0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Nadgodziny w pigułce z praktycznymi przykładami - część 2

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy czas pracy pracownika co do zasady powinien wynosić 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym. Jak w związku z powyższym należy nazwać przypadek, w którym pracownik pracuje ponad wyżej wymienione limity? W takiej sytuacji dochodzi u pracownika do wypracowania godzin nadliczbowych. Na rozliczenia nadgodzin mają wpływ w głównej mierze systemy czasu pracy. W drugim artykule z cyklu „Nadgodziny w pigułce z praktycznymi przykładami” przedstawiamy praktyczne zagadnienia dotyczące rozliczania godzin nadliczbowych osób objętych podstawowym systemem czasu pracy.

Nadgodziny dobowe i średniotygodniowe

W pierwszym artykule z cyklu przybliżone zostały zagadnienia teoretyczne związane z wyliczaniem nadgodzin oraz wynagrodzenia za nie, warto natomiast przypomnieć, że:

  • nadgodziny dobowe – to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy wynikające z obowiązującego pracownika systemu czasu pracy. W przypadku podstawowego systemu czasu pracy nadgodziny dobowe wystąpią po przekroczeniu 8-godzinnej normy dobowej czasu pracy;
  • nadgodziny średniotygodniowe – to praca powyżej przeciętnie 40 godzin w tygodniu w okresie rozliczeniowym dla większości pracowników.

Rozliczenie nadgodzin średniotygodniowych możliwe jest dopiero po zamknięciu okresu rozliczeniowego.

Zanim przejdzie się do analizy praktycznych przykładów należy w pierwszej kolejności poznać sposoby na wyliczanie nadgodzin dobowych i średniotygodniowych.

Nadgodziny dobowe określić jest stosunkowo łatwo – będą nimi wszystkie godziny z danej doby wypracowane ponad przyjętą normę, czyli zazwyczaj 8 godzin (przy podstawowym systemie czasu pracy).

Natomiast zgodnie ze stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy nadgodziny z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej wystąpią już po przekroczeniu wymiaru czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego ustalonego zgodnie z normą, choćby w rzeczywistości nie doszło do pracy ponad 40 godzin tygodniowo.

Metodologia ustalenia nadgodzin średniotygodniowych:

  1. czas faktycznie przepracowany w danym okresie rozliczeniowym – wymiar czasu pracy dla danego okresu – liczba godzin nadliczbowych wynikających z przekroczenia norm dobowych;
  2. dodatnia wartość z pkt 1) stanowić będzie godziny nadliczbowe przekraczające normę średniotygodniową.

Podstawowy system czasu pracy

Wspomniane limity czasu pracy odnoszą się właśnie do podstawowego systemu czasu pracy, który jest swego rodzaju bazą i odnośnikiem dla innych systemów czasu pracy występujących w przepisach Kodeksu pracy.

Podstawowy system czasu pracy jest jednocześnie najprostszym z dostępnych do zastosowania, jest to tzw. praca w godzinach 8.00–16.00.

Cechą charakterystyczną dla tego systemu czasu pracy jest zasada 8-godzinnego dnia pracy. Odmienność innych systemów czasu pracy bazuje zazwyczaj na umożliwieniu odstępstw od tej zasady i określeniu wydłużenia norm dobowych. W podstawowym systemie czasu pracy nie powinno dochodzić do przypadków, w których praca w poszczególnych dniach będzie wynosiła więcej niż 8 godzin, przy jednoczesnym skróceniu czasu pracy w innych dniach pracy. Przekroczenie ww. limitu stanowić będzie pracę w nadgodzinach.

Przy podstawowym systemie czasu pracy tygodniowa norma czasu pracy nie ma charakteru sztywnego, co związane jest ściśle z zasadą przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Dzięki temu zarówno pracodawca, jak i jego pracownicy mogą pozwolić sobie na pewną dozę swobody w planowaniu pracy.

Zagadnienie dotyczące rozliczania nadgodzin w podstawowym systemie czasu pracy najlepiej zobrazować na praktycznych przykładach.

Przykład 1.

Pracownik w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym pracował 6 godzin w wolną sobotę 24 czerwca 2023 roku i za pracę tę nie otrzymał dnia wolnego.

