Przedmiotem opodatkowania akcyzą są m.in. samochody osobowe. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, w jakich sytuacjach obowiązuje akcyza od nabycia samochodów.
Akcyza od nabycia samochodów a nabycie wewnątrzwspólnotowe
Katalog czynności, których wykonanie podlega opodatkowaniu akcyzą, został określony w art. 100 ustawy o podatku akcyzowym. W przepisie tym wskazano, że w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Ustawa o podatku akcyzowym zawiera legalną definicję zarówno pojęcia wewnątrzwspólnotowego nabycia, jak i pojęcia samochodu osobowego.
Nabycie wewnątrzwspólnotowe to przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju. Podkreślenia wymaga, że będzie to każda forma przemieszczenia, w tym również czynność o charakterze faktycznym.
Natomiast samochody osobowe to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Klasyfikacja pojazdu do kategorii samochodów osobowych z pozycji 8703 musi być poprzedzona ustaleniami świadczącymi o tym, że główną funkcją użytkową samochodu jest przewóz osób. Muszą o tym świadczyć cechy konstrukcyjne, wyposażenie pojazdu i ogólny wygląd. Dopiero na podstawie zasadniczego przeznaczenia pojazdu należy dokonać właściwej klasyfikacji taryfowej do odpowiedniej pozycji CN i kategoryzacji do samochodów osobowych w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym.
Pamiętajmy też, że podatek akcyzowy jest podatkiem jednofazowym, czego wyrazem jest treść art. 100 ust. 3 ww. ustawy. Brzmienie tego przepisu wskazuje, że jeżeli w stosunku do samochodu osobowego powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności podlegającej opodatkowaniu, to nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu, jeżeli kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości.
Równocześnie warto też zaznaczyć, że zgodnie z art. 100 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również nabycie lub posiadanie samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.
Przykład 1.
Przedmiotem opodatkowania akcyzą jest wewnątrzwspólnotowe nabycie pojazdu. Czy posiadanie samochodu osobowego stanowi podstawę do naliczenia akcyzy?
Jeżeli jednak organ podatkowy nie może ustalić, kto dokonał tej czynności, to obowiązek zapłaty akcyzy może zostać przeniesiony na aktualnego posiadacza samochodu osobowego, nawet jeżeli nie był on podmiotem, który sprowadził do kraju samochód osobowy z zagranicy.
Obowiązek podatkowy w przypadku nabycia samochodów osobowych
Jak możemy przeczytać w art. 101 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem:
- przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju – jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju;
Osoba z Polski kupiła w Niemczech samochód osobowy 30 marca. 10 kwietnia sprowadziła ona pojazd do Polski. Obowiązek podatkowy powstaje 10 kwietnia. - nabycia prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel – jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju;
10 kwietnia samochód został sprowadzony z Niemiec do Polski. Osoba z Polski zawarła umowę zakupu pojazdu 30 kwietnia. Obowiązek podatkowy powstaje 30 kwietnia. - złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym – jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.
Podatnikiem podatku akcyzowego jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego.
W przypadku gdy samochód osobowy stanowi przedmiot współwłasności, za podatników uznaje się wszystkich współwłaścicieli, nawet gdy czynności podlegających opodatkowaniu dokonał jeden ze współwłaścicieli. Współwłaściciele ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe.
Podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany, po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację uproszczoną, według ustalonego wzoru AKC-U/S, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą składać deklaracje w postaci papierowej.
W przypadku gdy samochód osobowy stanowi przedmiot współwłasności, jeden ze współwłaścicieli składa deklarację uproszczoną, obejmującą całkowitą kwotę akcyzy do zapłaty oraz złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania oświadczenie zawarte w tej deklaracji o następującej treści: „Świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia oświadczam, że zostałem upoważniony przez pozostałych współwłaścicieli do złożenia tej deklaracji”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu uprawnionego do odebrania oświadczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Natomiast zgodnie z art. 106 ust. 3 ustawy należną akcyzę trzeba zapłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Przykład 2.
Ojciec wraz z synem zakupili na współwłasność w Niemczech samochód osobowy. Samochód został przetransportowany do Polski 1 czerwca. W ciągu 14 dni od tego dnia syn złożył deklarację uproszczoną AKC-U/S. 18 czerwca syn dokonał rejestracji pojazdu w kraju. Kiedy należy opłacić akcyzę z tytułu zakupu samochodu z zagranicy na współwłasność?
W konsekwencji, chociaż termin płatności akcyzy to zasadniczo 30 dni, to jednak z uwagi na wcześniejszą rejestrację w kraju należy dokonać zapłaty akcyzy 18 czerwca. W przypadku współwłasności akcyza ma charakter zobowiązania solidarnego, zatem syn może opłacić całość podatku.
Reasumując powyższe, możemy zatem wskazać, że konieczność odprowadzenia podatku akcyzowego powstaje w zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, czyli przemieszczenia pojazdu z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju.
