Obowiązujące w Polsce przepisy dopuszczają prowadzenie przez małżonków 2 odrębnych działalności gospodarczych. Nie ma także przeciwwskazań, aby małżonkowie prowadzili odrębne działalności gospodarcze w tym samym zakresie. Bez znaczenia przy rejestrowaniu oddzielnych jednoosobowych działalności przez męża i żonę jest ewentualna wspólność majątkowa. Przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobowe działalności gospodarcze często przysługuje prawo do stosowania preferencyjnych form opodatkowania, 1 z nich jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałt jako preferencyjna forma opodatkowania jest dostępna dla ścisłej grupy podatników. Aby móc skorzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, konieczne jest spełnienie szeregu warunków. Ryczałt w odrębnych działalnościach małżonków - czy możliwe jest zastosowanie tej formy opłacania podatku?
Działalność gospodarcza prowadzona przez małżonków a opodatkowanie ryczałtem
Wykonywanie przez małżonków działalności w ramach odrębnych firm jest powszechnie stosowaną praktyką. Małżonkowie prowadzący oddzielne działalności gospodarcze są także odrębnymi podatnikami dla celów podatku dochodowego. Trzeba jednak mieć na uwadze, że ustawodawcy w odniesieniu do małżonków wprowadzili pewne ograniczenia w zakresie stosowanej przez nich formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 5 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych co do zasady nie stosuje się do podatników podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
- samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
- w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez 1 lub każdego z małżonków,
- samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka
– jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na zasadach ogólnych.
Oznacza to, że w przypadku, gdyby 1 z małżonków prowadziło działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i zdecydowało się na jej likwidację, a drugi małżonek otworzyłby działalność w tym samym zakresie, to nie byłoby przeciwwskazań, aby skorzystał z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Tylko w sytuacji, gdy małżonek likwidujący działalność gospodarczą korzysta z opodatkowania według skali podatkowej, małżonek otwierający działalność gospodarczą zostaje wykluczony z możliwości opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w danym roku podatkowym.
Odrębne działalności gospodarcze małżonków – czy możliwe jest stosowanie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych?
Małżonków obowiązują pewne ograniczenia w zakresie możliwości stosowania jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych opisane w powyższym paragrafie, jednak nie dotyczą sytuacji prowadzenia 2 odrębnych działalności. Oznacza to, że nie ma przeciwwskazań, aby mąż i żona stosowali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2 odrębnych działalnościach gospodarczych wpisanych do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Nie ma znaczenia, czy działalności prowadzone odrębnie przez małżonków są prowadzone w tym samym, czy innym zakresie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dopuszczalny w obu przypadkach.
Oczywiście należy pamiętać, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jako preferencyjna forma opodatkowania jest dostępny jedynie dla ścisłej grupy podatników. Aby z niego skorzystać, trzeba spełnić szereg warunków.
Podatnicy mogą wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli w poprzednim roku podatkowym uzyskali:
- przychody z działalności gospodarczej prowadzonej wyłącznie samodzielnie w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro;
- przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2 000 000 euro.
Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego.
Jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych bądź wyrobów, bądź ze świadczenia usług na rzecz byłego albo obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej 1 ze wspólników:
- wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
- wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
– w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Nie każdy rodzaj działalności może być opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Opodatkowania w formie ryczałtu nie stosuje się m.in. w przypadku podatników osiągających przychody z tytułu prowadzenia aptek, działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych, działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych czy wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Przykład 1.
Pani Wioletta i Pan Andrzej są małżeństwem. Pani Wioletta od 2016 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług architektonicznych opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W 2022 roku pan Andrzej będący programistą planuje rezygnację z etatu i założenie swojej indywidualnej działalności gospodarczej. Rozważa stosowanie jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Czy ma prawo do opodatkowania ryczałtem skoro jego małżonka także prowadzić działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem? Nie ma przeciwwskazań, aby pan Andrzej zarejestrował własną działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Fakt prowadzenia 2 odrębnych działalności przez małżonków nie wyklucza możliwości stosowania przez nich jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Należy mieć na uwadze, że ryczałtu nie może stosować przedsiębiorca, który zamierza wykonywać w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy – takie same czynności, jakie wykonywał lub wykonuje dla niego w roku poprzedzającym rok podatkowy bądź w danym roku podatkowym w ramach stosunku pracy. Jeżeli zatem pan Andrzej nie będzie świadczył czynności na rzecz byłego pracodawcy o takim samym charakterze jak te, które wykonuje aktualnie w ramach umowy o pracę, może wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jako formę opodatkowania.
Ryczałt w odrębnych działalnościach małżonków a wspólne rozliczenie
Podatnicy, którzy dokonują rozliczeń w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, mają obowiązek złożyć roczne zeznanie podatkowe na formularzu PIT-28 wraz z załącznikami w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, którego dotyczy zeznanie.
Małżonkowie prowadzący odrębne działalności gospodarcze opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie mogą rozliczyć się wspólnie z małżonkiem z dochodów osiąganych w ramach tych działalności.