174 godziny przepracowane – 168 godzin planowane (wymiar czasu pracy czerwiec 2023 roku) – 0 nadgodzin dobowych = 6 godzin nadgodzin średniotygodniowych

Wynagrodzenie za nadgodziny średniotygodniowe = wynagrodzenie zasadnicze + dodatek za nadgodziny w wysokości 100%.

Przykład 2.

Pracownik w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym pracował dodatkowo:

  • 2 godziny ponad standard 22 czerwca 2023 roku;
  • 8 godzin w wolną od pracy niedzielę.

Powstałe nadgodziny nie zostały zrekompensowane czasem wolnym.

Liczba nadgodzin dobowych: 2 godziny

Liczba nadgodzin średniotygodniowych:

178 godzin przepracowane – 168 godzin planowane (wymiar czasu pracy czerwiec 2023 roku) – 2 nadgodziny dobowe = 8 godzin

  1. Wynagrodzenie za nadgodziny dobowe = wynagrodzenie zasadnicze + dodatek za nadgodziny w wysokości 50%

  1. Wynagrodzenie za nadgodziny średniotygodniowe = wynagrodzenie zasadnicze + dodatek za nadgodziny w wysokości 100%

Przykład 3.

Dla pracownika został przygotowany grafik pracy, wedle którego omawiana osoba miała przepracować w marcu 2023 roku 184 godziny zgodnie z obowiązującym go system czasu pracy i normą czasu pracy. Jednak ze względu na niezaplanowane, specjalne zapotrzebowanie pracodawcy pracownik wypracował dodatkowe godziny nadliczbowe.

Termin

Dzień

Liczba godzin zaplanowanej pracy

Godziny przepracowane

01.03

środa

8.00

8.00

02.03

czwartek

8.00

8.00

03.03

piątek

8.00

10.00

04.03

sobota

05.03

niedziela

06.03

poniedziałek 

8.00

8.00

07.03

wtorek

8.00

8.00

08.03

środa

8.00

8.00

09.03

czwartek

8.00

8.00

10.03

piątek

8.00

10.00

11.03

sobota

12.03

niedziela

13.03

poniedziałek 

8.00

10.00

14.03

wtorek

8.00

10.00

15.03

środa

8.00

6.00

16.03

czwartek

8.00

8.00

17.03

piątek

8.00

8.00

18.03

sobota

8.00

19.03

niedziela

20.03

poniedziałek 

8.00

8.00

21.03

wtorek

8.00

8.00

22.03

środa

8.00

0.00

23.03

czwartek

8.00

8.00

24.03

piątek

8.00

8.00

25.03

sobota

26.03

niedziela

9.00

27.03

poniedziałek 

8.00

8.00

28.03

wtorek

8.00

8.00

29.03

środa

8.00

8.00

30.03

czwartek

8.00

8.00

31.03

piątek

8.00

8.00

SUMA

184 h

199 h

Nadgodziny z 3 marca zostały odebrane przez pracownika na jego prośbę 17 marca. Nadgodziny wypracowane w dniu wolnym od pracy 18 marca zostały odebrane na wniosek pracownika 22 marca.

Liczba nadgodzin dobowych: 7 godzin

Liczba nadgodzin średniotygodniowych:

199 godzin przepracowane – 184 godziny planowane (wymiar czasu pracy marzec 2023 roku) – 7 nadgodzin dobowych = 8 godzin

  1. Wynagrodzenie za nadgodziny dobowe = wynagrodzenie zasadnicze + dodatek za nadgodziny w wysokości 50%
  2. Wynagrodzenie za nadgodziny średniotygodniowe = wynagrodzenie zasadnicze + dodatek za nadgodziny w wysokości 100%

W kolejnym artykule z cyklu o nadgodzinach wyjaśnione zostało, czym są nadgodziny dobowe i średniotygodniowe oraz jaka jest metodologia ich ustalania zgodna z opinią PIP. Zaprezentowane zostało również na praktycznych przykładach, w jaki sposób określa się nadgodziny pracownicze przy podstawowym systemie czasu pracy. W kolejnej części znajdziecie jeszcze więcej praktycznych przykładów z zakresu obliczania nadgodzin – tym razem w kontekście równoważnego systemu czasu pracy!

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów