Zyski kapitałowe jako źródło uzyskania przychodu

Aktualnie przychody z zysków kapitałowych stanowią odrębne źródło przychodów, a zmiany w tym zakresie wprowadzone zostały w 2018 roku. Czym charakteryzują się zyski kapitałowe? Jak rozliczać przychody z tego źródła? Odpowiadamy!

Przychody i zyski

Przychody i zyski w rachunkowości należy rozumieć jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o rachunkowości). Do rozpoznania przychodów wystarczające jest zatem uprawdopodobnienie ich powstania, natomiast podstawowym kryterium uznania zdarzenia za przychód jest kryterium ekonomiczności. Przychody powodują zmiany w kapitale własnym jednostki, następuje wówczas przyrost aktywów lub zmniejszenie zobowiązań. Wyjątkiem od tej reguły jest wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Przychody osiągane przez podatników CIT

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mogą osiągać następujące przychody:

• przychody z zysków kapitałowych,
• przychody z innych źródeł.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym co do zasady jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów (art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mają obowiązek odrębnie określić wysokość uzyskanych przychodów z zysków kapitałowych i przychodów z innych źródeł.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dochodem ze źródła przychodów zasadniczo jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zyski kapitałowe - charakterystyka

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mają obowiązek odpowiedniego przyporządkowania uzyskanych przychodów do odpowiedniego źródła – przychodów z zysków kapitałowych lub przychodów z innych źródeł. Dokonując kwalifikacji przychodów do przychodów z zysków kapitałowych albo do przychodów z innych źródeł, należy odwołać się do katalogu zamieszczonego w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się w szczególności:

1. przychody z udziału w zyskach osób prawnych, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:
   
   • dywidendy,
   • przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości,
   • odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3,
   • odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna);
2. przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów;
3. przychody uzyskane w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, jeżeli Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia otrzymanych składników majątku;
4. przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego;
5. przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:
   
   • przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,
   • przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów;
6. przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;
7. przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych;
8. przychody z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika;
9. przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych;
10. przychody z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze oraz ze zbycia praw majątkowych, papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych;
11. przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Pełny katalog przychodów kwalifikowanych do zysków kapitałowych został zawarty w art. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Katalog zawarty w tym przepisie ma charakter zamknięty, co oznacza, że wszelkie przychody osiągane przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych stanowią przychody z innych źródeł.

Za przychody z zysków kapitałowych, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

Rozliczenie przychodów z różnych źródeł 

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych podział na dwa źródła przychodów został wprowadzony w 2018 roku. Aktualnie podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych są zobowiązani kwalifikować uzyskane przychody do przychodów z zysków kapitałowych albo do przychodów z innych źródeł. Niedopuszczalne jest przesuwanie kosztów i przychodów pomiędzy poszczególnymi źródłami.

Wprowadzenie odrębnych źródeł przychodów miało na celu ograniczenie optymalizacji podatkowej stosowanej przez podatników CIT. Skutkiem podziału na dwa odrębne źródła przychodów jest to, że jeżeli podatnik uzyska dochód tylko z jednego źródła, a z drugiego źródła poniesie stratę, to uzyskany z jednego źródła dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, bez pomniejszenia go o stratę poniesioną w drugim źródle przychodów. Poniesione straty należy rozliczać w ramach tego samego źródła.