepisie.
Powyższe nie jest jednak obowiązkiem podatnika, co oznacza, że w celu skorzystania ze zwolnienia (stawki 0%) z tytułu WDT podatnik nie jest bezwzględnie zobowiązany do gromadzenia wszystkich dokumentów zgodnie z warunkami wskazanymi w rozporządzeniu.
W celu zastosowania zwolnienia (stawki 0%) dla WDT podatnik nadal może udowodnić, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, na zasadach i na podstawie dowodów wskazanych w przepisach ustawy o VAT.
Przykład 2.
Podatnik z Polski sprzedał towar kontrahentowi z Czech. Podatnik posiada jedynie specyfikację poszczególnych sztuk ładunku oraz korespondencję handlową. Dowody te nie zostały wymienione w rozporządzeniu unijnym, jednak na podstawie ustawy o VAT możliwe jest przy ich pomocy potwierdzenie dokonania WDT. Podatnik ma prawo do zastosowania stawki 0% VAT.
Podsumowując nasze dzisiejsze rozważania, należy wskazać, że katalog dowodów potwierdzających dokonanie WDT jest bardzo obszerny, ponieważ obejmuje dowody wynikające zarówno z przepisów rozporządzenia unijnego, jak i z treści ustawy o podatku od towarów i usług. Co istotne, posiadanie takiego dokumentu jest bardzo ważne z uwagi na możliwość zastosowania do WDT zerowej stawki VAT.
