Limit sprzedaży dla małego podatnika VAT a metoda kasowa

Od połowy 2023 roku obowiązuje wyższy limit sprzedaży dla małego podatnika VAT. W związku z tym warto zastanowić się, czy z perspektywy przedsiębiorcy przejście na rozliczenie kasowe podatku VAT jest korzystnym rozwiązaniem i ewentualnie, w jaki sposób wpływa to na powstające w firmie zatory płatnicze.

Limit sprzedaży dla małego podatnika VAT

Zgodnie z art. 2 pkt 25 ustawy VAT, mówiąc o małym podatniku, rozumie się przez to podatnika podatku od towarów i usług:

u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro;
prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, zarządzającego alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro

– przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

W stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2023 roku limit sprzedaży wynosił 1 200 000 euro, natomiast od 1 lipca 2023 roku został podniesiony do poziomu 2 000 000 euro.

Z limitem przewidzianym dla uzyskania statusu małego podatnika VAT łączy się pojęcie sprzedaży. Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy VAT poprzez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Natomiast to, kiedy daną sprzedaż należy rozpoznać dla celów podatku VAT, zostało określone w art. 19a ustawy przez określenie powstania momentu obowiązku podatkowego. Co do zasady obowiązek ten powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Przy czym ustawodawca zastrzegł wiele wyjątków od tej normy.

Jednym z nich jest sytuacja, gdy sprzedawca otrzyma zaliczki na poczet przyszłej dostawy albo świadczenia usługi. W tym wypadku – zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy VAT – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Wskutek tego dochodzi do przesunięcia rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy czy świadczenia usługi na termin poprzedzający samą dostawę albo świadczenie. Tym samym również rozpoznanie sprzedaży dla celów podatku VAT następuje wraz z otrzymaniem zaliczki przez sprzedającego.

Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 14 kwietnia 2023 roku (nr 0111-KDIB3-3.4012.59.2023.1.MW) czytamy, że pomimo iż do finalnej dostawy towarów dojdzie w następnych latach po otrzymaniu zaliczek – uznać należy, że otrzymana należność dotyczy sprzedaży towarów, a wartość otrzymanej należności w postaci zaliczki na poczet dostawy powinna być wliczona w limit wartości sprzedaży określony w art. 2 pkt 25 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług. W świetle przytoczonych przepisów wskazać należy, że u małego podatnika za moment przekroczenia limitu sprzedaży 2 000 000 euro należy przyjąć moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Od 1 lipca 2023 roku limit sprzedaży dla małego podatnika VAT wynosi 2 000 000 euro. Jednocześnie należy pamiętać, że pojęcie sprzedaży w rozumieniu ustawy VAT nie może być utożsamiane z cywilistyczną konstrukcją umowy sprzedaży. Przykładowo w limicie sprzedaży będą brane pod uwagę również otrzymane zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów oraz świadczenia usług.

Zobacz też:

Moment powstania obowiązku podatkowego dla małego podatnika VAT

Jak stanowi art. 21 ust. 1 ustawy VAT, mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny;
z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1

– po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej metodą kasową; otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w których trakcie rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę (art. 21 ust. 3 ustawy).

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, uzyskanie statusu małego podatnika wiąże się z prawem do stosowania metody kasowej. Jest to jednak dobrowolne. Zawiadomienie w formie pisemnej powinno zostać złożone naczelnikowi urzędu skarbowemu w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który rozpocznie się stosowanie metody kasowej. Skuteczne złożenie zawiadomienia skutkuje tym, że od pierwszego dnia następnego okresu, podatnik stosuje metodę kasową.

Obowiązek złożenia zawiadomienia nie oznacza obowiązku uzyskiwania zgody organu podatkowego na stosowanie tej metody. Przez samo złożenie zawiadomienia podatnik uzyskuje prawo do metody kasowej.

Wybranie metody kasowej powoduje, że obowiązek podatkowy powstaje na zasadzie kasowej. Wybranie metody kasowej jest bezwzględnie obowiązujące w pewnym czasie. Ze stosowania tej metody nie można bowiem zrezygnować przez 12 miesięcy.

Wybór metody kasowej sposobem na zatory płatnicze

Z ww. art. 21 ust. 1 ustawy VAT wynika, że obowiązek podatkowy u małych podatników powstaje na zasadzie metody kasowej. W konsekwencji konieczność rozliczenia podatku powstaje dopiero w momencie, kiedy podatnik otrzymał wynagrodzenie za dostarczony towar lub wykonaną usługę.

Jest to rozwiązanie zdecydowanie korzystniejsze niż w przypadku zasad ogólnych ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego, gdzie już sama dostawa towarów lub wykonanie usługi generuje obowiązek zapłaty VAT (nie ma tu znaczenia fakt terminowego otrzymania wynagrodzenia). W przypadku zasad ogólnych rozwiązaniem jest stosowanie ulgi na złe długi uregulowanej w art. 89a ustawy VAT.

Przykład 1.

Pan Dariusz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w styczniu wybrał metodę kasową rozliczania podatku VAT (spełnione jest kryterium małego podatnika VAT). W lutym dokonał dostawy towaru na rzecz swojego kontrahenta. Kontrahent dokonał zapłaty za towar dopiero w kwietniu. W jaki sposób kształtuje się kwestia rozliczenia podatku VAT?

Z uwagi na fakt, że pan Dariusz dokonał wyboru metody kasowej, obowiązek podatkowy powstał dopiero w kwietniu. Gdyby pozostał na zasadach ogólnych, to obowiązek podatkowy powstałby już w lutym, a do 25 marca pan Dariusz byłby zobowiązany do zapłaty podatku VAT, mimo że nie otrzymał wynagrodzenia.

Wybór metody kasowej jest rozwiązaniem optymalnym, jeżeli chodzi o zatory płatnicze. Jest to przede wszystkim związane z powstaniem obowiązku podatkowego dopiero w momencie otrzymania zapłaty, a nie w momencie dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług.

Końcowo należy też wskazać, że mali podatnicy stosujący metodę kasową są uprawnieni do kwartalnego rozliczenia podatku VAT, co również pozytywnie wpływa na kwestie płynności finansowej w przedsiębiorstwie, ponieważ odracza moment zapłaty podatku należnego VAT.

Polecamy:

Jednolity Plik Kontrolny - wszystko co warto wiedzieć!