Cudzoziemcom łatwiej funkcjonować w Polsce, gdy mają wyrobiony numer PESEL. Brak PESEL nie stanowi jednak przeszkody do powołania do zarządu polskiej spółki czy objęcia w niej udziałów. Cudzoziemcy mieszkający w Polsce mogą PESEL łatwo wyrobić - wystarczy, że się zameldują na pobyt trwający dłużej niż 30 dni i dostaną PESEL automatycznie, z urzędu.
Brak PESEL a powołanie do zarządu spółki
Brak PESEL nie stanowi przeszkody do powołania cudzoziemca do zarządu spółki i wpisania takiej osoby do Krajowego Rejestru Sądowego jako członka zarządu. Żaden przepis nie uzależnia powołania do zarządu od posiadania numeru PESEL. Nie ma też innych ograniczeń, np. wymogu znajomości języka polskiego.
Brak PESEL a składanie sprawozdań finansowych
Brak PESEL przez członka zarządu spółki wywołał w 2018 r. inny problem - ze złożeniem do KRS sprawozdań finansowych w formie elektronicznej. Wszystko za sprawa przepisu (art. 19e ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym), który wprowadził wymóg złożenia sprawozdań finansowych do KRS za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez członka zarządu wpisanego do KRS z ujawnionym w rejestrze numerem PESEL.
Problem pojawił się w spółkach, w których zarządach zasiadali cudzoziemcy nieposiadający numeru PESEL. Brak PESEL komplikował złożenie sprawozdań finansowych. Różnie sobie z nim radzono, m.in. poprzez składanie wniosków przez pełnomocnika posiadającego numer PESEL lub wyrabianie numeru PESEL przez członków zarządu.
Uzyskanie numeru PESEL przez cudzoziemca
Cudzoziemcy mieszkający w Polsce mogą uzyskać numer PESEL - nie jest to skomplikowane.
Najprostszym sposobem uzyskania numeru PESEL dla cudzoziemca jest zameldowanie się w Polsce na pobyt powyżej 30 dni. Wówczas cudzoziemiec dostanie numer PESEL automatycznie, z urzędu, bez konieczności składania odrębnego wniosku. Sprawę załatwia się przy okazji zameldowania, w urzędzie gminy właściwym ze względu na adres zameldowania.
Jeśli z jakiegoś powodu cudzoziemiec nie może zameldować się, a urząd wymaga od niego numeru PESEL, to może uzyskać numer PESEL na wniosek. W tym celu należy:
-
wypełnić wniosek o nadanie numeru PESEL;
-
złożyć wniosek w urzędzie gminy, na terenie której jest siedziba jego pracodawcy, a jeśli cudzoziemiec nie pracuje albo pracodawca ma siedzibę za granicą Polski - w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy (ul. Nowogrodzka 43).
We wniosku o nadanie numeru PESEL trzeba wpisać podstawę prawną, z której wynika obowiązek posiadania numeru PESEL. Jeśli jakiś urząd (na przykład ZUS czy urząd skarbowy) wymaga podania numeru PESEL — powinien wskazać również podstawę prawną, którą można “przepisać” do wniosku. Jeśli np. o PESEL wnioskuje cudzoziemiec będący członkiem zarządu spółki, może się powołać na przepis dotyczący konieczności posiadania numeru PESEL przy składaniu sprawozdań finansowych do KRS.
Cudzoziemiec udziałowcem spółki
Brak PESEL nie jest też przeszkodą, aby cudzoziemiec został udziałowcem spółki. Nie ma zakazu obejmowania udziałów w spółkach przez osoby bez numeru PESEL. Udziały w polskiej spółce mogą obejmować cudzoziemcy zarówno z UE, jak i spoza UE. Nie ma wymogu, żeby przed objęciem udziałów musieli wyrobić nr PESEL. Rubrykę w formularzu do KRS, w której wpisuje się nr PESEL należy w takiej sytuacji przekreślić.
Zasady podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne na terytorium Polski zostały określone w ustawie z 6 marca 2018 r.o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Z ustawy tej wynika, że:
-
osoby zagraniczne z państw członkowskich UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach, jak obywatele polscy;
-
cudzoziemcy spoza UE i EOG mogą w wielu przypadkach wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy (np. gdy mają zezwolenie na pobyt stały; pełna lista znajduje się w art. 4 ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r.).
-
te osoby zagraniczne, które nie kwalifikują się do żadnej z powyższych grup (mających prawo wykonywania działalności na takich samych zasadach jak obywatele polscy), prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji (o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej).
Kiedy potrzebne zezwolenie na objęcie udziałów przez cudzoziemca?
Niekiedy cudzoziemiec musi uzyskać zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na nabycie lub objęcie udziałów lub akcji w spółce handlowej na terytorium Polski. Może to mieć miejsce wtedy, gdy spółka jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości na terytorium Polski. Chodzi o to, aby uniemożliwić obchodzenie przepisów o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców poprzez kupowanie ich na kontrolowane przez cudzoziemców spółki.
Ograniczenie nie dotyczy cudzoziemców z państw Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Zezwolenia są wydawane na zasadach określonych w ustawie z 24 marca 2020 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.
