Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu, a poza tym musi opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Objęcie ubezpieczeniem chorobowym odbywa się jedynie na wniosek osoby prowadzącej działalność. Jeśli jednak do niego przystąpi, to dobrowolne ubezpieczenie chorobowe musi opłacać terminowo?
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe
Ubezpieczenie chorobowe należy do ubezpieczeń społecznych i jest jedyną w tej grupie dobrowolną składką. Objęcie nim daje możliwość ubiegania się o prawo do zasiłków.
Objęcie przedsiębiorcy ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku (nie wcześniej niż od tego, w którym wniosek został złożony). Jeśli przedsiębiorca dopiero zaczyna prowadzić działalność gospodarczą, to musi złożyć wniosek w ciągu 7 dni od jej rozpoczęcia. Składa się go na formularzu ZUS ZUA poprzez zaznaczenie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W tym celu należy wypełnić blok VIII pola 05 i 06.
W sytuacji gdy przedsiębiorca nie był zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a chce do niego przystąpić, wówczas musi wyrejestrować się ze wszystkich ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA, a następnie złożyć formularz ZUS ZUA, w którym przystąpi do ubezpieczeń społecznych (w tym do dobrowolnego chorobowego) oraz do ubezpieczenia zdrowotnego.
Nie każdy przedsiębiorca może zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Prawo to przysługuje osobom, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Czyli gdy przedsiębiorca pracuje również na etacie (z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem), a z tytułu działalności nie jest objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, wówczas nie ma prawa do zgłoszenia się do ubezpieczenia chorobowego.
Wysokość składki chorobowej
Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest taka sama, jak w przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Podstawa nie może jednak przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli w 2022 roku jest to kwota 14 805 zł. Obecnie składka na ubezpieczenie chorobowe obejmuje 2,45% podstawy wymiaru. Dlatego wysokość składki zdrowotnej wynosi:
- przy składkach preferencyjnych 2,45% x 903,00 zł = 22,12 zł;
- przy dużym ZUS-ie 2,45% x 3553,20 zł = 87,05 zł.
Natomiast maksymalna dobrowolna składka chorobowa wyniesie: 2,45% x 14 805 zł = 362,72 zł.
Rezygnacja z ubezpieczenia chorobowego
W przypadku gdy przedsiębiorca będzie chciał zrezygnować z ubezpieczenia chorobowego, musi wyrejestrować się ze wszystkich ubezpieczeń społecznych, którym podlegał (używając formularza ZUS ZWUA), a następnie złożyć formularz ZUS ZUA, zgłaszając się w nim wyłącznie do ubezpieczeń obowiązkowych. Ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nastąpi od dnia wskazanego we wniosku.
Opóźnienie w zapłacie składek do 2022 roku
Od 2022 roku spóźnienie się z opłaceniem składek nie będzie już przeszkodą w uzyskaniu zasiłku chorobowego. Zmiany te wynikają z nowelizacji ustawy zasiłkowej z 24 czerwca 2021 roku i wchodzą w życie 1 stycznia 2022 roku.
Od nowego roku ubezpieczenie chorobowe nie ustanie z powodu nieterminowego opłacenia składek. Przedsiębiorcy otrzymają więc świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również wtedy, gdy uregulują składki po terminie i nie będą już składać do ZUS-u wniosków o wyrażenie na to zgody.
Przykład 1.
Pan Adam jest zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i otrzymał zwolnienie lekarskie od 1 kwietnia 2022 roku do 28 kwietnia 2022 roku. Jednak składkę za styczeń i luty 2022 roku opłacił po terminie, 21 marca 2022 roku. Nie ma zadłużenia w ZUS-ie. Pan Adam po złożeniu wniosku o wypłatę zasiłku (Z-3B) otrzyma zasiłek za okres choroby.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą oraz osoba współpracująca nie będzie miała prawa do zasiłków z ZUS-u, jeżeli wystąpią zadłużenia z tytułu składek ZUS przekraczających 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku będzie to 30,10 zł) w dniu powstania do świadczenia. Natomiast jeżeli zadłużenie będzie niższe, wówczas zasiłek zostanie wypłacony po uiszczeniu zadłużenia.
Przykład 2.
Pani Kamila posiada niewielkie zadłużenie w ZUS-ie, które wynosi 21 zł. Zachorowała w czerwcu 2022 roku i w związku z tym będzie się starała o zasiłek chorobowy. W sierpniu pani Kamila spłaciła zadłużenie. W związku z tym, że jej zadłużenie było niższe niż 30,10 zł, to po spłacie otrzyma zasiłek za chorobę z czerwca.
Przykład 3.
Pan Henryk posiada niewielkie zadłużenie w ZUS-ie, które wynosi 32 zł. Zachorował w styczniu 2022 roku i za okres choroby stara się o zasiłek. Niestety w związku z tym, że jego zadłużenie jest wyższe niż 30,10 zł, nie otrzyma on zasiłku.
Należy jednak podkreślić, że zasiłek ulega przedawnieniu w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia. Przedsiębiorca, który stara się o wypłatę zasiłku, powinien więc zweryfikować, czy w ZUS-ie nie ma zaległości. Jeżeli taka występuje, musi ją uregulować w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia i wówczas otrzyma zasiłek. Jeśli zaległość zostanie uregulowana po omawianym okresie, zasiłek nie będzie przyznany.
Przykład 4.
Zadłużenie w ZUS-ie pani Kornelii wynosi 10 zł. W styczniu 2022 roku otrzymała zwolnienie lekarskie, za którego okres stara się o zasiłek. Panie Kornelia spłaciła zadłużenie w ZUS-ie dopiero we wrześniu 2022 roku. Zasiłek ulega przedawnieniu w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, czyli pani Kornelia nie otrzyma zasiłku za chorobę ze stycznia.
Przepisy obowiązujące do końca 2021 roku
Do końca 2021 roku niedotrzymanie terminu opłacenia składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe lub opłacenie jej w niepełnej wysokości skutkowało ustaniem tego ubezpieczenia. Wnioski takie (wniosek US-9) obecnie nadal można składać za okresy przed 1 stycznia 2022 roku maksymalnie do 30 czerwca 2022 roku.
W niektórych sytuacjach na wniosek osoby zainteresowanej ZUS mógł wyrazić zgodę na opłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie. Rozpatrzony pozytywnie wniosek powodował zachowanie ciągłości ubezpieczenia chorobowego. Natomiast w przypadku odpowiedzi negatywnej ubezpieczenie chorobowe ustawało od pierwszego dnia miesiąca, za który składki zostały opłacone po terminie lub w zaniżonej wysokości. Jeśli ubezpieczenie chorobowe ustało, wówczas przedsiębiorca musiał, tak jak w przypadku rezygnacji z tego ubezpieczenia, złożyć wnioski ZUS ZWUA i ZUS ZUA.
Zmiany w przyznawaniu zasiłku w przypadku opóźnienia w opłacaniu składek przez większość przedsiębiorców są odbierane zdecydowanie pozytywnie. Dzięki temu, jeśli spóźnią się z płatnością, nie będą musieli składać dodatkowych wniosków do ZUS-u. Istotne jest jednak, aby osoby starające się o zasiłek spłacały swoje zadłużenia.
