Czy darowizna jest opodatkowana podatkiem dochodowym?

Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego, darowizna jest to umowa określona w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z jej treścią „darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku” . Jest ona najczęstszą formą pozyskiwania środków przez podmioty takie jak fundacje czy stowarzyszenia.

Czym jest darowizna?

Darowizna jest źródłem przysporzenia majątkowego, może zostać przekazana w formie gotówkowej lub innej materialnej. Efektem darowizny jest nieodpłatne wzbogacenie jednej strony umowy kosztem zubożenia drugiej strony umowy.

Nie każda darowizna będzie korzystna podatkowo dla przekazującego darowiznę czy obdarowanego. Korzyści z uzyskania przysporzenia majątkowego będą posiadały organizacje pozarządowe lub inne z nimi równoznaczne, które ustawodawca wyraźnie określa w przepisach obowiązującego prawa. W każdym jednak przypadku cel darowizny może być różny, byle był zgodny z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

W przypadku przekazania darowizny na rzecz organizacji pozarządowych, darowizny przekazuje się na cele statutowe obdarowanej organizacji pozarządowej.

Z uwagi na fakt, iż darowizna wiąże się z jednej strony z przysporzeniem majątkowym obdarowanego z drugiej strony z zubożeniem majątkowym przekazującego, musi zostać należycie udokumentowana w księgach rachunkowych prowadzonych przez obie strony umowy. W przypadku gdy są to podmioty, które mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Darowizna bowiem będzie stanowiła z jednej strony koszt, z drugiej strony będzie przychodem.

Osoba fizyczna lub inny podmiot przekazujący darowiznę musi posiadać odpowiedni dokument, potwierdzający dokonaną wpłatę oraz jej wysokość. Może to być wpłata na rachunek płatniczy konkretnej organizacji lub dokument, z którego wynika wysokości darowizny.

Odliczenia podatkowe

Kwestię odliczania od dochodu darowizn m.in. na rzecz organizacji pożytku publicznego regulują przepisy art. 26 ust. 1 pkt 9 lit, a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U 2022.2647 z 16.12.2022), zwanej dalej „u.p.d.o.f".

Podstawą opodatkowania stanowi dochód po odliczeniu kwot darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Aby skorzystać z prawa do odliczenia darowizny należy spełnić określone warunki wskazane w przepisach prawa. Darowizna może być przekazana na następujące cele:

1. Pożytku publicznego określone o w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 24 kwietnia 2003 r. (Dz.U. 2022.1327 z dnia 24.06.2022), zwany dalej ustawą „o działalności p.p.i.o.w”,
2. Działalność pożytku publicznego jest prowadzona przez organizacje o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy lub na rzecz równoważnych organizacji określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innych niż Polska państwie członkowskim UE, który prowadzi działalność w sferze pożytku publicznego lub:

• kultu religijnego,
• krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi,
• kształcenia zawodowego prowadzonego przez publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z 4.12.2016 r. - Prawo oświatowe - dalej pr. ośw., oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 prawo oświatowe (Dz.U.2021.1082 z 17.06.2021),
• ujęte w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz. U. poz. 1551).

Darczyńca, który przekazał w danym roku podatkowym darowiznę może dokonać odliczenia od dochodu jej kwotę w wysokości nie więcej niż 6% jej dochodu. Należy pamiętać, iż prawo do odliczenia darowizny przysługuje nie tylko dla przekazywanych darowizn na organizacje pożytku publicznego które posiadają odpowiedni status OPP lecz na wszystkie organizacje pozarządowe także te, które statusu OPP nadanego przez sąd nie posiadają.

Nie można dokonać w oparciu o powyższe przepisy odliczenia darowizny przekazanej na rzecz np. osoby chorej. Taka darowizna niestety nie korzysta z prawa do zmniejszenia dochodu. Jeżeli więc dana fundacja posiada w swoich celach statutowych zapis iż świadczy pomoc społeczną na rzecz osób chorych można jej darowiznę przekazać i wówczas powstanie prawo do odliczenia od dochodu darowizny.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych u.p.d.o.p. odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele wymienione w art. 4 ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawodawca wprowadził limit odliczenia łącznej wartości wszystkich darowizn niezależnie od ich przeznaczenia. Łączna kwota odliczeń darowizn nie może przekroczyć 10% dochodu.

Zasady rozliczania darowizny

Podatnicy otrzymujący darowizny na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie oraz na cele kultu religijnego muszą prowadzić określone ewidencje i raportować otrzymywane darowizny zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Podatnicy otrzymujący darowizny wymienione w zdaniu poprzednim i składający zeznanie roczne, mają obowiązek:

1. w zeznaniu rocznym wyodrębnić z przychodów kwotę ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, a także celu wspierania kultu religijnego. Ponadto podmioty te muszą wyszczególnić darowizny pochodzące od osób prawnych, z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15 000 zł, a także jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł,
2. mają również obowiązek udostępnić do publicznej wiadomości np. Internet lub za pomocą środków masowego przekazu informacje o wysokości kwoty ogółem otrzymanych darowizn w terminie rozliczenia rocznego.

W ustawie wskazano zwolnienie z tych obowiązków dla podatników, których dochód za dany rok podatkowy nie przekroczył kwoty 20 000 zł.

Nie można dokonać odliczenia przekazanej darowizny, jeżeli jej wartość została zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Podstawa prawna

• Kodeks cywilny z 23.04.1964 r. (Dz.U. 2022.1360),
• Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U 2022.2647 z 16.12.2022),
• Prawo oświatowe - dalej pr. ośw., oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa, w art. 2 pkt 4 prawo oświatowe (Dz.U.2021.1082 z 17.06.2021),
• Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z 15.02.1992 r. (Dz.U. 2022.2587 z 2022.12.13),
• Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie organizacjom z 24 kwietnia 2003 r. (Dz.U. 2022.1327 z dnia 24.06.2022),
• Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 15.02.1992 r. (Dz.U. 2022.2587 z 2022.12.13).

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.