Podatnicy, aby prawidłowo rozliczać się z fiskusem, muszą sporządzać spis z natury. Spis z natury musi być przeprowadzony dokładnie i prawidłowo. Podatnicy zastanawiają się, czy mogą zlecić spis z natury innej firmie.
Jak spis z natury wpływa na wysokość dochodu?
Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT) u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących Podatkową księgę przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Przypomnijmy, że stosownie do § 26 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia Podatkowej księgi przychodów i rozchodów: podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
Podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia; spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a spis odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania (patrz § 24 ust. 1 ww. rozporządzenia).
Tym samym podatnik musi dokonywać spisów z natury, aby w sposób prawidłowy ustalić swój dochód.
Przykład 1.
Podatnik otrzymał w darowiźnie towary. Są one przez niego przeznaczone do dalszej sprzedaży. Czy w tym przypadku towary powinny być ujęte w spisie z natury?
Towary handlowe otrzymane w drodze darowizny w remanencie początkowym, a w remanencie końcowym niesprzedane oraz wartość tych remanentów na koniec roku podatkowego należy wpisać do podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Co ważne, podatnik ma obowiązek ujęcia ww. towarów w remanencie początkowym. Ich wartość wynikająca z wyceny nie będzie mogła być brana pod uwagę przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.
Reasumując, towary handlowe, otrzymane w ramach darowizny podatnik jest zobowiązany ująć w remanencie początkowym. Jednak wartość tych towarów nie może być brana pod uwagę przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych prowadzonej przez podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Zatem ich wartość nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.
Przykład 2.
Podatnik w styczniu rozpoczął działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza polegała na handlu cementem. W ciągu roku podatnik dokonał zakupu towarów handlowych na kwotę 500 000 zł. Sprzedaż towarów wyniosła 700 000 zł. Spis z natury na koniec roku wyniósł 70 000 zł. Jak wyliczyć dochód osiągnięty przez podatnika?
Przypomnijmy, że dochód obliczany jako:
D = P - K + (RK - RP)
gdzie: D – dochód, P – przychód, K – KUP, RK – remanent końcowy, k.p. – remanent początkowy.
Przy powyższych danych:
wartość remanentu początkowego: 0 zł,
wartość remanentu końcowego: 70 000 zł.
Podstawiając wartości liczbowe do wzoru, otrzymujemy:
D = 700 000 zł – 500 000 zł + (70 000 – 0) = 270 000 zł
Spis z natury zlecony podmiotowi zewnętrznemu
Kierownik jednostki, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości – z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury – zostaną powierzone innej osobie lub przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 11 ust. 2, za ich zgodą.
Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę lub przedsiębiorcę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu.
Tym samym to kierownik odpowiada za spis z natury i to on zgodnie z przepisami go przeprowadza.
Przykład 3.
Właściciel dużej firmy handlowej postanowił w tym roku zlecić przeprowadzenie spisu z natury zewnętrznej firmie. Na rynku jest bardzo dużo firm, które specjalizują się w dokonywaniu takich czynności. Właściciel uznał, że koszt zlecenia będzie niższy, niż gdyby spis mieli wykonać zatrudnieni pracownicy. Czy właściciel może zlecić dokonanie spisu firmie z zewnątrz?
Kierownik jednostki może zlecić inwentaryzację drogą spisu z natury podmiotowi zewnętrznemu. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów kierownik jednostki może zlecić przeprowadzenie inwentaryzacji zapasów drogą spisu z natury podmiotowi zewnętrznemu.
Co bardzo ważne, zlecenie spisu podmiotowi z zewnątrz nie zwalnia kierownika z odpowiedzialności za spis. W takim przypadku to kierownik jednostki powinien:
- powołać komisję inwentaryzacyjną,
- wyznaczyć przewodniczącego komisji,
- wydać zarządzenia w sprawie inwentaryzacji,
- powiadomić biegłego rewidenta o terminach inwentaryzacji (gdy sprawozdanie finansowe podlega badaniu),
- mieć nadzór nad przebiegiem spisu,
- stworzyć warunki do poprawnego przeprowadzenia i rozliczenia wyników spisu.
Kierownik jednostki (w tym przypadku jest to właściciel firmy) w umowie powinien szczegółowo określić wymagania w przedmiocie daty spisu, sposobu prezentacji wyników, dokumentowania spisu oraz odpowiedzialności podmiotu zewnętrznego.
Podsumowując, nie ma żadnych przeciwwskazań, aby spis z natury został zlecony podmiotowi z zewnątrz.
