Portale społecznościowe cieszą się coraz większą popularnością. W czasie bardzo dynamicznego rozwoju społeczeństwa informacyjnego prawa autorskie pozostają daleko w tyle, dlatego też wyzwaniem jest przełożenie niemających odzwierciedlenia w rzeczywistości przepisów na życie codzienne. W niniejszym artykule postaramy się zmierzyć z tym zadaniem!
Dynamiczny rozwój portali społecznościowych a prawa autorskie
Jak zostało już wspomniane, przepisy prawa w przedmiocie praw autorskich nie nadążają za rozwojem techniki oraz popularnością sprzedaży w internecie, w tym również za portalami społecznościowymi. Okazuje się, że powstanie tych ostatnich wprowadziło niemałe zamieszanie w kwestii ochrony praw autorskich, a to za sprawą możliwości błyskawicznego rozpowszechniania utworów twórców poprzez dalsze ich udostępnianie przez użytkowników portalu.
Kiedy ma miejsce naruszenie praw autorskich?
Możliwość udostępniania treści na portalach społecznościowych skutkuje zwielokrotnionym prawdopodobieństwem naruszenia praw autorskich, o ile oczywiście upubliczniona zawartość podlega ochronie prawnej.
| Uwaga! Zgodnie z art. 1 ustawy Prawo autorskie “Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).” |
Co ważne, udostępnienie zdjęcia z internetowej galerii np. jednego z aktorów, poprzez skopiowanie i rozpowszechnienie go we własnym zbiorze zdjęć może uruchomić sankcje płynące z art. 116 ustawy Prawo autorskie.
| Art. 116 ust. 1 ustawy Prawo autorskie “Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.” |
Prawa autorskie a dozwolony użytek prywatny
Korzystanie z portali społecznościowych może być bezpieczne, dzięki instytucji dozwolonego użytku prywatnego. Zgodnie z tą zasadą w pewnym ograniczonym zakresie użytkownicy portalu mogą rozpowszechniać utwory podlegające ochronie, nawet bez zgody autora treści (utworu).
| Art. 23 ust. 1 ustawy Prawo autorskie [dozwolony użytek] “Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym. 2. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.” |
Bardzo ważny jest fakt, iż wspomniany dozwolony użytek dotyczy wyłącznie tych utworów, które zostały udostępnione publicznie, czyli przykładowo w internecie, za zgodą samego autora. Dalsze rozpowszechnianie treści nie może mieć jednak charakteru publicznego. W praktyce samo udostępnienie utworu tylko najbliższym znajomym może nosić znamiona legalnego dozwolonego użytku.
Prawa autorskie w internecie - warto poznać regulamin
Portale społecznościowe posiadają zazwyczaj regulaminy. Są one zbiorem postanowień, w których zawarto również klauzulę domniemania legalności treści, które będą zamieszczane przez użytkownika. Oznacza to, że użytkownik, który dokona rejestracji w danym portalu społecznościowym, powinien zamieszczać treści, które nie naruszają praw osób trzecich.
Przykładowo zamieszczenie utworu muzycznego, który został skomponowany przez inną osobę, wymaga zezwolenia autora. Zgoda taka może przybrać formę licencji, która wyznacza zakres prawa do korzystania z utworu. Zapisy licencyjne czasami zawierają serwisy, z których utwór został poprzednio pobrany. Problem tkwi w tym, czy dany utwór po zapisaniu na dysku komputera można dalej publikować, czyli czy licencja obejmuje jego dalsze upublicznianie.
Co więcej, użytkownik, który rejestruje się w portalu społecznościowym, udziela mu również licencji. W związku z tym operator nabywa szereg uprawnień do treści zamieszczanych na profilu użytkownika. Ponadto może on udzielać sublicencji innym użytkownikom.
Zagadnienie uzyskania praw autorskich do korzystania z utworów nie dotyczy okoliczności, w których użytkownicy zamieszczają utwory stworzone przez siebie - np. filmy, grafiki czy zdjęcia. W takim wypadku przysługują im tzw. prawa pierwotne.
Jeszcze inaczej wygląda sytuacja praw autorskich, kiedy użytkownik korzysta z utworów na zasadzie licencji GNU GPL (licencja wolnego i otwartego oprogramowania, która ma także zastosowanie m.in. do grafik oraz utworów muzycznych). Wiąże się ona z możliwością dowolnego kopiowania oraz rozpowszechniania wszystkich materiałów.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
| Ważne! W sytuacji gdy zamieszczane w portalu społecznościowym treści pochodzą z innych stron internetowych albo od innych osób, już w fazie pozyskiwania należy zapoznać się z regułami dostępu oraz rozpowszechniania tych treści. Stosowne zapisy można odnaleźć m.in. w regulaminach stron internetowych. |
Prawa autorskie w Polsce wymagają dopracowania w zakresie stosowania ich w internecie. Dynamicznie rozwijające się portale społecznościowe wymuszają rychłą zmianę w ustawie Prawo autorskie. Do tego czasu wszyscy internauci powinni mieć na uwadze, że prawo obejmuje ich również w wirtualnej rzeczywistości i przez wzgląd na to warto poświęcić chwilę uwagi na to, co i kiedy zamieszcza się w sieci. Dzięki temu można uniknąć przykrych konsekwencji w przyszłości.
Polecamy:
