Podatek od źródła, ogólnie rzecz biorąc, obejmuje wypłaty na rzecz zagranicznego kontrahenta z tytułu świadczenia na rzecz polskiego podatnika niektórych rodzajów usług. Odkąd podatek u źródła pojawił się w polskim systemie podatkowym, jest wiele problemów z momentem jego identyfikacji, prawidłowym opodatkowaniem czy zastosowaniem właściwej stawki. Jednym z problemów podatników podatku dochodowego od osób prawnych jest to, które konkretnie zapłaty należności podlegają obowiązkowi pobrania podatku u źródła, a które nie. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są wątpliwości, co należy wliczyć w limit WHT.
Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych zobowiązani w Polsce do pobrania podatku u źródła
Jak mówi art. 26 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat niektórych należności, są obowiązane jako płatnicy pobierać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy (podatek u źródła) od tych wypłat, z uwzględnieniem przewidzianych odliczeń.
Polscy podatnicy (osoby prawne) posiadający siedzibę, zarząd na terytorium RP podlegają nieograniczonemu obowiązkowi opodatkowania swoich dochodów w Polsce. W przypadku gdy osoba prawna nie posiada siedziby, zarządu na terytorium RP – podlega ograniczonemu obowiązkowi opodatkowania w Polsce, tzn. jest zobligowana opodatkować dochody osiągane na terytorium RP w Polsce według polskiego prawa podatkowego.
Dla zastosowania właściwej stawki podatku u źródła wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobrania podatku zgodnie z taką umową podatnik niebędący polskim rezydentem podatkowym ma obowiązek udokumentować miejsce swojej siedziby dla celów podatkowych – przedłożyć polskiemu podatnikowi certyfikat rezydencji, a jeżeli go nie posiada, zawnioskować o niego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
Natomiast polski podatnik pobierający lub niepobierający podatek u źródła musi uzyskać tę dokumentację od podatnika niebędącego polskim rezydentem podatkowym dla celu zastosowania właściwej stawki podatku bądź zwolnienia z podatku.
Certyfikat rezydencji to zaświadczenie potwierdzające kraj UE, w którym zagraniczny podatnik niebędący polskim rezydentem podatkowym, a osiągającym w Polsce dochody podlega nieograniczonemu obowiązkowi opodatkowania wszystkich osiąganych dochodów.
Certyfikat rezydencji stwierdza, który kraj UE jest miejscem siedziby podatnika dla celów, w tym wypadku podatku dochodowego od osób prawnych CIT. Certyfikat rezydencji wyda właściwy organ administracji podatkowej kraju UE miejsca siedziby podatnika.
Weryfikując warunki zastosowania stawki podatku u źródła, zwolnienia z tegoż podatku lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik musi dochować należytej staranności, tzn. uwzględnić charakter, skalę działalności przez siebie prowadzonej oraz powiązania z zagranicznym podatnikiem.
Trzeba zaznaczyć, że stawkę podatku u źródła, zwolnienie lub zaniechanie poboru podatku zarówno polski rezydent podatkowy, jak i polski nierezydent podatkowy stosuje z certyfikatem rezydencji oraz z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Obowiązek przedłożenia certyfikatu rezydencji podatkowej
W niektórych okolicznościach zagraniczny podatnik jest wręcz zobligowany do przedłożenia niektórym organom administracji skarbowej swojego certyfikatu rezydencji. Sytuacjami tymi są m.in.:
- złożenie zeznań rocznych w państwie, w którym osoba prawna podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
- zwrot nadpłaty podatku dochodowego od osób prawnych,
- rozłożenie zobowiązania lub zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych na raty,
- odroczenie terminu płatności podatku dochodowego od osób prawnych,
- przeniesienie siedziby firmy (składników majątku),
- wystąpienie innych okoliczności.
Dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem u źródła a limit WHT
Zagraniczne osoby prawne o ograniczonym obowiązku opodatkowania swoich dochodów osiąganych w Polsce, które nie posiadają w Polsce siedziby ani zarządu, opodatkowują na terytorium RP jedynie dochody, które osiągają na terenie Polski.
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy RP a innym krajem (UE) ustala opodatkowanie podatkiem u źródła dochodów na terytorium RP osiąganych przez polskiego nierezydenta podatkowego.
Umowa ta zawiera uregulowania odnoszące się do:
- rodzaju dochodów podlegających opodatkowaniu,
- stawek podatku u źródła,
- możliwości zastosowania zwolnień od podatku u źródła,
- możliwości zaniechania poboru podatku u źródła,
- opodatkowania dochodów wyłącznie w jednym bądź wyłącznie w drugim kraju,
- zastosowania proporcji opodatkowania dochodów w jednym i w drugim kraju.
Limit WHT 2 000 000 zł – czego dotyczy?
Na mocy art. 26 ust. 2e ustawy o CIT, jeśli łączna kwota należności wypłacanych z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT na rzecz podmiotu powiązanego przekroczyła w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwotę 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika – wówczas polski płatnik zobowiązany do poboru podatku u źródła pobiera ten podatek w dniu dokonania wypłaty należności na rzecz zagranicznego kontrahenta według stawki podatku określonej w art. 21 ust. 1 pkt 1 lub art. 22 ust. 1 od nadwyżki ponad kwotę 2 000 000 zł.
