Amortyzacja polega na zmniejszeniu wartości środka trwałego w określonym czasie w skutek jego użytkowania. Najpopularniejszą metodą amortyzacji jest amortyzacja liniowa, która zakłada równą wartość odpisów umorzeniowych przez cały okres amortyzacji.
Metoda amortyzacji liniowej - jak działa?
Amortyzacja liniowa zakłada, że środek trwały ulega zużyciu w takim samym tempie przez cały okres jego użytkowania (równomiernie). W praktyce oznacza to, że odpisy amortyzacyjne mają stałą wartość - przy niezmienionej wartości początkowej środka trwałego i stawce procentowej. Wysokość odpisów amortyzacyjnych określa się w oparciu wartości wskazane w tabeli rocznych stawek amortyzacyjnych, które zostały wyszczególnione w załączniku nr 1 ustawy o PIT.
W celu zastosowania amortyzacji liniowej dla wprowadzanego środka trwałego należy:
ustalić jego wartość początkową,
przypisać go do odpowiedniej grupy KŚT,
na podstawie tabeli rocznych stawek amortyzacyjnych określić stawkę procentową amortyzacji w skali roku,
obliczyć wartość odpisu amortyzacyjnego (miesięcznego, kwartalnego lub rocznego).
Przykład 1.
Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT zakupił sprzęt komputerowy o wartości 12.000 zł. netto. Sprzęt komputerowy spełnia definicję środków trwałych. Zgodnie z KŚT stawka amortyzacji liniowej dla zespołów komputerowych wynosi 30%. Sprzęt komputerowy będzie zatem amortyzowany przez okres 3 lat i 4 miesięcy, a amortyzacja roczna wyniesie 3 600 zł (12 000 * 30%). Natomiast miesięczny odpis wyniesie 300 zł (3600 / 12).
Amortyzacja liniowa przyspieszona
Niektóre środki trwałe są narażone na większą eksploatację, czy też na gorsze warunki atmosferyczne. W takich przypadkach możliwe jest podwyższenie stawki amortyzacji i zastosowanie amortyzacji liniowej przyspieszonej. W tym celu zostały określone współczynniki, po których przemnożeniu przez stawkę amortyzacji zwiększeniu ulega odpis amortyzacyjny. Zgodnie z art. 22i ust.2 ustawy o PIT możliwe jest zastosowanie wyższego współczynnika dla budynków i budowli używanych w warunkach:
dla budynków i budowli używanych w warunkach:
pogorszonych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2,
złych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4;
dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej – przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4;
dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4–6 i 8 Klasyfikacji, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.
Przykład 2.
Przedsiębiorca zakupił maszynę do robót drogowych, która jest narażona na działanie warunków atmosferycznych. W związku z tym, może on podwyższyć stawkę amortyzacyjną poprzez przemnożenie stawki amortyzacji przez współczynnik nie wyższy niż 2,0.
Wartość początkowa maszyny wyniosła 50.000zł, stawka amortyzacji zgodnie z KŚT to 20%, współczynnik 2,0. Zatem maszyna do robót drogowych będzie amortyzowana przez okres 2,5 roku, a roczny odpis wyniesie 20.000 zł (50.000 * 20% *2). Natomiast miesięczny odpis wyniesie 1666,67 zł (20.000 / 12).
Indywidualna amortyzacja liniowa
Indywidualną stawkę amortyzacji mogą zastosować przedsiębiorcy jedynie dla używanych lub ulepszonych środków trwałych. Pod warunkiem, że są wprowadzane do ewidencji środków trwałych, danego podatnika po raz pierwszy, z zastrzeżeniem art. 22j ustawy o PIT, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż:
w przypadku środków trwałych zaliczonych do grupy 3–6 i 8
24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,
36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł,
60 miesięcy – w pozostałych przypadkach
dla środków transportu, w tym samochodów osobowych – 30 miesięcy
dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% – 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.
W celu uznania środka trwałego za używany należy udowodnić, że przed nabyciem składnika majątku był on użytkowany przez poprzedniego właściciela co najmniej 6 miesięcy (w przypadku środków transportu), a w przypadku budynków (lokali) i budowli - co najmniej 60 miesięcy.
Natomiast, za ulepszone środki trwałe uznaje się takie składniki majątku, na które przedsiębiorca przed wprowadzeniem do ewidencji poniósł wydatki w wysokości co najmniej 20% wartości początkowej, a w przypadku budynków (lokali) i budowli w wysokości co najmniej 30% wartości początkowej.
