Ryczałt ewidencjonowany to interesująca opcja rozliczania podatku dochodowego w przedsiębiorstwie. Jego stawki - najczęściej znacząco niższe niż w przypadku zasad ogólnych - są kuszące dla wielu podatników. Warto jednak wiedzieć, że nie każdy przedsiębiorca może zdecydować się na ryczałt ewidencjonowany w swojej działalności. Jeśli i ty jesteś zainteresowany taką formą rozliczania podatku dochodowego - sprawdź, kiedy nie można opłacać ryczałtu ewidencjonowanego?
Ryczałt ewidencjonowany - podstawowe zasady
Jak już wspomniano, ryczałt ewidencjonowany na tle zasad ogólnych wyróżnia się znacznie niższymi stawkami podatku - jest to 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%,17%.
Ponadto ryczałt ewidencjonowany jest specyficzny z jeszcze jednego powodu - podatek w jego przypadku liczony jest nie od dochodu, ale od przychodu. Oznacza to, że podstawą opodatkowania przedsiębiorcy będzie suma wszystkich uzyskanych w danym okresie przychodów, niepomniejszonych o koszty ich uzyskania. W przypadku tego podatku rozliczenia należy prowadzić w ewidencji przychodów.
Ryczałt ewidencjonowany rozliczany jest przez podatników za pomocą formularza PIT-28, który należy złożyć do końca kwietnia roku następnego po roku, którego deklaracja dotyczy (termin ten obowiązuje od rozliczenia za 2022 rok).
Kiedy nie można opłacać ryczałtu ewidencjonowanego
Nawet jeśli uważasz, że ryczałt ewidencjonowany to wymarzona dla ciebie forma rozliczania podatku, upewnij się, iż rzeczywiście możesz z niej skorzystać. Istnieje kilka przesłanek, które determinują sytuacje kiedy nie można opłacać ryczałtu ewidencjonowanego.
Po pierwsze: na ryczałt ewidencjonowany podatnik nie może zdecydować się w ciągu roku, podczas prowadzenia działalności. Taką formę opodatkowania można wybrać albo przy zakładaniu firmy, albo po osiągnięciu pierwszego przychodu w danym roku podatkowym. W tym drugim przypadku na zgłoszenie zmiany podatnik ma czas do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy w roku podatkowym przychód albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego.
Po drugie: z możliwości rozliczania się za pomocą ryczałtu ewidencjonowanego podatnik może zostać wykluczony ze względu na przychody. Jeśli w poprzednim roku przedsiębiorca uzyskał równowartość co najmniej 2 000 000 euro (limit dla 2022 roku - 9 188 200 zł, limit dla 2023 roku - 9 654 000 zł), z tej opcji rozliczania podatku będzie musiał zrezygnować.
Trzeci rodzaj wyłączeń z ryczałtu ewidencjonowanego należy do grupy przedmiotowych - z takiej formy opodatkowania podatnik nie będzie mógł skorzystać ze względu na rodzaj wykonywanej działalności. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne opodatkowaniu ryczałtem nie podlegają przedsiębiorcy osiągający (w całości lub części) przychody z:
- prowadzenia apteki
- działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych
- działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych
Zgodnie z pkt. 4 do korzystania z ryczałtu ewidencjonowanego nie są uprawnieni także podatnicy, którzy wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym (na podstawie odrębnych przepisów), z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Także historia podatnika lub jego wspólników może wpłynąć na brak możliwości skorzystania z ryczałtu ewidencjonowanego. Jeśli podatnik w danym roku podatkowym zmienia działalność:
- z samodzielnej na prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
- ze spółki z małżonkiem na prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
- z prowadzonej samodzielnie przez małżonka na prowadzoną samodzielnie przez danego małżonka,
a małżonek (lub małżonkowie) przed zmianą opłacali podatek dochodowy na ogólnych zasadach, to ryczałt ewidencjonowany nie będzie mógł zostać zastosowany.
Podobna sytuacja ma miejsce wtedy, kiedy podatnik zakłada działalność samodzielną lub w formie spółki. Jeśli on lub co najmniej jeden z jego wspólników przed rozpoczęciem działalności w tym samym lub w poprzednim roku podatkowym wykonywali w ramach stosunku pracy (lub spółdzielczego stosunku pracy) takie czynności, jakie obecnie wejdą w zakres działalności podatnika albo jego spółki.
Jeśli prowadzisz działalność samodzielnie lub jako spółka, nie będzie możliwe skorzystanie z opodatkowania w formie ryczałtu, jeśli w ramach prowadzonej działalności podatnik będzie sprzedawał towary lub świadczył usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, z którym podatnik współpracował na podstawie umowy o pracę w roku podatkowym lub poprzednim roku podatkowym, a działalność jest zbliżona do działalności wykonywanej w ramach umowy o pracę.
Przykład 1.
Pani Marcelina otworzyła działalność gospodarczą w styczniu 2023 roku, w ramach której wykonuje usługi informatyczne. Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej do stycznia 2023 roku Pani Marcelina pracowała na podstawie umowy o pracę w firmie ABC, w której świadczyła usługi programistyczne Teraz zamierza świadczyć również te same usługi na rzecz byłego pracodawcy, czyli dla firmie ABC. Pani Marcelina nie będzie mogła skorzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w 2023 roku, ponieważ w tym samym roku wykonywała wskazane czynności na podstawie umowy o pracę na rzecz byłego pracodawcy.
