Każdy przedsiębiorca wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej rzeczowe składniki majątku. Te z nich, które są kompletne i zdatne do użytku, stanowią własność (lub współwłasność) podatnika, będą wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu oraz będą użytkowane w firmie przez okres dłuższy niż 1 rok stanowią środki trwałe firmy. Podlegają one amortyzacji w czasie. Wśród tradycyjnych metod amortyzacji, powszechnie znanych jako amortyzacja metodą liniową czy też degresywną, istnieje również tzw. indywidualna metoda amortyzacji.
Indywidualna metoda amortyzacji - na czym polega?
Indywidualna metoda amortyzacji środków trwałych jest odmianą metody liniowej. Odpisy dokonywane są w równomiernych „ratach” od wartości początkowej środka trwałego, o czym stanowi art. 22j ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stawka, gdy jest zastosowana indywidualna metoda amortyzacji, może być ustalona, co do zasady przez podatników, dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. Z tym, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż określony w przepisach. Minimalne okresy amortyzacji używanych lub ulepszonych środków trwałych prezentuje poniższa tabela:
|
| Rodzaj środka trwałego | Szczegóły związane z ŚT | Minimalny okres amortyzacji |
| 1.
| środki trwałe zaliczone do grupy 3-6 i 8 KŚT | gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł | 24 m-ce |
| gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł | 36 m-cy | ||
| w pozostałych przypadkach | 60 m-cy | ||
| 2. | Środki transportu, w tym samochody osobowe | - | 30 m-cy |
| 3. | Budynki (lokale) i budowle | budynki wymienionych w KŚT 103 i 109 Klasyfikacji, trwale związanych z gruntem,kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3, domki kempingowe i budynki zastępcze | 3 lata |
| Inne | 10 lat |
Budynki (lokale) i budowle uznaje się za używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy. Natomiast za ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji, wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Z kolei dla pozostałych środków trwałych definicje te są nieco odmienne:
1) środek trwały jest używany, jeżeli podatnik udowodni, że przed nabyciem był wykorzystywany co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub
2) środek trwały jest ulepszony, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji, wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zakupił samochód osobowy Audi A4 z 2010 r. za 45 000 zł. Czy indywidualna metoda amortyzacji może mieć tutaj zastosowanie?
Tak, o ile z dokumentów posiadanych przez przedsiębiorcę (np. z dowodu rejestracyjnego, umowy) wynika że pojazd był użytkowany przed nabyciem przez min. pół roku.
Maksymalna stawka indywidualnej metody amortyzacji jaką może zastosować podatnik to 40%, co wynika z wyliczeń:
30 miesięcy = 2,5 roku
100% : 2,5 roku = 40% (w skali roku)
| Uwaga! Należy pamiętać aby sformułowanie “przed nabyciem” rozumieć jako przed zakupem a nie przed wprowadzeniem na środki trwałe. |
Podatnicy mogą także indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla:
-
inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat;
-
inwestycji w obcych środkach trwałych innych niż wymienione w pkt 1 - okres amortyzacji ustala się według zasad określonych w ust. 1 pkt 1 i 2 (patrz tabela poz. 1 oraz poz. 2).
Indywidualna metoda amortyzacji - zmiana stawki amortyzacyjnej
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie dopuszcza możliwości zmiany - obniżenia bądź podwyższenia stawki amortyzacyjnej, gdy jest zastosowana indywidualna metoda amortyzacji.
Art. 22i ust. 5 ustawy stanowi o możliwości obniżenia stawki amortyzacyjnej określonej w Wykazie stawek (załącznik do ustawy). Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Stawki dotyczące indywidualnej metody amortyzacji nie zostały określone w Wykazie, w związku z tym powyżej przytoczony przepis ich nie dotyczy.
Przedsiębiorca nie może zdecydować się również na obniżenie indywidualnej stawki amortyzacyjnej do wartości stawki z Wykazu odpowiedniej dla danego środka trwałego. Doszłoby wówczas do naruszenia art. 22h ust. 2 który podkreśla, że podatnik dokonuje wyboru jednej z metod amortyzacji określonej w art. 22i-22k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.
