Usługi pocztowe podlegają stopniowej liberalizacji, co przyczynia się do wzrostu konkurencji między operatorami świadczącymi tego typu usługi. Dla przeciętnego Kowalskiego sytuacja taka ma wiele zalet (m.in. obniżenie cen), jak również i wad. Okazuje się, że działalność gospodarczą w tym zakresie podejmują często podmioty, których doświadczenie w branży może odbiegać od pożądanego standardu. Wskutek tego zdarzają się sytuacje, kiedy to świadczone usługi pocztowe nie spełniają oczekiwań konsumenta. Przykładem takich zdarzeń może być zgubiony list, czy też dostarczenie uszkodzonej lub otwartej paczki. Jak wygląda odpowiedzialność operatorów pocztowych? Sprawdźmy.
Usługi pocztowe - podstawa prawna
Jeżeli operator nie wywiąże się należycie z umowy, podlega odpowiedzialności wynikającej z rozdziału 8 ustawy Prawo pocztowe. Wskazany przepis odsyła do postanowień zawartych w Kodeksie cywilnym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Odpowiedzialność operatorów pocztowych za przesyłkę
Operator ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowo wykonane usługi pocztowe. Ustawodawca umożliwił osobom poszkodowanym żądanie odpowiedniej kwoty za poniesioną szkodę, która powstała wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (braku albo niewłaściwego doręczenia przesyłki).
Operator pocztowy za realizację usługi pocztowej ponosi odpowiedzialność kontraktową. Co to oznacza? W praktyce wiąże się to z objęciem - w ramach naprawiania szkody - strat, jakie poniósł konsument oraz zwrotu utraconych korzyści, jakie mógł osiągnąć, gdyby mu takiej szkody nie wyrządzono. Odpowiedzialność operatora kształtuje się zatem w sposób pełny.
| Ważne! Powyższa zasada nie ma zastosowania do operatorów publicznych, którzy świadczą m.in. usługi powszechne. |
Usługi pocztowe operatora publicznego - jakie odszkodowanie?
W przypadku klasycznego wysłania przesyłki z potwierdzeniem nadania oraz odbioru udowodnienie szkody oraz wykazanie związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem publicznego operatora pocztowego a powstałym uszczerbkiem po stronie klienta nie powinno być trudne. Kwotę odszkodowania w takim wypadku ograniczają przepisy prawa.
Zgodnie z art. 58 Prawa pocztowego, w wyniku niewykonania albo nienależytego wykonania powszechnych usług pocztowych, niezadowolony klient może żądać odszkodowania:
- za utratę paczki pocztowej - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż dziesięciokrotność opłaty pobranej za jej nadanie;
- za utratę przesyłki poleconej - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż pięćdziesięciokrotność opłaty pobranej przez operatora wyznaczonego za traktowanie przesyłki pocztowej jako przesyłki poleconej;
- za ubytek zawartości lub uszkodzenie paczki pocztowej lub przesyłki poleconej - w wysokości żądanej przez nadawcę lub w wysokości zwykłej wartości utraconych lub uszkodzonych rzeczy, nie wyższej jednak niż maksymalna wysokość odszkodowania, o którym mowa w pkt 1 lub 2;
- za ubytek zawartości przesyłki z zadeklarowaną wartością - w wysokości zwykłej wartości utraconych rzeczy (nie więcej jednak, niż zadeklarowana wartość przesyłki);
- za utratę przesyłki z zadeklarowaną wartością - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż zadeklarowana wartość przesyłki;
- za uszkodzenie zawartości przesyłki z zadeklarowaną wartością - w wysokości zwykłej wartości rzeczy, których uszkodzenie stwierdzono (nie więcej jednak, niż zadeklarowana wartość przesyłki).
Nienależyte wykonanie powszechnej usługi pocztowej może skutkować również potencjalnym roszczeniem odszkodowawczym, w szczególności kiedy doręczenie przesyłki listowej rejestrowanej w najszybszej kategorii nastąpiło w terminie późniejszym niż po czterech dniach od momentu jej nadania. W takim wypadku wysokość odszkodowania stanowi różnicę między opłatą za przesyłkę listową najszybszej kategorii danego przedziału wagowego a opłatą za taką przesyłkę niebędącą przesyłką najszybszej kategorii tego samego przedziału wagowego.
Odszkodowanie za usługi pocztowe niebędące usługami powszechnymi
Z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi pocztowej niebędącej usługą powszechną niezadowolonemu klientowi przysługuje odszkodowanie:
- za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki pocztowej niebędącej przesyłką korespondencją - w wysokości nie wyższej niż zwykła wartość utraconych lub uszkodzonych rzeczy;
- za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki pocztowej z zadeklarowaną wartością - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż zadeklarowana wartość przesyłki;
- za utratę przesyłki z korespondencją - w wysokości dziesięciokrotności opłaty za usługę, nie niżej jednak niż pięćdziesięciokrotność opłaty za traktowanie przesyłki listowej jako poleconej, określonej w cenniku usług powszechnych;
- za opóźnienie w doręczeniu przesyłki pocztowej w stosunku do gwarantowanego terminu doręczenia - w wysokości nie przekraczającej dwukrotności opłaty za usługę
- chyba że postanowienia regulaminu świadczenia usług pocztowych w zakresie wysokości odszkodowania są korzystniejsze.
Kwoty przysługujące z tytułu niezapłaconych odszkodowań oraz zwrotu opłaty za niewykonaną usługę pocztową, w tym powszechną, podlegają oprocentowaniu w wysokości ustawowej. Odsetki przysługują wówczas od dnia:
- w którym upłynął trzydziestodniowy termin wypłacenia odszkodowania liczony od dnia uznania reklamacji lub
- od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.
Usługi pocztowe, które nie zostały wykonane lub zostały wykonane w sposób nienależyty, podlegają pod przepisy szczególne. W przypadku operatorów pocztowych niepublicznych zastosowanie mają przepisy m.im. Kodeksu cywilnego. Kwestię odpowiedzialności odszkodowawczej u podmiotów publicznych reguluje prawo pocztowe.
