Prowadząc firmę, podatnicy zazwyczaj mają w swoim majątku środki trwałe, które należy amortyzować przez określony czas. Zdarza się jednak, że przed upływem okresu amortyzacji, środek trwały staje się niezdatny do użytku - zużywa się lub psuje. W takiej sytuacji należy dokonać likwidacji środka trwałego. Co jednak z niezamortyzowaną wartością tego środka trwałego? Czy może stanowić koszt uzyskania przychodów? Odpowiedź na to pytanie zależy od powodu likwidacji środka trwałego.
Jak udokumentować likwidację środka trwałego?
Likwidując środek trwały, należy tę operację odpowiednio udokumentować. Podstawowym dokumentem jest w tej sytuacji protokół likwidacji - LT. Dokument taki jest również podstawą ewentualnego księgowania wartości niezamortyzowanej w koszty uzyskania przychodów.
Likwidacja niezamortyzowanego środka trwałego stanowiąca koszt uzyskania przychodów
Niezamortyzowana wartość środka trwałego w przypadku jego likwidacji może stanowić koszt uzyskania przychodów w sytuacji:
przekazania środka trwałego na cele prywatne przedsiębiorcy w sytuacji, gdy po przekazaniu w ciągu 6 lat zostanie on sprzedany - przychód uzyskany ze sprzedaży tego środka trwałego należy rozliczyć w ramach prowadzonej działalności, wtedy też w koszty uzyskania przychodów można zaliczyć niezamortyzowaną wartość środka trwałego. Księgowania zarówno przychodu, jak i kosztu należy dokonać w dacie sprzedaży środka trwałego,
kradzieży środka trwałego - w sytuacji, gdy kradzież nie nastąpiła z winy podatnika oraz jest odpowiednio udokumentowana, np.: protokołem z policji. Jeżeli podatnik nie posiada takiego dokumentu, to fakt ten nie pozbawia prawa do ujęcia wartości niezamortyzowanej w kosztach, aczkolwiek operacja ta może zostać podważona przez organy podatkowe. W przypadku skradzionych samochodów jest jeszcze jeden warunek, jaki podatnik musi spełnić, aby zaliczyć ich niezamortyzowaną część w koszty w przypadku likwidacji z powodu kradzieży - aby było to możliwe, samochody muszą być objęte dobrowolnym ubezpieczeniem AC,
wyburzenia środka trwałego - w sytuacji, gdy w jego miejsce podatnik postawi nowy budynek spełniający kryteria środka trwałego (używanego w działalności gospodarczej). Dodatkowo, likwidacja środka trwałego nie może być motywowane chęcią zmiany rodzaju działalności,
uszkodzenia środka trwałego - jeżeli nie zostały one uszkodzone z winy podatnika, a jego naprawa jest nieopłacalna, czyli cena naprawy przewyższa wartość rynkową środka trwałego.
Likwidacja środka trwałego nie stanowiąca kosztu uzyskania przychodów
Istnieją również sytuacje, w których niezamortyzowana część likwidowanego środka trwałego nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów - są to przypadki:
wycofania środka trwałego na cele prywatne przedsiębiorcy w sytuacji, gdy nie zostanie on później sprzedany,
likwidacji środka trwałego w sytuacji, gdy dany środek trwały przestał być przydatny w związku ze zmianą rodzaju działalności podatnika,
