Składki opłacane na ubezpieczenia społeczne

Podsumowanie ubezpieczeń społecznych

W Polsce można wyróżnić cztery rodzaje ubezpieczeń: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Istnieje również ubezpieczenie zdrowotne regulowane przez Ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej. Na każde z wymienionych ubezpieczeń opłacana jest osobna składka ubezpieczeniowa.

Ubezpieczenie osób prowadzących pozarolniczą działalność

Osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu licząc od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do daty zaprzestania jej wykonywania. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2, 45% podstawy wymiaru. Należy jednak pamiętać, aby terminowo opłacać składki na ubezpieczenie społeczne, bo w innym przypadku spowoduje to wyłączenie z ubezpieczenia chorobowego. Wyjątkiem jest okres zawieszenia działalności - wtedy przedsiębiorca nie płaci składek na ubezpieczenia. Zasady te dotyczą również osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Osobą współpracującą jest małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym, jeśli współpracują przy prowadzeniu działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Od 1 stycznia 2010 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 1317 zł, a minimalna podstawa składki wynosi 395, 10 zł. Kwota ta może zostać zmniejszona w przypadku gdy działalność została rozpoczęta i zakończona w trakcie miesiąca kalendarzowego lub gdy prowadzący działalność przez część miesiąca był niezdolny do pracy i spełnia warunki przyznania zasiłku chorobowego.

Jeżeli osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności, zadeklaruje kwotę 30% minimalnego wynagrodzenia na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ode tej samej podstawy będzie naliczać składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz chorobowe (jeżeli do niego przystąpi). Składkę za ubezpieczenie zdrowotne naliczamy na ogólnych zasadach. Nie może ona ulec zmniejszeniu, tak jak w przypadku ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. Osoba prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne opłaca w terminie do 10. dnia miesiąca za poprzedni miesiąc. W przypadku osób, które opłacają składki również za innych, powinna opłacić je w terminie do 15. dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni.

Ubezpieczenia osób, które rozpoczynają wykonywanie działalności gospodarczej

Osoba, która chce rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, składa wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej EDG -1. Na jego podstawie ZUS sporządza dokumenty: ZUS ZFA, ZUS ZBA, ZUS ZAA. Niezależnie od tego należy się zgłosić do ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych składając wniosek ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Dla osób, które dopiero zaczynają prowadzić działalność przysługuje ulga. Mogą one płacić składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru. Ulga ta obowiązuje przez okres dwóch lat. Są to składki preferencyjne. Mogą z nich skorzystać osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, wspólnicy spółki cywilnej, spółek jawnych, komandytowych i partnerskich, jednoosobowy wspólnik spółki z o. o., osoby wykonujące tzw. wolny zawód, np. adwokata, lekarza, twórcy i artyści. Jednocześnie podlegają oni ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowemu, zdrowotnemu i dobrowolnie chorobowemu.

Ubezpieczenia pracowników

Ubezpieczenia pracowników zależą od tego, na podstawie jakiej umowy są oni zatrudnieni. W przypadku osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy, podlegają oni wszystkim ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Pracodawca powinien zgłosić pracownika do ubezpieczeń w terminie do 7 dni od dnia nawiązania stosunku pracy.

Osoba zatrudniona na umowę zlecenie, która nie ma innego tytułu do ubezpieczeń podlega obowiązkowemu opłacaniu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne oraz dobrowolnie chorobowe. Wszyscy zleceniobiorcy, którzy podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, obowiązkowo podlegają też ubezpieczeniom wypadkowym. W przypadku ubezpieczenia chorobowego, zleceniobiorca może przystąpić do niego w każdym momencie i być nim objęty na bieżąco od dnia wskazanego na formularzu ZUS ZUA. Gdy zleceniobiorcą jest uczeń lub student, który nie ukończył 26 lat - nie podlegają oni ubezpieczeniom społecznym, ani zdrowotnym. Jeżeli zleceniobiorca ukończy 26 lat w czasie trwania umowy, to należy zgłosić go do ubezpieczeń w dniu jego 26 urodzin.

W przypadku zatrudnienia pracownika w ramach umowy o dzieło, nie ma on obowiązków ubezpieczeniowych.

Każda osoba, która jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, ma obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków swojej rodziny. Dany członek rodziny może być zgłoszony do ubezpieczenia tylko przez jedną osobę. Według przepisów można zgłosić następujących członków rodziny:

• dzieci do 18 lat i jeżeli kształcą się dalej to do 26 lat
• dzieci bez ograniczenia wieku jeżeli posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
• małżonka
• wstępnych pozostających z ubezpieczonym w jednym gospodarstwie domowym.

Ubezpieczenia społeczne rolników

Rolnicy podlegają ubezpieczeniom emerytalno-rentowym (w dużej części finansowanym prze dotacje z budżetu państwa), wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim. Ubezpieczeniom tym podlegają również małżonkowie i pracujący z rolnikami domownicy. Rolnik ma obowiązek zgłosić w ciągu 14 dni KRUS osoby, które podlegają ubezpieczeniu w jego gospodarstwie. Składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe wynoszą 10% emerytury podstawowej. Rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dodatkowo składki miesięczne w wysokości:

• 12% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar do 100 ha przeliczeniowych;
• 24% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych;
• 36% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,
• 48% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar powyżej 300 ha przeliczeniowych.