Przedsiębiorcy, w celu podniesienia kwalifikacji swoich pracowników, często “wysyłają” ich na różnego rodzaju szkolenia bądź studia. Czy studia opłacone przez pracodawcę są przychodem pracownika czy może są zwolnione z opodatkowania? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, koszty poniesione na dokształcanie swoich pracowników, w zakresie wykonywanej przez nich pracy, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku pracownika koszty studiów zwolnione są z konieczności opodatkowania.
Koszty uzyskania przychodów a studia opłacone przez pracodawcę
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów uważa się koszty poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, niewymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe w art. 23 ust. 1 u p.d.o.f. Wydatki te powinny być związane w prowadzoną działalnością gospodarczą oraz właściwie udokumentowane.
Zgodnie z powyższym, decyzja o tym, czy wydatki związane ze studiami będą stanowiły koszty uzyskania przychodów, zależy przede wszystkim od wybranego kierunku studiów. Jeśli więc pracownik studiuje kierunek bezpośrednio związany z działalnością firmy oraz wykonywaną pracą, wydatki na ich finansowanie zalicza się do kosztów podatkowych.
Jeśli chodzi o pracownika, to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika. Wyjątkiem są w tym przypadku wynagrodzenia otrzymywane za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych
Za formy szkolne uznaje się kształcenie w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i szkołach wyższych. Pracownikowi podnoszącemu swoje kwalifikacje zawodowe na podstawie skierowania z zakładu pracy, przysługuje także zwrot kosztów uczestnictwa w szkoleniach - czyli m.in. zakwaterowania, wyżywienia, przejazdu.
Przepisy dotyczące podnoszenia kwalifikacji przez pracowników, zostały także zawarte w Kodeksie Pracy. Zgodnie z art. 1031 ust 1, przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
- urlop szkoleniowy,
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Zgodnie z kodeksem, pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe także dodatkowe świadczenia - w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
Powyższe przepisy oznaczają, iż (tak jak wg ustawy o PIT), przedsiębiorca może pokryć koszty dokształcania pracownika. Ponadto, jeśli zajęcia odbywają się w trakcie pracy, pracodawca ma obowiązek zwolnić na ten czas pracownika, lecz nie może pomniejszyć mu wynagrodzenia.
Pracownik powinien pamiętać, iż zgodnie z art. 1035 KP, pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:
- który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
- z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
- który w okresie podnoszenia kwalifikacji rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 943 (mobbing),
- który w okresie podnoszenia kwalifikacji rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 943 (orzeczenie lekarskie lub mobbing), mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach,
jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.
