Kody grup towarowych na fakturach - co musisz o nich wiedzieć?

Od 1 października 2020 r. wszyscy czynny podatnicy VAT bez wyjątku zobowiązani są do wysyłki nowej struktury pliku JPK w postaci JPK_V7M (w przypadku rozliczenia miesięcznego) lub JPK_V7K (w przypadku rozliczenia kwartalnego). Szczególnej kontroli poddane są objęte podatkiem akcyzowym dostawy towarów wrażliwych takich jak alkohol czy papierosy oraz usługi niematerialne takie jak usługi doradcze czy marketingowe. Specjalnie wprowadzone kody grup towarowych na fakturach mają zapewnić organom podatkowym identyfikację takich transakcji i zwiększyć skuteczność identyfikacji podmiotów, które obracają towarami wrażliwymi.

Nowa forma raportowania – struktura JPK_V7M i JPK_V7K

1 stycznia 2018 r. ustawodawca nałożył na podatników VAT czynnych obowiązek comiesięcznej wysyłki pliku JPK_VAT, w którym wykazywane są transakcje sprzedaży i zakupu opodatkowane podatkiem VAT, z wyszczególnieniem danych zarówno sprzedawcy (w przypadku zakupów), jak i nabywcy (w przypadku sprzedaży), a także takich elementów faktury jak: numer, data wystawienia, data sprzedaży, kwota netto i wartość podatku VAT wraz z obowiązującą stawką VAT.

Taka wiedza umożliwia organom podatkowym większą kontrolę w zakresie podatku VAT, co aktualnie przyczyniło się do wykrywania szeregu różnych nieprawidłowości i oszustw oraz wyłudzeń podatkowych. Zgodnie z wprowadzonym obowiązkiem od tamtej pory czynni podatnicy VAT zobowiązani byli do wysyłki pliku JPK_VAT za okresy miesięczne oraz deklaracji VAT za okresy miesięczne lub kwartalne w zależności od zadeklarowanej przez podatnika na druku VAT-R formy rozliczeń.

Celem zapewnienia jeszcze większej kontroli transakcji dokonywanych przez podatników ustawodawca wprowadził nową formę raportowania – strukturę JPK_V7M i JPK_V7K. Nowy JPK zastąpił dotychczas przesyłane pliki JPK_VAT oraz deklaracje VAT już 1 października 2020 r. Zgodnie z informacjami wskazanymi w broszurze informacyjnej Ministerstwa Finansów nowa struktura łączy w sobie informacje dotychczas wykazywane w deklaracji VAT i pliku JPK_VAT, a także zawiera dodatkowe oznaczenia poszczególnych rodzajów transakcji.

Kody grup towarowych na fakturach – rodzaje transakcji objęte oznaczeniem

W nowej strukturze pliku JPK ustawodawca wyszczególnił 13 grup towarów i usług (określanych GTU), które sprzedawca zobowiązany jest „oznaczyć” przy fakturze sprzedaży, jeżeli sprzedaż danego towaru/usługi będzie miała miejsce. Poszczególne pola GTU dotyczą:

• GTU_01 – dostawy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, piwa oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5% (CN od 2203 do 2208),
• GTU_02 – dostawy towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT,
• GTU_03 – dostawy olejów opałowych nieujętych w lit. b, olejów smarowych i pozostałych olejów (CN od 2710 19 71 do 2710 19 83 i CN od 2710 19 87 do 2710 19 99, z wyłączeniem smarów plastycznych zaliczonych do kodu CN 2710 19 99), olejów smarowych (CN 2710 20 90) oraz preparatów smarowych (CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją),
• GTU_04 – dostawy wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,
• GTU_05 – dostawy odpadów - wyłącznie określonych w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy,
• GTU_06 – dostawy urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7, 8, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy, a także folii typu stretch określonej w poz. 9 tego załącznika,
• GTU_07 – dostawy pojazdów oraz części (CN od 8701 do 8708).
• GTU_08 – dostawy metali szlachetnych oraz nieszlachetnych - wyłącznie określonych w poz. 1 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12-25, 33-40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy,
• GTU_09 – dostawy produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych - wyłącznie objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 974 i 981),
• GTU_10 – dostawy budynków, budowli i gruntów oraz ich części i udziałów w prawie własności, w tym również zbycia praw, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy,
• GTU_11 – świadczenia w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332 i 1047),
• GTU_12 – świadczenia usług m.in. doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych,
• GTU_13 – świadczenie transportowych i gospodarki magazynowej (PKWiU 49.4, 52.1).

Wprowadzone przez ustawodawcę oznaczenia odnoszą się do transakcji dotyczących konkretnych grup towarów i usług, począwszy od sprzedaży po 30 września 2020 r.

