Jak rozliczyć umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich zawartą z zagranicznym przedsiębiorcą?

Przenoszenie praw autorskich do utworu może odbywać się w zakresie funkcjonowania wielu różnych stosunków prawnych. Jednym z typowych przypadków jest zawieranie umowy o dzieło, w której ramach znajdują się zapisy dotyczące przeniesienia praw autorskich do takiego dzieła (utworu). W niniejszym artykule zastanowimy się, jak rozliczyć umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich zawartą z zagranicznym przedsiębiorcą?

Umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich na gruncie podatku PIT

Rozpatrując przedstawiony problem, możemy w pierwszej kolejności wskazać, że ustawa PIT jako odrębne źródła przychodu wymienia:

• działalność wykonywaną osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy), w której zakresie mieści się przychód z tytułu umowy o dzieło;

• przychód z praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy), w których ramach wyróżnia się przychody z odpłatnego zbycia praw autorskich.

Jak bowiem podaje art. 18 ustawy PIT, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów. 

Owymi odrębnymi przepisami jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, gdzie w art. 17 możemy przeczytać, że twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Jak zatem widać, twórca ma pełne prawo do odpłatnego zbycia praw autorskich do utworu na rzecz innych podmiotów.

Przychody z praw majątkowych w zakresie rozporządzania prawami autorskimi występują wówczas, gdy spełnione są dwie przesłanki. Po pierwsze – konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych (autorskich) w postaci konkretnego utworu. Po drugie zaś – osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich. 

Taka klasyfikacja jest korzystna dla podatnika, ponieważ w przypadku rozporządzania prawami autorskimi ma on prawo do zastosowania kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przychodu. 

Pamiętajmy, że aby było możliwe zastosowanie 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów, warunkiem koniecznym jest, aby osoba wykonująca czynności wynikające z umowy o dzieło stworzyła utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czyli aby wynik jej działań nosił cechy indywidualnej twórczości oraz osoba ta dokonała rozporządzenia prawami albo skorzystała ze swoich praw. 

Ponadto dla zastosowania takich podwyższonych kosztów kluczowe jest określenie w umowie wynagrodzenia za rozporządzenie prawami autorskim, a więc za przeniesienie praw do konkretnego stworzonego utworu.

Umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich w świetle regulacji międzynarodowych

Dokonane ustalenia w zakresie źródła przychodu mają swoje konsekwencje w ramach międzynarodowego prawa podatkowego.

Trzeba bowiem podkreślić, że jeżeli umowa jest zawierana z podmiotem zagranicznym, w grę wchodzą odpowiednie przepisy właściwej umowy międzynarodowej. Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania opierają się na Modelowej Konwencji OECD. 

W umowach zawartych przez Polskę figurują przepisy dotyczące reguł opodatkowania należności licencyjnych. Jednakże zgodnie z Komentarzem do Konwencji OECD, jeżeli wypłata wynagrodzenia jest dokonana w zamian za przeniesienie pełnego prawa własności, to nie jest ona uważana za wynagrodzenie za użytkowanie lub za prawo użytkowania tego mienia i tym samym nie może być uznana za należność licencyjną. 

W takiej sytuacji należy kierować się normą zawartą w art. 13 ust. 5 Modelowej Konwencji OECD wskazującą, że zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku niewymienionego w poprzednich ustępach podlegają opodatkowaniu tylko w tym umawiającym się państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania.

Biorąc pod uwagę treść powyższego przepisu, uzyskany przychód z tytułu przeniesienia prawa autorskiego w zakresie zawartej z podmiotem zagranicznym umowy o dzieło będzie opodatkowany wyłącznie w kraju, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania. 

Przykład 1.

Osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Polsce podpisała umowę o wykonanie dzieła z przeniesieniem praw autorskich na rzecz podmiotu z Francji. W takim przypadku uzyskany przychód będzie podlegał opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Podkreślmy, że w tej sytuacji nie znajdzie zastosowania metoda unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ dochód jest opodatkowany wyłącznie w jednym kraju, tj. w kraju miejsca zamieszkania osoby wykonującej dzieło.

Jak rozliczyć umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich?

W przypadku przychodów z praw autorskich, uzyskiwanych zarówno od polskiego, jak i zagranicznego zleceniodawcy, nie powstaje obowiązek zapłaty miesięcznych zaliczek na podatek. To zatem powoduje, że całość uzyskanego dochodu będzie rozliczania dopiero w zeznaniu rocznym składanym od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Do opodatkowania zastosowanie znajdzie skala podatkowa określona w art. 27 ust. 1 ustawy PIT, a więc będzie obowiązywała 17-procentowa stawka, a jeżeli podstawa opodatkowania przekroczy w ciągu roku 85 528 zł, to stawka podatku wzrośnie do 32%. 

Przypomnijmy, że opodatkowaniu podlega dochód będący różnicą pomiędzy przychodem a kosztem podatkowym. Jak już wskazaliśmy, podatnik może skorzystać z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów, przy czym w tym zakresie obowiązuje kilka ograniczeń.

Po pierwsze łączne koszty nie mogą w tym przypadku przekroczyć kwoty 85 528 zł, chyba że podatnik jest w stanie udowodnić poniesienie wyższych kosztów.

Po drugie 50-procentowe koszty mają zastosowanie wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

1. działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

2. działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;

3. produkcji audialnej i audiowizualnej;

4. działalności publicystycznej;

5. działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;

6. działalności konserwatorskiej;

7. prawa zależnego do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;

8. działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Przechodząc zatem do podsumowania, możemy wskazać, że osoby fizyczne mieszkające w Polsce będą rozliczały zagraniczne umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich tylko przed polskim fiskusem. Co ważne, istnieje w tym zakresie możliwość skorzystania z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu, o ile są spełnione warunki określone w ustawie.