Przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na organizację imprez pracowniczych w celu poprawy relacji panujących w firmie. Jednak czy impreza pracownicza może stanowić koszt podatkowy przedsiębiorcy? Czy po stronie pracowników powstanie przychód z nieodpłatnego świadczenia? Odpowiedzi na te pytania rozwija poniższy artykuł.
Impreza pracownicza a przychód pracownika z nieodpłatnego świadczenia
Jak wynika z art. 12 ustawy o PIT:
"Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych."
Należy się zatem zastanowić, czy udział pracownika w imprezie integracyjnej będzie powodować powstanie po jego stronie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Na podstawie wypracowanego orzecznictwa NSA skonstruowało dwa zasadnicze warunki, na podstawie których należałoby wyróżnić przychód pracowniczy:
pracownik musi skorzystać z pozostawionych do dyspozycji świadczeń,
możliwe jest ustalenie wartości świadczeń.
Jak wynika za orzeczenia NSA z 14 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 2770/14:
"W przypadku świadczeń nieodpłatnych opodatkowaniu może podlegać tylko przychód rzeczywiście otrzymany, a nie możliwy do otrzymania. O przychodzie pracownika można mówić wyłącznie w sytuacji, gdy korzysta on z postawionych mu do dyspozycji świadczeń, a ponadto możliwe jest ustalenie wartości tego świadczenia według metod określonych w ustawie. (...) Jeżeli wartości świadczeń nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika to brak jest podstaw do ustalenia dla niego kwoty przychodu uzyskanego z tytułu udziału w finansowanej przez pracodawcę imprezie, nie sposób bowiem stwierdzić, czy świadczenie takie otrzymał. W konsekwencji, zdaniem Sądu, pracodawca nie jest zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy."
Co ważne, podobna sprawa znalazła się również w kręgu zainteresowania Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że za taki przychód mogą być uznane świadczenia, które:
zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Takich znamion według wyroku Trybunału nie ma świadczenie w postaci uczestnictwa w imprezie integracyjnej, którego pracownik najczęściej nie może odmówić i którego realnej, zindywidualizowanej wartości nie da się ustalić. W konsekwencji w opinii Trybunału Konstytucyjnego nie stanowi ono dla pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Impreza pracownicza jako koszt pracodawcy
W myśl ogólnej reguły uregulowanej w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w zamkniętym katalogu zawartym w art. 23. W związku z tym koszty powinny pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zgodnie z przyjętą linią organów podatkowych do kosztów można zaliczyć również wydatki ponoszone na rzecz pracowników w celu ich integracji, np. w formie imprez integracyjnych. Jednak należy podkreślić, że warunkiem zaliczenia wydatków związanych z organizacją tego rodzaju imprez do kosztów uzyskania przychodów jest to, by miały one za zadanie poprawę atmosfery pracy oraz zintegrowanie pracowników pomiędzy sobą. Co istotne tego rodzaju imprezy nie mogą służyć jedynie rozrywce i wspólnej zabawie. Zostało to również podkreślone w orzecznictwie.
Przykładem takiego stanowiska jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy nr ITPB3/423-559/13/PST, który stwierdził, że
(..) trzeba ustalić, jaki jest cel takiego spotkania. Jeżeli wydatki poniesione zostały na zorganizowanie spotkania wigilijnego mającego na celu zintegrowanie pracowników z firmą, budowanie zespołu, poprawę atmosfery pracy oraz ułatwienie ułożenia wzajemnych relacji między pracownikami i w efekcie poprawę efektywności pracy, a przez to zwiększenie przychodów osiąganych przez podatnika, to wówczas (...) mogą zostać zakwalifikowane do kosztów podatkowych. Jeśli jednak spotkanie nie służy takiemu celowi, a przebywanie pracowników ze sobą, czy konsumpcja są celem samym w sobie, to w takim przypadku nie można uznać, iż wydatki poniesione na organizację takiej imprezy mają związek z przychodem, wobec czego nie stanowią one kosztu uzyskania przychodów. (…) Z takiego spotkania musi wynikać wprost cel motywacyjno-integracyjny dla pracowników, a nie konsumpcja lub przebywanie w swojej obecności jako cel sam w sobie.
Należy jednak podkreślić, że w celu uniknięcia ewentualnego sporu z organem skarbowym przedsiębiorca powinien zadbać o odpowiednią dokumentację całego zdarzenia. Stąd w celu wykazania racjonalności poniesionego wydatku w praktyce przyjęło się sporządzanie protokołu ze spotkania omawiającego wyniki współpracy czy plan całej imprezy pracowniczej.