Oznaczanie transakcji w praktyce

Symbole GTU są wskazywane bezpośrednio w plikach JPK. Do oznaczania transakcji zobowiązany jest sprzedawca, zatem nabywca nie ma takiego obowiązku, nawet gdy nabyty towar bądź usługa znajduje się wśród 13 grup wyszczególnionych przez Ministerstwo Finansów. Oznaczenie kodów grup towarowych na fakturach polega na wskazaniu cyfry „1” w nowej strukturze JPK przy danym GTU do faktury, która dokumentuje sprzedaż określonego towaru lub usługi. Jeśli faktura nie dotyczy sprzedaży jednej z 13 grup towarów i usług, pole pozostawia się puste. Tym samym nie wyodrębnia się kwot poszczególnych towarów/usług, a jedynie oznaczenie wystąpienia danego GTU.

Tak jak wskazano powyżej, obowiązek oznaczania GTU dotyczy pliku JPK_V7. Ustawodawca nie wprowadził zatem obowiązku oznaczania towarów i usług na fakturach sprzedaży i wystawianych do nich dokumentów magazynowych. O tym, czy na fakturach sprzedaży pojawią się oznaczenia GTU, decyduje więc sprzedawca, który może wprowadzić symbole np. w opisie do faktury, celem poprawnego ich oznaczenia w przesłanym do MF pliku JPK_V7.

Kody grup towarowych na fakturach i obowiązkowe oznaczanie symbolami GTU nie dotyczy sprzedaży ewidencjonowanej na kasie rejestrującej lub w postaci ewidencji sprzedaży bezrachunkowej. Oznaczenia nie znajdują także zastosowania w przypadku zakupów skutkujących pojawieniem się podatku VAT należnego, np. w przypadku WNT, importu usług.

Kody grup towarowych na fakturach uproszczonych

Za fakturę uproszczoną uznaje się paragon spełniający poniższe warunki:

• posiada NIP nabywcy,
• wartość transakcji wynosi nie więcej niż 450 zł lub 100 euro,
• wyszczególnienie towarów i usług,
• wskazanie wartości netto i kwoty podatku VAT.

Za fakturę uproszczoną nie uznaje się paragonu z NIP-em nabywcy na kwotę poniżej 450 zł lub 100 euro w przypadku, gdy dokumentuje on: 

• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów,
• sprzedaż na rzecz osób fizycznych,
• sprzedaż wysyłkową,
• dostawę towarów lub świadczenia usług podlegających opodatkowaniu na terytorium innego niż Polska kraju UE, dla którego obowiązek opodatkowania transakcji jest przeniesiony na nabywcę.

Paragon z NIP-em nabywcy spełniający warunki do uznania za fakturę uproszczoną może być wykazany w pliku JPK_V7 razem z raportem dobowym lub miesięcznym w zależności od sposobu rozliczeń. Więc na takim paragonie nie jest konieczne dodawanie oznaczenia GTU jako, że na raportach nie jest to wymagane. 

Choć w zamyśle wprowadzenie nowej struktury JPK stanowi uproszczenie procesu sprawozdawczego – podatnik jest zobowiązany do złożenia jednego pliku JPK zamiast pliku JPK_VAT i deklaracji VAT – w praktyce podatnik jest zobowiązany do szczegółowego oznaczania rodzajów dokonywanych transakcji w sposób prawidłowy. Pomyłka uniemożliwiająca identyfikację transakcji przez organ podatkowy może kosztować podatnika co najmniej 500 zł, tyle bowiem wynosi kara za jeden błąd w pliku JPK. Niekoniecznie zatem można mówić o rzeczywistym ułatwieniu procesu sprawozdawczego, przynajmniej z punktu widzenia podatnika.

Kody grup towarowych w systemie wFirma.pl

Użytkownicy systemu wFirma.pl mają możliwość wskazania kodów GTU już w momencie wystawienia faktury sprzedaży, dzięki czemu kody grup towarowych zostaną automatycznie ujęte w pliku JPK_V7. Aby kody GTU wskazywać w momencie wystawienia faktury, należy w pierwszej kolejności przejść do zakładki USTAWIENIA » PODATKI » RODZAJ TRANSAKCJI W JPK V7 » GTU, gdzie w wyświetlonym oknie, znajduje się lista trzynastu kodów GTU, spośród których należy właściwe dla użytkownika oznaczenia i kliknąć ZAPISZ.

Następnie aby wystawić w systemie fakturę sprzedaży wraz z oznaczeniem transakcji kodem GTU, należy skorzystać z zakładki PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ / WERSJĘ ROBOCZĄ FAKTURY w wyświetlonym oknie w polu dodawania nazwy produktu znajduje się dodatkowa kolumna GTU, gdzie należy wskazać właściwy kod GTU. 

Po zapisaniu faktury kod GTU będzie widoczny w oknie podglądu faktury, jednak nie będzie on widoczny na wydruku faktury.