Należności wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT są opodatkowane stawką 20% i są to należności z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how).
Należności wymienione w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT są opodatkowane stawką 19% od uzyskanego przychodu (dochodu) i są to przychody z dywidend oraz inne przychody (dochody) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium RP.
Z kolei podmioty powiązane to:
- podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
- podmioty, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot bądź małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
- spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub
- spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub
- spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub
- podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Polski płatnik (osoba prawna), jeżeli ma do zapłaty ww. należności na rzecz zagranicznego kontrahenta, musi najpierw pobrać podatek u źródła od nadwyżki ponad kwotę 2 000 000 zł w dniu dokonania wypłaty należności na rzecz zagranicznego kontrahenta, jeżeli:
- zagraniczny kontrahent jest podmiotem powiązanym,
- wypłacone należności stanowią należności wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT,
- ww. wypłacone należności stanowią należności na rzecz tego jednego zagranicznego podmiotu powiązanego,
- ww. należności przekroczyły w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwotę 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika.
Polski płatnik zobowiązany do pobrania podatku u źródła pobiera ten podatek:
- z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e,
- bez możliwości niepobrania podatku na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także bez uwzględniania zwolnień lub stawek wynikających z przepisów szczególnych bądź umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zatem do limitu WHT 2 000 000 zł należy wliczać jedynie ww. rodzaje przychodów.
Pozostałych wcześniej wymienionych rodzajów przychodów nie należy wliczać do powyższego limitu.
Które wypłaty należności wyłączono z obowiązku poboru podatku ponad limit WHT 2 000 000 zł?
W tym miejscu należałoby przytoczyć § 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2018 roku w sprawie wyłączenia lub ograniczenia stosowania art. 26 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z § 2 ww. rozporządzenia wyłącza się obowiązek pobrania podatku u źródła z tytułu wypłaty należności z art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT od nadwyżki należności ponad 2 000 000 zł na rzecz powiązanego kontrahenta zagranicznego w przypadku wypłat należności z tytułów przedstawionych w poniższej tabeli.
Warto podkreślić, że w aktualnym stanie prawnym zwolnienie obowiązuje bezterminowo.
Obowiązująca opinia właściwego organu podatkowego o stosowaniu preferencji
Zgodnie z art. 26b ust. 1 ustawy o CIT organ podatkowy na wniosek złożony przez podatnika, płatnika lub podmiot dokonujący wypłaty należności z art. 21 ust. 1 pkt 1 bądź art. 22 ust. 1 ustawy o CIT za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze wydaje opinię:
- o możliwości zastosowania przez płatnika zwolnienia z poboru podatku u źródła, lub
- stosowaniu stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, lub
- niepobraniu podatku zgodnie z taką umową (opinia o stosowaniu preferencji), jeżeli we wniosku o wydanie opinii zostało wykazane spełnienie warunków określonych w art. 21 ust. 3-9 lub w art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT albo warunków zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Na mocy art. 26 ust. 2g ustawy o CIT w przypadku gdy łączna kwota należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT (jak wyżej wspomniano, są to należności z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, (know-how) oraz z dywidend i innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium RP) wypłacona podatnikowi w obowiązującym u płatnika roku podatkowym przekracza kwotę 2 000 000 zł – osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami mogą:
- nie pobrać podatku u źródła na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania,
- zastosować stawkę wynikającą z takiej umowy,
- zastosować zwolnienie z podatku u źródła.
Zwolnienia te, o których mowa w art. 21 ust. 3 lub art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, podatnik może zastosować na podstawie obowiązującej opinii o stosowaniu preferencji.
Zatem nawet jeśli polski podatnik – płatnik podatku u źródła wypłaca należności z ww. tytułów na rzecz zagranicznej osoby prawnej i przekroczy limit 2 000 000 zł odnośnie do tych należności, ale złożył wniosek i otrzymał od organu podatkowego opinię o możliwości stosowania preferencji do tych wypłat, wówczas może zastosować niższą stawkę, zwolnienie lub niepobranie podatku u źródła.
Wypłacane należności na rzecz polskich nierezydentów podatkowych objęte opiniami o stosowaniu preferencji przez polskiego płatnika nie będą wówczas brane pod uwagę limitu 2 000 000 zł.
Na koniec należałoby dodać, że opinia o stosowaniu preferencji ma swoją określoną z góry ważność, tzn. wygasa:
- z upływem 36 miesięcy od dnia jej wydania,
- ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynęło 14 dni od dnia, w którym podatnik dowiedział się o zmianach okoliczności mających wpływ na spełnienie warunków korzystania ze zwolnienia z art. 21 ust. 3-3c lub art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT, jeżeli zgodnie on poinformował organ podatkowy o istotnej zmianie okoliczności,
- z dniem, w którym podatnik, którego dotyczy ta opinia, przestał spełniać warunki określone w art. 21 ust. 3-3c lub art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT albo warunki zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jeżeli wnioskodawca nie poinformował o tym organu podatkowego.