0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Przyznanie podwyżki z mocą wsteczną - czy to możliwe?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Wzrost wynagrodzenia marzy się z pewnością każdemu pracownikowi, bardzo często idzie za tym jednak także i zwiększenie obowiązków lub odpowiedzialności danej osoby. Podwyżki następują najczęściej na przyszłość, tj. od konkretnie wskazanej daty. Czy możliwe jest jednak przyznanie podwyżki z mocą wsteczną?

Wynagrodzenie za pracę

Ustalenie wysokości i częstotliwości wypłacania wynagrodzenia za pracę należy do podstawowych elementów każdej umowy o pracę. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. 

Wynagrodzenie za pracę może być ustalone na wiele różnych sposobów, przy czym najczęstszym jest podanie stawki godzinowej lub miesięcznej. Art. 78 kp wskazuje wprost, że wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. W celu określenia wynagrodzenia za pracę ustala się wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy.

Zmiana wysokości wynagrodzenia za pracę

Ustalenie konkretnej wysokości wynagrodzenia za pracę nigdy nie powoduje, że otrzymywana pensja będzie pozostawała na takim samym poziomie przez cały okres zatrudnienia. Przykładem niech będzie chociażby wynagrodzenie określone na poziomie płacy minimalnej w kraju. Corocznie jego wysokość jest zmieniana i zawsze wiąże się ze zwiększeniem jego wartości – pracownik, który otrzymuje taką pensję, nie musi dokonywać żadnych dodatkowych czynności ani podpisywać aneksów czy też nowych umów o pracę, ponieważ jego wynagrodzenie będzie rosło automatycznie (z mocy samego prawa).

Zupełnie inaczej jest w przypadku wynagrodzenia za pracę ustalonego na wyższym poziomie niż wynagrodzenie minimalne (niezależnie od tego, czy mamy tu do czynienia ze stawką godzinową, czy też miesięczną). Taka pensja może ulec zmianie w każdej sytuacji i to zarówno na korzyść, jak i niekorzyść pracownika. Podwyżka wymaga osiągnięcia porozumienia dwóch stron stosunku pracy – zatrudniającego oraz pracownika. Niekoniecznie musi wiązać się z zawarciem nowej umowy, aczkolwiek taka możliwość jest prawnie dopuszczalna (szczególnie gdy wraz z podwyżką pracownik zyska nowe uprawnienia i obowiązki). Wzrost wynagrodzenia może nastąpić poprzez zawarcie stosownego aneksu do już istniejącej umowy. Nowa pensja powinna być jednak zawsze wyrażona na piśmie.

Przyznanie podwyżki z mocą wsteczną

Stosunkowo rzadkie są sytuacje, w których podwyżki są udzielane z mocą wsteczną, tj. z chwilą sprzed podjęcia decyzji w tym zakresie. Jeśli dojdzie do takiego przypadku, wynagrodzenie musi być wyrównane do odpowiedniej wysokości za poprzednie miesiące, w których było wypłacane w zaniżonej wartości. Przyznanie podwyżki z mocą wsteczną jest dużo bardziej problematyczne dla zatrudniającego niż podwyżka ustalana na przyszłości. Pracodawca musi bowiem dokonać:

  • weryfikacji już wypłaconych pensji;
  • ustalenia poprawnych wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne;
  • korekty wpłaconej zaliczki na podatek dochodowy za danego pracownika;
  • ponownego przeliczenia dodatkowych składników wynagrodzenia, takich jak np. pensja za godziny nadliczbowe;
  • przeliczenia wypłaconego już wynagrodzenia urlopowego.

Ustalenie podwyżki z mocą wsteczną jest prawnie dopuszczalne, ponieważ działa na korzyść pracownika – zgodnie zaś z ogólnymi regulacjami prawa pracy wszystko, co nie zostało uregulowanie w przepisach prawa pracy, a działa na korzyść osób zatrudnionych, jest dopuszczalne do stosowania.

Przykład 1.

