Zasadniczo sprzedaż działki będącej składnikiem majątku firmowego stanowi podstawę do obliczenia składki zdrowotnej niezależnie od terminu zakupu. Okazuje się jednak, że istnieje sposób na sprzedaż działki bez konieczności zapłaty składki zdrowotnej od uzyskanego przychodu.
Sprzedaż działki w okresie zawieszenia działalności gospodarczej
Okolicznością wykluczającą konieczność zapłaty składki zdrowotnej od sprzedaży składnika majątku jest dokonanie odpłatnego zbycia w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jednakże zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy przedsiębiorca w okresie zawieszenia może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie.
W konsekwencji, choć w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może podejmować aktywnej działalności, to jednak dopuszczalne jest zawieranie transakcji zbycia środków trwałych lub wyposażenia.
Jak stanowi art. 22c pkt 1 ustawy o PIT, amortyzacji nie podlegają grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.
Oznacza to, że działki (grunty) nie podlegają amortyzacji, jednakże są kwalifikowane jako środki trwałe w prowadzonym przedsiębiorstwie.
Sprzedaż działki stanowiącej środka trwały w okresie zawieszenia stanowi przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Zawieszenie działalności nie powoduje zmiany kwalifikacji przychodu. W konsekwencji w zakresie ustalenia momentu uzyskania przychodu należy mieć na uwadze reguły ogólne wskazujące, że przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.
Wyjątek obejmuje jedynie zaliczki na podatek, ponieważ zgodnie z art. 44 ust. 10 ustawy o PIT podatnik osiągający dochody z działalności, który na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej zawiesił wykonywanie takiej działalności, jest zwolniony, w zakresie tej działalności, z obowiązków płacenia zaliczek na podatek dochodowy.
W rezultacie od uzyskanego przychodu z tytułu odpłatnego zbycia środka trwałego z działalności gospodarczej nie ma obowiązku opłacania miesięcznych zaliczek na podatek, jednakże podatnik ma obowiązek wykazać przychód w rocznej deklaracji podatkowej i odprowadzić z tego tytułu podatek w terminie ustawowym (np. w PIT-36 w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym).
[alert-info]Sprzedaż działki stanowiącej środek trwały może się odbyć pomimo zawieszenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.[/alert-info]
Sprzedaż działki w okresie zawieszenia działalności a składka zdrowotna
Przechodząc natomiast do kwestii składki zdrowotnej, należy wskazać, że w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych czytamy, że obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców bądź przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników.
Zgodnie z art. 81 ust. 2zd ustawy, ilekroć jest mowa o przychodach i kosztach (które są niezbędne do określenia dochodu), nie uwzględnia się w nich przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców.
Zatem wskazano wprost, że zawieszenie działalności gospodarczej powoduje również zawieszenie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego.
W piśmie z 11 września 2015 roku wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (nr WPI/200000/43/1052/2015) dotyczącym poprzednio obowiązującej ustawy czytamy, że ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji również ubezpieczeniu zdrowotnemu nie podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Oznacza to, że wyłącznie przedsiębiorca, który zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawiesił wykonywanie tej działalności, w okresie jej zawieszenia nie ma obowiązku opłacania składek również na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu tej działalności. Powyższe pozostaje aktualne w obecnym stanie prawnym.
Pismo z 16 marca 2022 roku wydane przez Centralę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nr WPI/200000/43/308/2022: „Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że od 2022 r. przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą, co zostało ujawnione w rejestrze CEIDG. W czasie zawieszenia działalności gospodarczej Przedsiębiorca chciałaby zbyć środki trwałe: lokal, samochód, urządzenia chłodnicze. Wątpliwości dotyczą kwestii, czy po zmianie przepisów dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego, począwszy od […] 2022 r. podczas zawieszenia działalności gospodarczej od dochodu ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia sklepu będzie należna składka na ubezpieczenie zdrowotne. W ocenie Przedsiębiorcy, w czasie zawieszenia działalności gospodarczej uzyskany ze sprzedaży dochód, nie będzie stanowił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w konsekwencji nie będzie obowiązku od tego dochodu opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zakład podziela stanowisko Przedsiębiorcy”.
Dodajmy, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.
W konsekwencji minimalny okres, na jaki można zawiesić jednoosobową działalność gospodarczą, to 30 dni. Przy czym przepisy nie wykluczają, aby w tym okresie dokonać sprzedaży środka trwałego.
Przykład 1.
Przedsiębiorca prowadzący JDG 1 lutego zakupił działkę budowlaną, która została ujęta w ewidencji ŚT. 15 listopada zawiesił działalność gospodarczą na okres 30 dni, składając w tym zakresie stosowny wniosek do CEIDG. 20 listopada dokonał odpłatnego zbycia działki. W tych okolicznościach sprzedaż działki nie będzie wpływać na składkę zdrowotną.
Jak widać z przedstawionych regulacji, nie w każdym przypadku sprzedaż środka trwałego – w tym sprzedaż działki – będzie podstawą do odprowadzenia składki zdrowotnej. Opcją pozwalającą na optymalizację w tym zakresie jest sprzedaż działki w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.