Marek jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pełny etat od 1 stycznia 2021 roku, natomiast jego pensja wynosi 3500 zł netto miesięcznie. Pracodawca podjął decyzję o jej podwyżce 15 listopada 2021 roku – strony zdecydowały się na podpisanie stosownego aneksu do zawartej wcześniej umowy. Przełożony ze względu na znaczne zasługi Marka dla firmy postanowił, że jego nowa pensja będzie wynosiła 4500 zł netto miesięcznie, przy czym nastąpi to z mocą wsteczną, tj. od 1 września 2021 roku. W tej sytuacji pracodawca musi wypłacić mu wyrównanie od 1 września 2021 roku aż do chwili obecnej. Nie ma jednak znaczenia, z jakich powodów podwyżka następuje w tym przypadku z mocą wsteczną – pracodawca nie musi uzasadniać swojego stanowiska w tym zakresie.  

Podwyżka z mocą wsteczną dla byłych pracowników

Pracodawcy mają możliwość przyznawania podwyżek z mocą wsteczną dla wszystkich zatrudnianych przez siebie osób. Taka sytuacja może wiązać się z tym, że po wprowadzonych zmianach część osób zrezygnuje z pracy w danej firmie. Byli pracownicy zachowują jednak prawo do żądania zapłaty wyrównania, choćby nie pracowali już w danym zakładzie pracy.

Przykład 2.

Pracodawca postanowił udzielić podwyżki wszystkim zatrudnionym przez siebie pracownikom – każdy z nich otrzyma 10% większą pensję niż ta, którą dotychczas otrzymywał. Zatrudniający przyznał podwyżkę 15 listopada 2021 roku z wyrównaniem od 1 lipca 2021 roku. Wypłata wyrównania nastąpiła 1 grudnia 2021 roku wraz z wynagrodzeniem za listopad 2021 roku. Kamil był pracownikiem tej firmy, rozwiązał swoją umowę i od 30 września 2021 roku nie jest już w niej zatrudniony. Mimo że mężczyzna nie jest już pracownikiem, to przysługuje mu prawo do wyrównania w związku z podwyżką, która została przyznana z mocą wsteczną.

Jak widać, podwyżka z mocą wsteczną uprawnia także byłych pracowników do tego, aby otrzymali oni stosowne wyrównanie swojej pensji. Podstawowym warunkiem jest tutaj jednak to, aby w dacie wyrównania pozostawali nadal w stosunku pracy (muszą być pracownikami, w chwili gdy podwyżka miała faktycznie miejsce).

Wyrok SN z 21 października 2003 roku (sygn. akt I PK 512/02)

Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym, o którego treści decydują obydwie strony, i to nawet wtedy, gdy pracodawca jest w myśl przepisów prawa uprawniony do jednostronnego działania, zmierzającego do zmiany postanowień umowy o pracę. Zasada ta dotyczy także zmian, które wydają się być korzystne dla pracownika, na przykład w razie podwyższenia wynagrodzenia. Teoretycznie każdy zatrudniony powinien być z podwyżki usatysfakcjonowany, jednakże w praktyce może okazać się, że jej wprowadzenie pozbawi pracownika jakiś dodatkowych świadczeń, które są należne w razie nieprzekroczenia ustalonego progu dochodowego. Dlatego także w tym przypadku strony powinny podpisać porozumienie (aneks do umowy), względnie pracodawca powinien wręczyć pracownikowi wypowiedzenie zmieniające (choć to rozwiązanie wydaje się być mało adekwatne do opisywanej sytuacji).

Uchwała SN z 27 lipca 1989 roku (sygn. akt III PZP 33/89)

Akt prawny podwyższający z mocą wsteczną stawki osobistego zaszeregowania pracowników ma zastosowanie również do pracownika, który w dacie wydania aktu prawnego nie był już zatrudniony, za okres jego pracy objęty podwyżką.

Podsumowanie

Przyznanie podwyżki z mocą wsteczną jest prawnie dopuszczalne i zależy od woli zatrudniającego. W praktyce wymaga jednak przeliczenia uprzednio wypłaconej pracownikowi pensji. Podwyżka z mocą wsteczną może być przyznana zarówno poprzez zawarcie stosownego aneksu do już istniejącej umowy o pracę, jak i wskutek podpisania nowej umowy. Taka podwyżka jest stosowana również względem byłych pracowników, pod warunkiem jednak, że w dacie rozpoczęcia obowiązywania nowej wysokości wynagrodzenia pozostawali oni w stosunku pracy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów